به گزارش خبرنگار اقتصادي خبرگزاري فارس، بورس اوراق بهادار تهران در حالي 15بهمن سال 87 وارد حيات 41 ساله خود شد كه در سال گذشته دو چهره كاملاً متفاوت را از خود به نمايش گذاشت. به طوري كه فعالان بازار در برابر شادماني ناشي از رونق بورس در نيمه اول سال خصوصاً 4 ماه نخست سال، نيمه دوم سال را با ركود و زيان سرمايه ها و گم شدن نقشه راه كوتاه مدت سرمايه گذاري در بازار سهام سپري كردند.
اين دو نيمه متضاد بازار سهام در شرايطي همراه با تجربه و شناخت بيشتر سهامداران و كارگزاران و مسئولان بورس عجين شد كه در طول چهار فصل بهار، تابستان، پاييز و زمستان 87 ، شاخصهاي بورس و متغيرهاي اصلي معاملات مسيرهايي طي كردند و اعداد و ارقامي را به ثبت رساندند كه گوياي وضعيت واقعي سرمايهگذاران بزرگ و كوچك شركتهاي بورسي و بازار سهام بود.
بر همين اساس در گزارش تفصيلي فارس متغيرهاي متعددي از زواياي گوناگون مورد بررسي قرار گرفته تا كارنامه ويترين نصف و نيمه اقتصاد كشور در سال 87 مورد واكاوي جامعي قرار گيرد.
* 47 ميليارد سهم 326 شركت دست به دست شد
براساس اين گزارش ، بورس اوراق بهادار از 366 روز سال گذشته، 238 روز كاري را فعال بود و در اين مدت متغيرهاي اصلي معاملات با آمارهاي قابل توجهي مواجه شدند.
براساس اين گزارش، با در نظر گرفتن اخراج 72 شركت از فهرست شركتهاي بورس در اواخر مهرماه سال گذشته، از ميان 344 شركت حاضر در بورس، سهام 326 شركت بزرگ و كوچك مورد داد و ستد قرار گرفت كه حجم سهام معامله شده در 238 روز كاري بالغ بر 47 ميليارد و 8/7 ميليون سهم بود و به طور روزانه بالغ بر 201 ميليون سهم جابهجا شد.
*بيشترين و كمترين سهام معامله شده شركتها
اين حجم از معاملات سهام در حالي به ثبت رسيده كه در ميان شركتهاي حاضر در فهرست تابلوهاي بورس، شركت فولاد مباركه با معامله 7/3 ميليارد سهم بيشترين حجم معاملات سهام را به خود اختصاص داد و شركتهاي مخابرات و ملي مس با توجه به داد و ستد 6/2 و 1/1 ميليارد سهمي در رتبههاي بعدي ايستادند و پالايش نفت اصفهان نيز با بيش از يك ميليارد سهم معامله شده در جايگاه چهارم جا خوش كرد.
كمترين تعداد سهام معامله شده با در نظر گرفتن 72 شركت اخراجي به شركتهاي نئوپان 22 بهمن با 166 سهم، قند بيستون با 250 سهم و تهران دارو با 2 هزار و 344 سهم و آرتاويل تاير با 4 هزار و 610 سهم تعلق داشت .
*اثر شركت هاي بزرگ و جديد در افزايش ارزش معاملات
اين در حالي است كه ارزش معاملات اين تعداد سهام افزون بر 13 هزار و 711 ميليارد تومان برآورد شده و به طور روزانه 7/57 ميليارد تومان دست به دست شد.
اين آمار در شرايطي براي 12 ماه سال 87 به ثبت رسيده كه در مقايسه با سال 86، حجم سهام معامله شده و ارزش معاملات با افزايش 105 و 88 درصدي مواجه شدهاند چرا كه در سال 86 بيش از 23 ميليارد برگ سهم به ارزش 3/7 هزار ميليارد تومان داد و ستد شده بود.
در اين ميان بايد گفت كه افزايش 105 و 88 درصدي حجم و ارزش سهام معامله شده در سال گذشته ناشي از مواردي چون عرضه سهام شركتهاي بزرگي چون مخابرات، كشتيراني، بانك ملت و معامله عمده و بلوكي سهام شركتهايي مانند فولاد مباركه، ملي مس و خصوصاً فولاد خوزستان بود.
* خريداران گذشته جا خالي كردند
در برابر رشد قابل توجه دو متغير از سه متغير اصلي معاملات، متغير سوم و مهم يعني تعداد خريداران با كاهش بسيار محسوس مواجه شده است كه اين افت نشان از خروج سرمايهگذاران جديد و قديم از بورس و در نتيجه كاهش اعتماد به آينده كوتاه يا ميانمدت بورس تهران است.
بدين ترتيب در حالي سال 86 تالارهاي معاملات بورس در سراسر كشور شاهد حضور بيش از يك ميليون و 85 هزار خريدار بود كه در پايان معاملات بورس در اسفندماه سال گذشته كمتر از 350 هزار نفر از سهامداران اقدام به خريد سهام كردند تا اين متغير مهم ، كاهش بسيار محسوس و معنيدار 4/70 درصدي نسبت به سال 86 را نشان دهد و جا خالي كردن خريداران گذشته سهام حكايت كند.
حضور فقط 350 هزار سهامدار از بين 4/2 ميليون سهامدار ايراني در سال گذشته حكايت از آن دارد كه علاوه بر كاهش اعتماد عمومي به بازار سهام، عمده داد و ستدها توسط افراد حقوقي و شركتهاي سرمايهگذاري بزرگ و كوچك و شبهدولتيها انجام شده و سهم مردم از معاملات 9/47 ميليارد سهم به ارزش 7/13 هزار ميليارد تومان بسيار ناچيز و شايد در حد كمتر از 5 درصد باشد.
* صعود و نزول شديد ارزش روز بازار
ارزش اسمي بازار سهام تهران در حالي با توجه به قيمت اسمي 100 توماني هر سهم شركت هاي سهامي عام افزون بر 467/2 هزار ميليارد تومان است كه با توجه به فرمول محاسبه ارزش روز بازار (تعداد سهام شركتها ضربدر قيمت روز) اين متغير مهم و ديگر براي بررسي وضعيت بورس با صعود و نزول شديدي مواجه شده است.
براين اساس، ارزش روز بازار سهام در ابتداي سال گذشته بالغ بر 49 ميليارد تومان بود اما در نيمه اول سال و با توجه به حضور شركت هاي كشتيراني و خصوصا " مخابرات با ارزش روز بيش از 9 هزار ميليارد توماني، ارزش روز بازار سهام در 6 ماهه نخست سال با ركورد جديدي در حيات 41 ساله بورس كشور مواجه شد و به بيش از 73 ميليارد دلار رسيد.
اين اتفاق بيسابقه منجر به افزايش اميدواري مسئولان براي آينده بورس شد اما سونامي بحران مالي جهاني و مسائل درون و برون سازماني متعدد مانند طرح تحول اقتصادي و حذف يارانههاي انرژي و غيره نه تنها رؤياهاي مديران و مسئولان بورس و سازمان خصوصيسازي را باطل كرد بلكه با نزول شديد قيمت سهام اكثر شركتهاي بزرگ خصوصاً شركتهاي مشمول اصل 44، متغير ارزش روز بازار سهام در پايان اسفند 87 به 49 ميليارد دلار رسيد تا كاهش بيش از 2 ميليارد دلاري خود را به ثبت برساند.
*بزرگترين شركتهاي بورس در سال 87
در ميان شركتهاي حاضر در بورس، شركت مخابرات با ارزش روز 39/6 هزار ميليارد توماني كماكان رتبه اول جدول بزرگترين شركت بورس را از 19 مرداد 87 (زمان عرضه اوليه سهام) به خود اختصاص داده و به تنهايي 3/14 درصد از ارزش كل بازار را در اختيار گرفت اما با توجه به كاهش قيمت سهام از بالاترين قيمت 212 تومان هر سهم به 139 تومان، شركت مخابرات از ارزش روز 2/9 هزار ميليارد توماني خود در شهريورماه فاصله محسوسي گرفت. اين نوسان با توجه به برخورداري از بيش از 8/45 ميليارد سهم (براساس سرمايه اسمي 4 هزار و 587 ميليارد توماني) بود.
شركت فولاد مباركه نيز در حالي با ارزش روز 7/2 هزار ميليارد توماني رتبه دوم بزرگترين شركت بورس را در پايان سال 87 به خود اختصاص داد كه به دليل كاهش قيمت هر سهم از 480 تومان به 176 تومان ، نزديك به 5 هزار ميليارد تومان از ارزش خود را از دست داد و با ارزش روز 7/2 هزار ميليارد توماني به كار خود پايان داد.
رتبه سوم بزرگترين شركت بورس از لحاظ ارزش روز بازار نيز به ديگر شركت مشمول اصل 44 يعني پالايش نفت اصفهان با ارزش بيش از 2 هزار ميليارد توماني تعلق گرفت و سايپا نيز با ارزش روز 6/1 هزار ميليارد توماني در جايگاه چهارم ايستاد. شركتهاي ملي مس، كشتيراني، بانك ملت، چادرملو، بانك پارسيان و سرمايهگذاري اميد نيز با ارزش روز بيش از هزار ميليارد توماني، از ديگر شركت هاي بزرگ بورس در سال گذشته نام گرفتند.
*كاهش 4/3 درصدي كدهاي جديد
افت و خيزهاي ناگهاني و شديد متغيرهاي معاملات و كاهش اعتماد عمومي به بورس در افت تعداد خريداران خلاصه نشد و در صدور كدهاي جديد معاملاتي نيز نمايان گشت. به طوري كه در سال 86 در مجموع 11 هزار و 249 كد معاملاتي جديد در تهران و شهرستان صادر شده بود اما اين آمار در سال گذشته با كاهش 4/3 درصدي به 59 هزار و 238 كد رسيد.
از طرف ديگر تعداد دفعات معاملات سهام در سال 87 نسبت به سال 86 با كاهش 3/11 درصدي روبرو شد و در برابر آمار 2 ميليون و 112 هزار و 65 دفعهاي معامله در سال 86، در سال 87 معامله سهام در يك ميليون و 873 هزار و 638 دفعه انجام شد.
*از سود 820 درصدي تا ضرر 189 درصدي
بررسيهايي به عمل آمده از وضعيت بازدهي شركتهاي حاضر در تابلوهاي معاملاتي در سال گذشته (با درنظر گرفتن 72 شركت اخراجي) نشان ميدهد بازدهي سهام شركتها با احتساب سه عامل تفاوت قيمت سهام، سود ساليانه و افزايش سرمايه از 820 درصد سود تا 189 درصد زيان در نوسان بود و در برابر سود دهي 147 شركت، 178 شركت با زيان سهام كارنامه خود را در سال گذشته بستند.
بر اين اساس ، از ميان شركتهاي سود ده، شركت كنتورسازي با توجه به تفاوت قيمت هر سهم از 73 تومان به 640 تومان و سود ساليانه 30 توماني، بازدهي خيرهكننده 820 درصدي را براي سهامداران صبور اما اندك خود به ارمغان آورد و به عنوان برترين شركت بورس شناخته شد. چرا كه سهامداران همواره شركتي را برتر ميدانند كه باعث افزايش سرمايه سهامداران شده باشد.
اين رشد چنان بود كه سهام دومين شركت برتر يعني فروسيليس ايران 178 درصد بازدهي داشت و شركت بيسكويت گرجي و بستهبندي ايران نيز با 119 و 115 درصد از ديگر شركتهاي پر بازده بورس اما كوچكي بودند كه عملكرد مثبتي داشتند.
از طرف ديگر و در جمع 178 شركتي كه بازدهي منفي سهام داشتند شركت كوچك يعني پرميت با 189 درصد زيان در صدر شركت هاي زيان ده بورس در سال 87 قرار گرفت كه ناشي از افت قيمت سهام از 159 به 50 تومان بود.
شركتهاي پلي اكريل ايران، پارس متان، ملي سرب و روي و سموم علفكش نيز با زيان 91، 81، 78 و 77 درصدي سهام از ديگر شركتهاي زيان ده بورس در سال گذشته بودند.
*گرانترين و ارزانترين سهام
سهام شركتهاي بورس در حالي با در نظر گرفتن عوامل گوناگون چون ميزان سود پيشبيني شده، سرمايه اسمي، وضعيت صنعت، مزيت نسبي و ... قيمتهاي متفاوتي دارند كه در سال گذشته گرانترين قيمت هر سهم به مانند 86 به سيمان قائن رسيد كه هر سهم آن به بيش از 4 هزار و 290 تومان معامله شد.
شركتهاي سيمان اردبيل، سيمان اصفهان و فارس نيز با قيمتهاي 2 هزار و 268 تا هزار و 469 تومان هر سهم نيز از ديگر شركتهاي گران بودند.
در مقابل اين چهار شركت از صنعت سيمان، ارزانترين سهام به شركت كاشي تكسرام تعلق گرفت كه نرخ هر سهم اين شركت كوچك حدود 21 تومان بود.
شركتهاي قند قهستان، صنايع مخابراتي راه دور ايران، ماشينسازي اراك و آذرآب با نرخهاي 26، 28، 30 و 34 تومان هر سهم از ديگر سهام ارزان بورس در سال 87 بودند.
*توزيع سود ساليانه 9/7 هزار ميليارد توماني 279 شركت
شركتهاي سودده بورس در حالي سال گذشته در مجموع بالغ بر 8/9 هزار ميليارد تومان سود براي سهام اندك و انبوه خود پيشبيني كرده بودند كه از اين مبلغ 279 شركت اقدام به توزيع سود 9/7 ميليارد تومان در مجامع ساليانه خود كردند تا بدين ترتيب 80 درصد از سود پيشبيني شده براي توزيع بين سهامداران به تصويب برسد.
اين درحالي است كه در ميان 279 شركتي كه سود توزيع كردهاند شركت سيمان قائن با تقسيم سود 500 توماني به ازاي هر سهم بالاترين سود را در مجمع ساليانه داده است.
شركتهاي آذريت، پتروشيمي خارك و ماشينآلات تراكتورسازي نيز با توزيع 345، 320 و 310 توماني سود به ازاي هر سهم از ديگر شركتهايي بودند كه بالاترين رقم سود را دادهاند.
*رفت و آمد 2098 نماد در تابلوها
وضعيت توقف و بازگشايي نماد معاملاتي حق تقدم و سهام عادي شركتها در سال گذشته حكايت از رفت و آمد 2098 نماد در تابلوهاي بورس دارند كه سهم توقف هزار و 10 مورد و سهم بازگشايي هزار و 88 نماد بود.
اين آمار در مقايسه با سال 86 نشان ميدهند كه در جريان بازگشايي توقف نمادها، سرعت عمل مدنظر مسئولان بورس بوده به طوري كه در سال 86 در برابر توقف 917 نماد، هزار و 21 نماد مورد بازگشايي قرار گرفتند.
در پايان سال گذشته نيز در برابر توقف نماد معاملاتي 43 شركت، 303 شركت ديگر امكان داد و ستد سهام را دارا بودند.
*كاهش 3/1 مرتبهاي P/E بازار
افت محسوس قيمت سهام اكثر شركتهاي بزرگ و مطرح بورس در كاهش محسوس و 26 درصدي ميانگين نسبت قيمت به درآمد (P/E) بازار نمايان شد.
بدين ترتيب كه اين نسبت در ابتداي سال گذشته 20/5 مرتبه بود اما در نتيجه سير نزولي قيمت سهام در پايان سال 87 با كاهش 3/1 مرتبهاي به 84/3 رتبه رسيد كه نشان از ارزان شدن قيمت سهام اكثر شركت ها دارد.
*افت 4951 واحدي شاخص بورس
اثرات عوامل دورن و برون سازماني بر بورس در نيمه دوم سال گذشته در افت شديد شاخص كل بورس جلوه ديگري داشت به طوري كه در برابر رشد قيمتها ، شاخص كل بورس به مرز 12 هزار و 917 واحد (در 25 تير 87) ، سير نزولي قيمت سهام شركتهاي بزرگ بورس خصوصاً شركتهاي حاضر در صنعت فلزات اساسي و مشمول اصل 44 منجر شد تا شاخص كل بورس در پايان سال گذشته با افت 4 هزار و 951 واحدي در كانال 7 هزار واحدي نزول كند و در 28 اسفند در عدد 7 هزار و 796 واحد قرار گيرد.
بيشترين افت روزانه در 5 آبان با 579 واحد كاهش و بيشترين رشد روزانه شاخص كل بورس در 15 تيرماه با افزايش 590 واحدي ارقام به ثبت رسيده است.
از سوي ديگر در عرض 238 روز كاري بورس در سال گذشته شاخص كل 87 روز را با ارقام مثبت و 151 روز ديگر را با سير نزولي ارقام و نمودار مواجه شد.
*نتيجهگيري
با توجه به اين اتفاقات و آمار و ارقام به دست آمده در سال گذشته ميتوان گفت اكثر سهامداران سال 87 را با ضرر و زيان چند صد هزار توماني تا چند ده ميليون توماني به پايان رساندند اما معدود سهامداراني نيز با اتكا بر تجربه سالهاي گذشته و جلوگيري از ريسكهاي پيشبيني شده در همان 4 ماه نخست سال قادر به رشد سرمايه خرد و كلان خود شدند.
با اين همه تمام بازيگران فعالان بازارهاي سرمايه پذيرفتهاندكه بورس جايي است كه نوسان ذات هميشگي آن است و هيچ سهامداري از ضرر و زيان پيشبيني نشده سهام شركت ها مصون نمانده است.
با اين اوصاف بورس و اوراق بهادار تهران در سالي كه گذشت به مانند سالهاي گذشته نتوانست از فرصتهايي چون ركود مسكن و سرگرداني پسانداز جامعه استفاده كند و قادر نشد در عمر 41 ساله خود نشانهايي از بلوغ را به نمايش بگذارد اما اين پايان راه نيست و ويترين اقتصادي كشور با توجه به اصل 44 از ظرفيتهاي بزرگي براي رشد برخوردار است كه ميتوان از آن در مهار تورم و كنترل نقدينگي و افزايش اشتغال و جذب سرمايههاي داخلي و خارجي استفاده كرد به شرطي كه همه دستاندركاران اقتصاد كشور در اين مهم اقدامات بنيادي و اساسي و به دور از شعار را انجام دهند.
ارسال نظر
اخبار روز
خبرنامه