فرصت ها و تهدیدهای بورس
کارشناس بازار سرمایه و استاد دانشگاه علامه فرصت ها و تهدید های بورس را تشریح کرد.
موسی بزرگ‌اصل در گفت و گو با خبرنگار اقتصادی خبرگزاری فارس ، با اشاره به این مطلب که ارزیابی محیط بیرونی شامل شرایط سیاسی، اقتصادی، فرهنگی و قانونی برای هر سازمانی می‌تواند به شناسایی فرصت های موجود در محیط و خطرات تهدیدکننده آن سازمان منتهی شود اظهار داشت: هر سازمان برای بهره‌برداری از فرصت ها و مقابله با تهدیدات باید توانمندی های داخلی خود را شامل منابع مالی و انسانی، ساختار سازمانی و دیگر عوامل درونی را ارزیابی کند و بداند که در چه نقاطی دارای قوت است و کجاها ضعف دارد.
وی ادامه داد : از نظر سیاسی شاید بتوان گفت دولتمردان ارشد صرف‌نظر از خط سیاسی به این نتیجه رسیده‌اند که یک دولت بزرگ و تاجر تنها باعث اتلاف منابع اقتصادی کشور و رشد بیکاری پیدا و پنهان می‌شود لذا کاستن از حجم تصدی‌گری دولتی در دولتهای مختلف با شدت و ضعف دنبال شده و دولتمردان همواره از اتهام ارزان‌فروشی یا تبانی برای فروش بنگاههای دولتی از طریق مزایده و مذاکره می‌هراسند و لذا تابلوی بورس را حداقل برای جلوگیری از ابهام بر راههای دیگر ترجیح می‌دهند.
بزرگ‌اصل افزود : علاوه بر این، در تمام دنیا بورس یکی از راههای مهم جلب مشارکت مردمی شناخته و این یک فرصت پایدار برای توسعه بازار اوراق بهادار در بلندمدت است و اگر دولت بخواهد بنگاه های خود را از طریق بورس به مردم واگذار کند باید این بازار را تقویت کند و اعتماد مردم را به این بازار جلب کند.
استاد دانشگاه بهشتی تصریح کرد:اما یک تهدید سیاسی این است که بعضی از مدیران میانی دولت به طور معمول در برابر حذف امپراطوری های خود مقاومت می‌کنند و نگران از دست دادن قدرت و موقعیت خود هستند و این مقاومت منفی باعث کند شدن خصوصی‌سازی و به تبع آن کند شدن رشد بازار اوراق بهادار می‌شود.
این حسابدار رسمی در خصوص مزیت های اقتصادی کشور خاطر نشان کرد : از بعد اقتصادی، مشور هم‌اکنون از مزیت قیمت بالاتری نفت بهره مند است و افزایش درآمد نفت در مقطع کنونی فرصتی طلایی برای مجموعه اقتصاد کشور و از جمله بازار اوراق بهادار است و درآمد بالای نفت باعث افزایش سرمایه‌گذاری ها و نهایتاً رشد بورس می‌شود.
بزرگ اصل ادامه داد : اما در حوزه اقتصاد کلان، سیاست تثبیت قیمت ها بلای لاعلاجی است که قلب اقتصاد ما را نشانه گرفته است و دولت نهم نیز در این زمینه شدت عمل به خرج داده در حالی که تثبیت قیمت ها هم فساد ایجاد می‌کند و هم صنایع را دچار مشکل می‌کند و سودآوری آنها را پایین می‌آورد که صنعت سیمان نمونه بارز آثار این سیاست در بازار اوراق بهادار است.
وی افزود: بورس زمانی رونق خواهد داشت که سود شرکت ها رشد داشته باشد بنابراین تثبیت قیمت ها، باعث کاهش حاشیه سود، کاهش توان سرمایه‌گذاری و نهایتاً کاهش سودآوری بلندمدت یا حتی زیاندهی می‌شود.
بزرگ اصل افزود: از نظر فرهنگی مردم ما هنوز با دارایی های مالی آشنایی کافی ندارند و بیشتر متمایل به نگهداری داراییهای واقعی مانند املاک و طلا هستند و بسیاری از مردم هنوز نمی‌دانند سهام چیست و چه معنایی دارد و کسانی هم که وارد بورس شدند تاکنون چند بار متحمل زیانهای سنگین شده‌اند و در نتیجه از سرمایه‌گذاری در بورس گریزان شده‌اند یا اینکه با دید بسیار کوتاه به آن نگاه می‌کنند.
وی تصریح کرد : اگر چه سهام عدالت منجر به خصوصی‌سازی ناب یعنی انتقال مدیریت از دولت به بخش خصوصی نشده اما حداقل باعث آشنایی مردم با سهام و فرهنگ‌سازی می‌شود و این را می‌توان یک فرصت دانست.
این کارشناس اصل 44 و لایحه مربوطه را بارزترین فرصت در حوزه مسائل قانونی و مقرراتی دانست که بیشترین اثر را هم بر توسعه بخش خصوصی و هم رشد بازار اوراق بهادار خواهد داشت ادامه این کار البته با اعتمادسازی می‌تواند بوستان بورس را آباد کند.
بزرگ اصل در خصوص جایگاه حسابداران در بورس به فارس گفت: اگرچه حسابرس و بازرس طبق قانون توسط مجمع عمومی انتخاب می‌شود اما هیئت مدیره (به خصوص مدیران اجرایی) می‌تواند به صورت غیررسمی در انتخاب حسابرس اعمال نفوذ کند و این ضعف ساختاری، استقلال حسابرسان را تهدید می‌کند در حالی که در دیگر کشورها این تهدید از طریق ایجاد کمیته‌های حسابرسی تا حدودی مهار می‌شود و مثلاًً طبق قانون ساربینزاکسلی 2002 یکی از شرایط پذیرش شرکت ها در بورس، وجود کمیته حسابرسی است ضمن اینکه اکثر اعضای کمیته حسابرسی، باید از اعضای غیرموظف و مستقل هیئت مدیره باشند و یکی از وظایف کمیته حسابرسی، مواظبت از استقلال حسابرسان است.
عضو جامعه حسابداران با بیان این مطلب که سازمان بورس و حرفه حسابداری باید راه حل مناسبی را برای این تهدید پیدا کنند خاطر نشان کرد : این تهدید را نمی‌توان به عنوان مشکل داخلی حرفه حسابداری تلقی کرد بلکه مشکلی است که از بیرون بر حرفه تحمیل می‌شود و حسابداران درستکار نیز نگران آن هستند و مدیران اجرایی تحت هیچ شرایطی نباید در انتخاب حسابرس مستقل دخالت داشته باشند زیرا این دخالت عملاً استقلال حسابرسان را تهدید می‌کند و استقلال حسابرسان از عوامل زیربنایی بازارهای اوراق بهادار است و باید سخت از آن پاسداری کرد.
بزرگ اصل نقطه قوت اصلی بورس اوراق بهادار راتفکیک وظایف نظارتی از وظایف اجرایی برشمرد و گفت: بورس محل تلاقی مردم و صنعت است و این پیوند بر اساس اطلاعات برقرار می‌شود و اطلاعات گمراه‌کننده و غیرمعتبر این پیوند را قطع کرده و اعتماد مردم را به بازار سرمایه از بین می‌برد، از سوی دیگر اطلاعات شفاف، معتبر و به موقع این پیوند را استحکام می‌بخشد و باعث استقبال رو به تزاید مردم از بورس می‌شود.
وی ادامه داد : در این زمینه طی سالهای گذشته به تدریج شاهد بهبود گزارش گری شرکت ها از طریق بورس بوده‌ایم اما هنوز باید گامهای مهم دیگری برداشته شود چرا که روند قیمت سهام شرکت ها قبل از انتشار رسمی اطلاعات نشان می‌دهد که اطلاعات به طور غیررسمی وارد بازار می‌شود و ممکن است گروهی هم از اطلاعات نهانی سوء استفاده کرده باشند، بنابراین همانطور که در آیین‌نامه افشای اطلاعات بورس پیش‌بینی شده باید اطلاعات مهم، فوراً به بازار ارائه شود تا فرصت استفاده از اطلاعات نهانی از بین رود یا محدود شود.
استاد دانشگاه بهشتی با بیان این نکته که در این زمینه نقاط ضعفی وجود دارد و باید تدابیر لازم برای برطرف کردن آن اندیشیده شود تصریح کرد: وجود اطلاعات به تنهایی کافی نیست بلکه تحلیل اطلاعات و تعیین اثر آن بر قیمت سهام نیز امری حیاتی است و وجود تعداد کافی تحلیل‌گر برای ارائه تحلیل های گوناگون می‌تواند باعث انعکاس بهتر اطلاعات در قیمت سهام شود ولی در این حوزه کاستی های فراوانی وجود دارد که نوسانهای شدید و جوسازی برای تغییر قیمت سهام یکی از پیامدهای نبود تحلیلهای قوی در بازار اوراق بهادار است که بر اعتماد مردم به بازار اثر منفی دارد.
بزرگ اصل ادامه داد : یکی دیگر از نقاط ضعف، پیش‌بینی سودهای دست‌نیافتنی است که بعداً با تعدیل های منفی مواجه می‌شود.
وی افزود: اگر چه استاندارد حسابرسی 340 تا حدی این نقطه ضعف را پوشش می‌دهد ولی باید برای شرکت هایی که تعدیل منفی سود آنها از یک حد فراتر می‌رود اقدامات انضباطی صورت گیرد زیرا در نبود اقدامات تنبیهی، سهامداران جز به شدت آسیب می‌بینند و سازمان بورس باید به اتکای قانون جدید، متخلفان را تنبیه کند تا پایه اعتماد مردم به بازار سرمایه سست نشود.
بزرگ اصل تاکید کرد: اقدامات شورای عالی بورس برای متنوع‌سازی ابزارهای مالی موجود در بازار یک نقطه قوت بسیار مهم است که می‌تواند پس‌اندازهای بیشتری را به سوی بازار اوراق بهادار هدایت کند و هم‌اکنون در بازار اوراق بهادار، جای ابزارهای مالی اختیار خرید و فروش و قراردادهای آتی خالی است.
وی در خاتمه گفت: این ابزارها برای پوشش ریسک بسیار مناسبند و اقدام شورای عالی بورس آغاز راهی است که می‌تواند بازار اوراق بهادار را تقویت کند.
