مديرعامل جديد موسسه مالي و اعتباري مهر از بانكداري بدون ربا مي گويد و
برنامه هاي خود براي اين موسسه را تشريح مي كند و در ادامه از تبديل شدن
اين موسسه به بانك و ورود به بورس خبر مي دهد.
به دنبال تغيير و تحولات مديريتي در موسسه مالي و اعتباري مهر و كناره گيري حميد شفيع زاده از سمت مديرعاملي اين موسسه، غلامحسن تقي نتاج 43 ساله از موسسه مالي و اعتباري انصار فراخوانده شد تا از نيمه دي ماه سكاندارجديد مؤسسه مهر باشد.
وي متولد 1345 در شهر بابل بوده و سال 64 دررشته حسابداري دانشگاه مازندران پذيرفته شد و مقاطع كارشناسي ارشد و دكترا را نيز در همان رشته ادامه داد. همزمان با ورود به دانشگاه به عنوان حسابدار صندوق قرض‌الحسنه شهر خود شروع به كار كرد. زماني كه براي مقطع كارشناسي ارشد پذيرفته شد همزمان تدريس را نيز در دانشگاه مازندران و چند دانشگاه سطح تهران آغاز كرد. نتاج تا سال 87 در موسسات حسابرسي فعال بود و پس از آن وارد مجموعه‌هاي پولي و بانكي در سمت‌هاي مختلف از جمله حضور در تعاوني اعتبار ثامن‌الائمه، عضو هيت مديره موسسات قوامين و مهر و مديرعامل موسسه انصار از سمت‌هاي وي در سالهاي اخير است.
با توجه به آغاز فعاليت نتاج در سمت مديرعاملي موسسه مهر، خبرنگاراقتصادي خبرگزاري فارس با وي گفت و گويي را درباره برنامه‌ها و اقداماتي كه وي براي اين مؤسسه دارد انجام داده كه در ادامه مي خوانيد.
*مهر در راه بانكداري بدون ربا
فارس:به عنوان مديرعامل جديد موسسه مالي و اعتباري مهر، چه‌برنامه‌هايي را براي ارتقا اين موسسه در نظر داريد؟
نتاج:همه موسسات پولي و بانكي دركشور رويكردي مشترك دارند و آن هم تحقق بانكداري بدون ربا و در نهايت بانكداري اسلامي است. موسسه مهر نيز با همين رويكرد كار خود را ادامه مي‌دهد. اما يكي از مهمترين ماموريت‌هاي اين گونه موسسات رفع هرگونه فاصله و اختلافي بين موسسات در اجراي قانون عمليات بانكي بدون ربا و تامين انتظارات كساني است كه در اين حوزه ذي‌نفع هستند.
فارس: ذي نفعان شامل چه كساني هستند؟
نتاج: اين ذي‌نفعان يا صاحب‌نظرانند مثل مراجع تقليد يا مردمي كه به تبعيت از اين مراجع اصرار دارند اين موازين اجرا شود. سهامداران ، سپرده گذاران ،ساير مشتريان و مراجع دولتي . بنابراين اگر اين قانون (بانكداري بدون ربا) اجرا شود بخش قابل توجهي از برنامه هاي حكومت اسلامي كه همان اقتصاد اسلامي است در كشور پياده و محقق خواهد شد.
فارس: در كنار بانكداري بدون ربا ، حركت به سمت بانكداري الكترونيكي نيزيكي از اهداف اصلي بانك ها و موسسات مالي و اعتباري است.دراين ميان موسسه مهر در راستاي اجراي اين هدف چه اقداماتي انجام داده و قصد دارد در آينده چه برنامه هايي را پياده كند ؟
نتاج: يكي از مباحثي كه در موسسات پولي و بانكي به عنوان يك مسئله زير ساختي محسوب مي شود، پياده‌سازي بانكداري الكترونيكي است. با گذشت سالها از انجام اين مهم در بسياري از كشورها، ايران فاصله قابل توجهي نسبت به آنها دارد و اين نشاندهنده كم كاري در اين حوزه است. به عنوان مديرعامل موسسه مهر قصد دارم با استفاده از ابزارهايي كه در اختيار دارم براي تحقق بانكداري الكترونيك جديت بيشتري داشته باشم. بنابراين سعي مي‌كنم حداقل ضعف‌هاي نرم‌افزاري و تا حدي سخت‌افزاري را برطرف كنم.
فارس:آيا اين برنامه در كنار ديگر برنامه ها براي جلب رضايت مشتري است ؟
نتاج: بله. ضمن اينكه كاهش قيمت تمام شده پول يكي از انتظاراتي است كه مشتريان از بانكها و موسسات مالي و اعتباري دارند. زيرا اساس تحليل‌هاي اقتصادي خانوار آنها تحت تاثير اين مسئله است. بنابراين اميدواريم با همكاري 5 هزار كارمند اين مؤسسه و مديريت مناسب، هزينه(قيمت )تمام شده پول را كاهش دهيم.
فارس: در حال حاضر بهاي تمام شده پول چه قدر است؟
نتاج: بهاي تمام شده پول در موسسات پول و بانكي از دو بخش مستقيم و غيرمستقيم تشكيل شده كه بخش اول بستگي به عوامل بيروني داشته و دراختيار مؤسسات و بانكها نيست.بخش غيرمستقيم نيز به هزينه‌هاي اداري و تشكيلاتي مربوط مي‌شود.
فارس: چه عواملي بيروني در بالا بودن قيمت تمام شده پول موثرند؟
نتاج: سودي كه به سپرده‌ها داده مي‌شود يكي ازاصلي‌ترين هزينه‌هاي موسسه بوده كه ناشي از شرايط اقتصادي و رقابتي بيرون است و انتظار داريم بانك مركزي و مراجع نظارتي كمك كنند تا قيمت تمام شده به يك وضعيت مطلوبي برسند.
فارس:عدم تناسب سود سپرده‌ها به چه عواملي بستگي دارد؟
نتاج: ضعف كنترل دراين قسمت باعث مي‌شود موسساتي كه هر روز با يك تابلوي جديد به وجود مي‌آيند نرخ‌هاي كلاني براي سپرده‌ها اعلام كنند . اين نرخ‌ها ما را با مشكل روبرو مي‌كند.
فارس: آيا اين نرخ‌هاي بالا واقعي است؟
نتاج: طبيعتا وقتي هر موسسه‌اي اين نرخ‌ها را اعلام مي‌كند سود آن را پرداخت مي‌كند.بنابراين نرخ‌هاي مذكور هم اكنون واقعي است ولي مشخص نيست در آينده با چه چالش‌هايي روبه‌رو مي‌شوند.پس تا روزي كه اين موسسات فعاليت مي‌كنند ،مي‌تازند و جلو مي‌روند مشكلي نيست اما زماني كه بانك مركزي اعلام مي‌كند صندوق‌ها وجاهت قانوني ندارند، همانند مسئله اصفهان كساني كه براي سپرده گذاشتن هجوم آورده بودند اين بار براي گرفتن سپرده‌ها مراجعه مي‌كنند.
فارس: چه ارگاني بايد برعوامل بيروني موثر برقيمت تمام شده پول كنترل داشته باشد؟
نتاج: بانك مركزي بايد به كمك نيروي انساني، نظارت گسترده و قوي و ساز و كار قانوني و مقرراتي نرخ سود سپرده‌ها را كنترل كند. هر سال بسته‌هاي سياست نظارتي ارائه مي‌شود ولي همچنان اين مشلات وجود دارد. پس نشان‌مي‌دهد مشكل در قوانين نيست بلكه در كنترل و نظارت است.
فارس: چرا هر كشوي به موسسات پولي و مالي نياز دارد؟
نتاج: موسسات پولي ومالي يكي از موسسات ضروري در اقتصاد هر كشور است زيرا بخش قابل توجهي از افراد كشوري مانند ايران بين 35 تا 50 سال هستند. در اين مقطع درآمدها بيش ازهزينه‌هاي خانوار است . اين گروه مي‌خواهند درآمدهاي بدست آمده را جايي سرمايه‌گذاري كنند تا بتوانند 15 يا 20 سال آينده كه دوره بازنشستگي آنهاست كسرهايي آن زمان را پوشش دهند چراكه دردو دهه بعدي هزينه‌هاي عادي بيش ازدرآمد خواهد بود. بنابراين بايد اين كسري را با سپرده‌گذاري قبلي پوشش داده شود. پس مردم به دنبال سود بيشتر مي‌روند.در اين شرايط يك رقابت سنگين بين موسسات مالي واعتباري صورت مي‌گيرد كه اين رقابت به صورت متقابل به تورم دامن مي‌زند و در نهايت باعث كاهش ارزش پول مي‌شود.
فارس: هزينه‌هاي ناشي از رقابت موسسات براي نرخ سود سپرده‌ها كه مزيتي ندارد.
نتاج: ما به عنوان يك موسسه مجبوريم همگام با موسسات ديگر براي حفظ و ارائه سود بيشتر به مشتريان، نرخ سود سپرده‌ها را افزايش دهيم.هزينه‌هايي كه از اين طريق به ما تحميل مي‌شود آزاردهنده است و دوست نداريم افزايش يابد چون فشار آن بيشتر بر روي ما خواهد بود.
درمباحث پول وبانك ، به پول فلز داغ مي‌گويند و سپرده‌گذار اين فلز داغ را در اختيار موسسات گذاشته و خيالش راحت مي‌شود وتنها به دنبال سود است. بنابراين موسسات بايد با يك ريسك منطقي اين پول را مصرف كنند تا درآمدي در حد 3 درصد بيشتر از هزينه‌هاي كه مي‌كنند براي موسسه داشته باشد تا متضرر نشوند.
فارس: چند درصد هزينه‌ها ناشي از عوامل بيروني و چند درصد ناشي از عوامل دروني است؟
نتاج: حدوداً 19 درصد از هزينه‌ها ناشي از عوامل بيروني است كه اين بخش نيز داراي منابع ارزان قيمت و گران قيمت است.
در سالهاي گذشته بيشتر منابع از حالت ارزان قيمت خارج شده وبه سمت منابع گران قيمت حركت كردند. به طور مثال اگر حجم منابع قرض‌الحسنه كه از منابع ارزان قيمت هستند را در نظر بگيريد سال به سال در حال كاهش است . اين مسئله از جهت هزينه ها به بانكها فشار مي‌آورد.
فارس: آماري كه از منابع قرض الحسنه وجود دارد چقدر است؟
نتاج: همه اين اعداد و ارقام در بانك مركزي مشخص است و كاهش حجم منابع قرض الحسنه درمؤسسات پولي و بانكي كاملا " قابل مشاهده است. حتي كار به جايي رسيده عددي كه براي هزينه‌هاي مربوط به منابع مختلف از جمله جوايز مي پردازيم كم كم به درجه غيراقتصادي مي‌رسد. بنابراين آمار نشان مي دهد سال به سال منابع قرض الحسنه بدتر مي‌شود.
با افزايش حجم منابع گران قيمت ،نرخ مؤسسات و بانك هاي خصوصي به سمت 19 درصد به بالا حركت مي كند . در بخش دولتي اين مسئله كمتر ديده مي‌شود چون از منابع دولتي استفاده مي شود.
فارس: سقف هزينه‌هاي غيرمستقيم چقدر است؟
نتاج: طبق ابلاغ بانك مركزي سقف هزينه‌هاي غيرمستقيم 3 درصد است و بانك ها با اين 3 درصد بايد هم هزينه‌هاي غيرتشكيلاتي و هم سود سهامداران خود را پوشش دهند. بنابراين هرچه مديريت بيشتري در مصرف كردن اين 3 درصد داشته باشيم، مي توانيم از 2 درصد باقي مانده سودي براي سهامداران كنار بگذاريم.
فارس: عدم تناسب نرخ تسهيلات با نرخ بهاي تمام شده پول چه تأثيري در اقتصاد كشورها دارد؟
نتاج: هر كاري كه در اقتصاد صورت مي گيرد بايد هوشمندانه و اقناعي باشد. تا جايي كه به ما مربوط مي شود عدم تناسب نرخ تسهيلات بانرخ بهاي تمام شده پول است كه بسيار مورد توجه است. زيرا اين مسئله منطقي بودن فعاليت هاي پولي و بانكي را با مشكل رو به رو مي كند.
محوراقتصادي هر كشوري مؤسسات پولي و بانكي است. در ايران اين مسئله اهميت بيشتري دارد. بنابراين در سياست گذاري اين بخش نبايد فقط تسهيلات گيرندگان را در نظر بگيريم و به سپرده گذاران نيز توجه شود.
فارس: بايد نگاه برنده برنده وجود داشته باشد و اساس كار بانكداري اسلامي نيز اين است.
نتاج: بله. دراقتصاد اسلامي و بانكداري اسلامي طرفين وارد شونده در مراوده اقتصادي بايد سود ببرند نه اينكه تنها يك طرف از سود بهره مند شود. بنابراين مؤسسات پولي و بانكي تلاش كرده‌اند از راه هايي كه در اختيار دارند منافع سپرده گذاران نيز تأمين شود. مراجع سياست گذاري مي دانند درعمل مؤسسات از اجراي برخي ابلاغيات خودداري مي‌كنند كه اين رويه به دليل پرداخت سود به سپرده گذاران است .اين در حالي است كه اعداد وارقام مؤسسات پولي و بانكي شفاف بوده و چيزي به صورت غيرمتعارف به دست نمي آورند.
پس با اين اوصاف ، مبلغي كه براي مؤسسات پولي و بانكي مي ماند در بهترين شرايط يك درصد منابعي است كه در اختيار دارند.
فارس: منابعي كه توسط مؤسسات جذب مي شود، چقدر است؟
نتاج: اگر هزار ميليارد تومان جذب شود در آخر سال ودر بهترين حالت از اين ميزان 10 ميليارد تومان سود خالص باقي مي‌ماند. بنابراين در موسسه مهر از100 ميليارد تومان يك ميليارد تومان براي ما باقي مي‌ماند كه به دليل تغييرسياست ها عملا " به اين رقم دست پيدا نمي‌كنيم. البته اين رقم جزيي نيز مربوط به سهامداران و سپرده گذاران است كه بخشي از آن براي سود قطعي به سپرده‌گذاران داده مي‌شود.
فارس: چند درصد از منابعي كه مؤسساتي مانند مهر جذب مي كنند بايد استفاده شود؟
نتاج: ازهمه منابعي كه مؤسسات جذب مي‌كنند 80 درصد آن قابل استفاده است و براي اعطاي تسهيلات و ساير خدماتي كه ارائه مي‌كنيم مصرف مي‌شود. دربخش دوم اگر نخواهند جذب منابع واعطاي تسهيلات را انجام دهند با مشكل رو به رو مي‌شوند و بايد به سمت خدمات پولي و بانكي حركت كنند تا بدون استفاده از منابع بتوانند كارمزدها و درآمدهايي را كسب كنند كه هزينه‌ها و سود سهامداران را پوشش دهد.
فارس: نرخ هايي براي سود سپرده ها در نظر گرفته شده كه 12 درصد براي دولتي ها و 13 درصد براي خصوصي‌ها است. آيا چنين درصدهايي واقعي است؟
نتاج: از نظرقيمت تمام شده پول چون100 درصد منابع جذب شده قابل استفاده نيست بنابراين 22 درصد سود را تقسيم بر 80 درصد مي كنند كه نرخ را به 25 تا 26 درصد افزايش مي دهد. به همين دليل مؤسسات پولي و بانكي بخش خصوصي ناچارند تسهيلاتي كه مي‌دهند حداقل چنين بازدهي داشته باشد و گرنه ضررمي كنند. پس نرخ 12 و 13 درصد يك نرخ واقعي و شدني نيست و تنها در زبان مي توان گفت ولي در عمل قابل اجرا نيست.
فارس: آيا عدم اجرا وعملي نكردن نرخ 13 درصد تخلف است؟
نتاج: عدم اجراي اين نرخ‌هاي اعلام شده تخلف نيست زيرا در قانون پولي و بانكي بحثي به اسم حق تقدم است كه به ما اجازه مي دهد به شكلي با مشتريان برخورد كنيم كه حداقل انتظارات سپرده گذاران تأمين شود.
فارس: منابع مؤسسه مالي و اعتباري مهرازچه طريقي تامين مي شود؟
نتاج: منابع جذب شده توسط مؤسساتي مانند مهر و بانك هاي خصوصي از دو بخش سپرده گذاران و سهامداران تأمين مي شود كه هيچ كدام اجازه ضرر به ما نمي دهند چرا كه سهامدارانن توقع دارند سود دريافت كنند. وقتي صاحبان سهام اجازه ضرر نمي دهند طبيعي است كه ما در عمل نمي توانيم نرخ هايي را كه اعلام مي كنند اجرا كنيم.
فارس: مكانيزم‌هاي اجرايي شدن تبديل به بزرگترين بانك خصوصي چيست؟
نتاج: در بخش خصوصي انواع هويت‌هاي پولي و حقوقي از جمله مؤسسه تعاوني اعتبار، بانك‌هاي خصوصي، صندوق هاي قرض الحسنه و غيره وجود دارد. محدوديت ها، الزامات و انتظارات مؤسسات اعتباري غيربانكي و بانك‌هاي خصوصي تقريبا شبيه به هم است . اين در حالي است كه يك مؤسسه مالي اعتباري غيربانكي بايد 150 ميليارد تومان سرمايه اسمي داشته باشد ولي بانك‌هاي خصوصي 200 ميليارد تومان. البته بايد بدانيم بانك ها يك سري خدماتي ارائه مي‌كنند كه سودآورتر از مؤسسات اعتباري غيربانكي است اما اختلاف50 ميليارد توماني منطقي نيست.
فارس: سرمايه اسمي مؤسسه مهرهمان150 ميليارد تومان است؟
نتاج: بله كه با 50 ميليارد تومان ديگر،زمينه تبديل شدن اين موسسه به بانك وجود دارد.
فارس: چه اقداماتي براي بانك شدن مؤسسه مهر انجام داده ايد؟
نتاج: اخيرا " اقداماتي درزمينه بانك شدن اين موسسه دربانك مركزي انجام و پرونده مربوطه براي تصويب به شوراي پول و اعتبار فرستاده شده تا پس از تصويب اقدامات لازم براي تحقق هويت حقوقي بانك احراز شود.
فارس: بانك شدن مؤسسه مهر در سال جاري انجام مي شود يا سال آينده؟
نتاج: اين مسئله بستگي به تصميم شوراي پول و اعتبار دارد.
فارس: باتوجه به اينكه مؤسسه انصار را به بانك تبديل كرديد با بانك شدن مؤسسه مهر چه اتفاقي مي افتد؟
نتاج: مؤسسات اعتباري غيربانكي وقتي بانك مي شوند يكسري محورهاي جديدي براي خدمات دهي در نظر مي گيرد كه موجب كسب درآمد و سود مي‌شود.
فارس: اين خدمات شامل چه مواردي مي شود؟
نتاج: حساب هاي جاري يكي از مهمترين موضوعاتي است كه موسسه مهر درحال حاضربا بيش از 7 ميليون مشتري مي‌تواند دراين زمينه خدمات رساني كند. از طرفي ديگرحساب هاي ارزي و مجوزهايي كه از بانك مركزي بعد از بانك شدن دريافت مي‌كنيم و همچنين وصل شدن به شبكه‌هاي بين المللي كه به بانكداري الكترونيك بستگي دارد از جمله مزاياي بانك شدن مؤسساتي مالي واعتباري مانند مهر است.
فارس: آيا همزمان با تحقق دولت الكترونيك و صدور مجوزفعاليت هاي ارزي در كشورهاي ديگر شعبه اي هم خواهيد داشت؟
نتاج: زماني كه مجوز فعاليت‌هاي ارزي از بانك مركزي دريافت كنيم اقدامات لازم را براي افتتاح شعب خارجي انجام خواهيم داد تا از طريق ارتباط با بانك‌هاي مختلف از خدمات آنها بهره مند شويم.
فارس: به جز حساب جاري و حساب‌‌هاي ارزي، بانك شدن مؤسسات اعتباري غيربانكي چه مزايايي دارد؟
نتاج: صدور ضمانت نامه و پيوستن رسمي به شتاب از ديگرمزيت‌هاي بانك‌شدن مؤسسات است. هر چند درحال حاضر از نظر زيرساختي اين امكان در مؤسسه وجود دارد اما نياز به مجوز بانك مركزي داريم . اين نكته را بايد در نظر بگيريم كه باتوجه به فضاي فعاليت هاي اقتصادي پولي و بانكي در كشور نمي‌توانيم تنها با بانكداري الكترونيكي پاسخگوي مشتريان باشيم و بايد با حضور فيزيكي و گسترش شعب رضايت پاسخگوي مشتريان باشيم.
فارس: مؤسسه مهر چند شعبه دارد و تا چه ميزان مي تواند اين شعب را افزايش دهد؟
نتاج:در حال حاضر مؤسسه مهر داراي 700 شعبه است كه باتوجه به گستردگي جغرافيايي كشوركشش افزايش شعب وجود دارد. اين در حالي است كه براي فعاليت يك بانك بايد حداقل هزار شعبه وجود داشته باشد تا افراد بيشتري امكان ارتباط داشته باشند.
فارس: زماني كه مؤسسه مهر بانكي خصوصي شد برنامه‌اي هم براي ورود به بورس و سهامي عام شدن آن داريد؟
نتاج: سهامي‌عام شدن جز الزامات قانوني تنظيم بازار غيرمتشكل پولي است و بايد مؤسسات پولي و بانكي به صورت سهامي عام فعاليت كنند . يكي از مجوزهايي كه از بانك مركزي با مصوبه شوراي پول و اعتبار دريافت مي‌كنيم در اين زمينه است.
فارس: ميزان مالكيت اشخاص حقوقي، شركت هاي سهامي خاص، سهامي عام وافراد حقيقي وغيره از سهامي عام شدن بانك مهر چگونه است؟
نتاج: شركت هاي سهامي عام 10 درصد، شركت‌هاي سهامي خاص 5 درصد و اشخاص حقيقي نيز با همه متعلقين نيز مي توانند يك درصد سهام بانك را در زمان عرضه در بورس در اختيار داشته باشند.
فارس: پيش بيني مي كنيد تعداد سهامداراني كه پس از تبديل شدن به بانك خصوصي حاضر به پذيره نويسي شوند چقدرباشد ؟
نتاج: مؤسسه مهر با 5 هزار كارمند و 7 ميليون مشتري در حال حاضر داراي سهامدار خاص بوده ولي پس از بانك شدن بيش از100 هزار سهامدار خواهد داشت. چون واگذاري 30 درصد سهام به اشخاص حقيقي بسيار سنگين خواهد بود.
فارس: ترجيح مي‌دهيد بيشتر سهامداران بانك مهر چه كساني باشند؟
نتاج: ترجيح ما اين است كه عموم مردم سهامدار باشند تا اينكه به اشخاص خاصي كه با فرهنگ سازماني ما مطابقت نداشته باشد . با اين برنامه هايي كه در نظر داريم سال آينده براي مؤسسه مهر سال بانكي شدن است.
فارس: آيا امكان دارد كه مانند بانك سرمايه درخواست پذيرش ورود به بورس را بدهيد؟
نتاج: از همان ابتدا اين كار را انجام مي‌دهيم . تفاوت اساسي كه مؤسسه مهر با ساير بانكها دارد اين است كه مهر سابقه بيش ازيك و نيم دهه در اقتصاد كشور فعاليت دارد. بنابراين سرمايه و ارزش هايي در اين مؤسسه نهفته است كه در مقابل يك مؤسسه تازه وارد قابل مقايسه نيست.
فارس: موسسه مهر با همكاري شركت تأمين سرمايه نوين صندوقي بنام صندوق مهر يكم ايرانيان راه اندازي كرده و قرار است تا 50 ميليارد تومان جذب سرمايه داشته باشد. اين صندوق درچه وضعيتي است؟
نتاج:اين مسئله درحوزه بازار سرمايه است و عدد دقيقي از آن در ذهنم نيست. ولي اين كار به عنوان فعاليت پولي و بانكي مؤسسه مهر محسوب نمي‌شود.
فارس: آيا مؤسسه مهر ايرانيان مي تواند يك حلقه واسطه در يك بازارسهام جديد باشد؟
نتاج: موسسه مهراز طريق مهراقتصاد ايرانيان اين كار را انجام داده و با حجم هزار و 500 ميليارد توماني وارد بازار سرمايه شده است.
به دنبال تغيير و تحولات مديريتي در موسسه مالي و اعتباري مهر و كناره گيري حميد شفيع زاده از سمت مديرعاملي اين موسسه، غلامحسن تقي نتاج 43 ساله از موسسه مالي و اعتباري انصار فراخوانده شد تا از نيمه دي ماه سكاندارجديد مؤسسه مهر باشد.
وي متولد 1345 در شهر بابل بوده و سال 64 دررشته حسابداري دانشگاه مازندران پذيرفته شد و مقاطع كارشناسي ارشد و دكترا را نيز در همان رشته ادامه داد. همزمان با ورود به دانشگاه به عنوان حسابدار صندوق قرض‌الحسنه شهر خود شروع به كار كرد. زماني كه براي مقطع كارشناسي ارشد پذيرفته شد همزمان تدريس را نيز در دانشگاه مازندران و چند دانشگاه سطح تهران آغاز كرد. نتاج تا سال 87 در موسسات حسابرسي فعال بود و پس از آن وارد مجموعه‌هاي پولي و بانكي در سمت‌هاي مختلف از جمله حضور در تعاوني اعتبار ثامن‌الائمه، عضو هيت مديره موسسات قوامين و مهر و مديرعامل موسسه انصار از سمت‌هاي وي در سالهاي اخير است.
با توجه به آغاز فعاليت نتاج در سمت مديرعاملي موسسه مهر، خبرنگاراقتصادي خبرگزاري فارس با وي گفت و گويي را درباره برنامه‌ها و اقداماتي كه وي براي اين مؤسسه دارد انجام داده كه در ادامه مي خوانيد.
*مهر در راه بانكداري بدون ربا
فارس:به عنوان مديرعامل جديد موسسه مالي و اعتباري مهر، چه‌برنامه‌هايي را براي ارتقا اين موسسه در نظر داريد؟
نتاج:همه موسسات پولي و بانكي دركشور رويكردي مشترك دارند و آن هم تحقق بانكداري بدون ربا و در نهايت بانكداري اسلامي است. موسسه مهر نيز با همين رويكرد كار خود را ادامه مي‌دهد. اما يكي از مهمترين ماموريت‌هاي اين گونه موسسات رفع هرگونه فاصله و اختلافي بين موسسات در اجراي قانون عمليات بانكي بدون ربا و تامين انتظارات كساني است كه در اين حوزه ذي‌نفع هستند.
فارس: ذي نفعان شامل چه كساني هستند؟
نتاج: اين ذي‌نفعان يا صاحب‌نظرانند مثل مراجع تقليد يا مردمي كه به تبعيت از اين مراجع اصرار دارند اين موازين اجرا شود. سهامداران ، سپرده گذاران ،ساير مشتريان و مراجع دولتي . بنابراين اگر اين قانون (بانكداري بدون ربا) اجرا شود بخش قابل توجهي از برنامه هاي حكومت اسلامي كه همان اقتصاد اسلامي است در كشور پياده و محقق خواهد شد.
فارس: در كنار بانكداري بدون ربا ، حركت به سمت بانكداري الكترونيكي نيزيكي از اهداف اصلي بانك ها و موسسات مالي و اعتباري است.دراين ميان موسسه مهر در راستاي اجراي اين هدف چه اقداماتي انجام داده و قصد دارد در آينده چه برنامه هايي را پياده كند ؟
نتاج: يكي از مباحثي كه در موسسات پولي و بانكي به عنوان يك مسئله زير ساختي محسوب مي شود، پياده‌سازي بانكداري الكترونيكي است. با گذشت سالها از انجام اين مهم در بسياري از كشورها، ايران فاصله قابل توجهي نسبت به آنها دارد و اين نشاندهنده كم كاري در اين حوزه است. به عنوان مديرعامل موسسه مهر قصد دارم با استفاده از ابزارهايي كه در اختيار دارم براي تحقق بانكداري الكترونيك جديت بيشتري داشته باشم. بنابراين سعي مي‌كنم حداقل ضعف‌هاي نرم‌افزاري و تا حدي سخت‌افزاري را برطرف كنم.
فارس:آيا اين برنامه در كنار ديگر برنامه ها براي جلب رضايت مشتري است ؟
نتاج: بله. ضمن اينكه كاهش قيمت تمام شده پول يكي از انتظاراتي است كه مشتريان از بانكها و موسسات مالي و اعتباري دارند. زيرا اساس تحليل‌هاي اقتصادي خانوار آنها تحت تاثير اين مسئله است. بنابراين اميدواريم با همكاري 5 هزار كارمند اين مؤسسه و مديريت مناسب، هزينه(قيمت )تمام شده پول را كاهش دهيم.
فارس: در حال حاضر بهاي تمام شده پول چه قدر است؟
نتاج: بهاي تمام شده پول در موسسات پول و بانكي از دو بخش مستقيم و غيرمستقيم تشكيل شده كه بخش اول بستگي به عوامل بيروني داشته و دراختيار مؤسسات و بانكها نيست.بخش غيرمستقيم نيز به هزينه‌هاي اداري و تشكيلاتي مربوط مي‌شود.
فارس: چه عواملي بيروني در بالا بودن قيمت تمام شده پول موثرند؟
نتاج: سودي كه به سپرده‌ها داده مي‌شود يكي ازاصلي‌ترين هزينه‌هاي موسسه بوده كه ناشي از شرايط اقتصادي و رقابتي بيرون است و انتظار داريم بانك مركزي و مراجع نظارتي كمك كنند تا قيمت تمام شده به يك وضعيت مطلوبي برسند.
فارس:عدم تناسب سود سپرده‌ها به چه عواملي بستگي دارد؟
نتاج: ضعف كنترل دراين قسمت باعث مي‌شود موسساتي كه هر روز با يك تابلوي جديد به وجود مي‌آيند نرخ‌هاي كلاني براي سپرده‌ها اعلام كنند . اين نرخ‌ها ما را با مشكل روبرو مي‌كند.
فارس: آيا اين نرخ‌هاي بالا واقعي است؟
نتاج: طبيعتا وقتي هر موسسه‌اي اين نرخ‌ها را اعلام مي‌كند سود آن را پرداخت مي‌كند.بنابراين نرخ‌هاي مذكور هم اكنون واقعي است ولي مشخص نيست در آينده با چه چالش‌هايي روبه‌رو مي‌شوند.پس تا روزي كه اين موسسات فعاليت مي‌كنند ،مي‌تازند و جلو مي‌روند مشكلي نيست اما زماني كه بانك مركزي اعلام مي‌كند صندوق‌ها وجاهت قانوني ندارند، همانند مسئله اصفهان كساني كه براي سپرده گذاشتن هجوم آورده بودند اين بار براي گرفتن سپرده‌ها مراجعه مي‌كنند.
فارس: چه ارگاني بايد برعوامل بيروني موثر برقيمت تمام شده پول كنترل داشته باشد؟
نتاج: بانك مركزي بايد به كمك نيروي انساني، نظارت گسترده و قوي و ساز و كار قانوني و مقرراتي نرخ سود سپرده‌ها را كنترل كند. هر سال بسته‌هاي سياست نظارتي ارائه مي‌شود ولي همچنان اين مشلات وجود دارد. پس نشان‌مي‌دهد مشكل در قوانين نيست بلكه در كنترل و نظارت است.
فارس: چرا هر كشوي به موسسات پولي و مالي نياز دارد؟
نتاج: موسسات پولي ومالي يكي از موسسات ضروري در اقتصاد هر كشور است زيرا بخش قابل توجهي از افراد كشوري مانند ايران بين 35 تا 50 سال هستند. در اين مقطع درآمدها بيش ازهزينه‌هاي خانوار است . اين گروه مي‌خواهند درآمدهاي بدست آمده را جايي سرمايه‌گذاري كنند تا بتوانند 15 يا 20 سال آينده كه دوره بازنشستگي آنهاست كسرهايي آن زمان را پوشش دهند چراكه دردو دهه بعدي هزينه‌هاي عادي بيش ازدرآمد خواهد بود. بنابراين بايد اين كسري را با سپرده‌گذاري قبلي پوشش داده شود. پس مردم به دنبال سود بيشتر مي‌روند.در اين شرايط يك رقابت سنگين بين موسسات مالي واعتباري صورت مي‌گيرد كه اين رقابت به صورت متقابل به تورم دامن مي‌زند و در نهايت باعث كاهش ارزش پول مي‌شود.
فارس: هزينه‌هاي ناشي از رقابت موسسات براي نرخ سود سپرده‌ها كه مزيتي ندارد.
نتاج: ما به عنوان يك موسسه مجبوريم همگام با موسسات ديگر براي حفظ و ارائه سود بيشتر به مشتريان، نرخ سود سپرده‌ها را افزايش دهيم.هزينه‌هايي كه از اين طريق به ما تحميل مي‌شود آزاردهنده است و دوست نداريم افزايش يابد چون فشار آن بيشتر بر روي ما خواهد بود.
درمباحث پول وبانك ، به پول فلز داغ مي‌گويند و سپرده‌گذار اين فلز داغ را در اختيار موسسات گذاشته و خيالش راحت مي‌شود وتنها به دنبال سود است. بنابراين موسسات بايد با يك ريسك منطقي اين پول را مصرف كنند تا درآمدي در حد 3 درصد بيشتر از هزينه‌هاي كه مي‌كنند براي موسسه داشته باشد تا متضرر نشوند.
فارس: چند درصد هزينه‌ها ناشي از عوامل بيروني و چند درصد ناشي از عوامل دروني است؟
نتاج: حدوداً 19 درصد از هزينه‌ها ناشي از عوامل بيروني است كه اين بخش نيز داراي منابع ارزان قيمت و گران قيمت است.
در سالهاي گذشته بيشتر منابع از حالت ارزان قيمت خارج شده وبه سمت منابع گران قيمت حركت كردند. به طور مثال اگر حجم منابع قرض‌الحسنه كه از منابع ارزان قيمت هستند را در نظر بگيريد سال به سال در حال كاهش است . اين مسئله از جهت هزينه ها به بانكها فشار مي‌آورد.
فارس: آماري كه از منابع قرض الحسنه وجود دارد چقدر است؟
نتاج: همه اين اعداد و ارقام در بانك مركزي مشخص است و كاهش حجم منابع قرض الحسنه درمؤسسات پولي و بانكي كاملا " قابل مشاهده است. حتي كار به جايي رسيده عددي كه براي هزينه‌هاي مربوط به منابع مختلف از جمله جوايز مي پردازيم كم كم به درجه غيراقتصادي مي‌رسد. بنابراين آمار نشان مي دهد سال به سال منابع قرض الحسنه بدتر مي‌شود.
با افزايش حجم منابع گران قيمت ،نرخ مؤسسات و بانك هاي خصوصي به سمت 19 درصد به بالا حركت مي كند . در بخش دولتي اين مسئله كمتر ديده مي‌شود چون از منابع دولتي استفاده مي شود.
فارس: سقف هزينه‌هاي غيرمستقيم چقدر است؟
نتاج: طبق ابلاغ بانك مركزي سقف هزينه‌هاي غيرمستقيم 3 درصد است و بانك ها با اين 3 درصد بايد هم هزينه‌هاي غيرتشكيلاتي و هم سود سهامداران خود را پوشش دهند. بنابراين هرچه مديريت بيشتري در مصرف كردن اين 3 درصد داشته باشيم، مي توانيم از 2 درصد باقي مانده سودي براي سهامداران كنار بگذاريم.
فارس: عدم تناسب نرخ تسهيلات با نرخ بهاي تمام شده پول چه تأثيري در اقتصاد كشورها دارد؟
نتاج: هر كاري كه در اقتصاد صورت مي گيرد بايد هوشمندانه و اقناعي باشد. تا جايي كه به ما مربوط مي شود عدم تناسب نرخ تسهيلات بانرخ بهاي تمام شده پول است كه بسيار مورد توجه است. زيرا اين مسئله منطقي بودن فعاليت هاي پولي و بانكي را با مشكل رو به رو مي كند.
محوراقتصادي هر كشوري مؤسسات پولي و بانكي است. در ايران اين مسئله اهميت بيشتري دارد. بنابراين در سياست گذاري اين بخش نبايد فقط تسهيلات گيرندگان را در نظر بگيريم و به سپرده گذاران نيز توجه شود.
فارس: بايد نگاه برنده برنده وجود داشته باشد و اساس كار بانكداري اسلامي نيز اين است.
نتاج: بله. دراقتصاد اسلامي و بانكداري اسلامي طرفين وارد شونده در مراوده اقتصادي بايد سود ببرند نه اينكه تنها يك طرف از سود بهره مند شود. بنابراين مؤسسات پولي و بانكي تلاش كرده‌اند از راه هايي كه در اختيار دارند منافع سپرده گذاران نيز تأمين شود. مراجع سياست گذاري مي دانند درعمل مؤسسات از اجراي برخي ابلاغيات خودداري مي‌كنند كه اين رويه به دليل پرداخت سود به سپرده گذاران است .اين در حالي است كه اعداد وارقام مؤسسات پولي و بانكي شفاف بوده و چيزي به صورت غيرمتعارف به دست نمي آورند.
پس با اين اوصاف ، مبلغي كه براي مؤسسات پولي و بانكي مي ماند در بهترين شرايط يك درصد منابعي است كه در اختيار دارند.
فارس: منابعي كه توسط مؤسسات جذب مي شود، چقدر است؟
نتاج: اگر هزار ميليارد تومان جذب شود در آخر سال ودر بهترين حالت از اين ميزان 10 ميليارد تومان سود خالص باقي مي‌ماند. بنابراين در موسسه مهر از100 ميليارد تومان يك ميليارد تومان براي ما باقي مي‌ماند كه به دليل تغييرسياست ها عملا " به اين رقم دست پيدا نمي‌كنيم. البته اين رقم جزيي نيز مربوط به سهامداران و سپرده گذاران است كه بخشي از آن براي سود قطعي به سپرده‌گذاران داده مي‌شود.
فارس: چند درصد از منابعي كه مؤسساتي مانند مهر جذب مي كنند بايد استفاده شود؟
نتاج: ازهمه منابعي كه مؤسسات جذب مي‌كنند 80 درصد آن قابل استفاده است و براي اعطاي تسهيلات و ساير خدماتي كه ارائه مي‌كنيم مصرف مي‌شود. دربخش دوم اگر نخواهند جذب منابع واعطاي تسهيلات را انجام دهند با مشكل رو به رو مي‌شوند و بايد به سمت خدمات پولي و بانكي حركت كنند تا بدون استفاده از منابع بتوانند كارمزدها و درآمدهايي را كسب كنند كه هزينه‌ها و سود سهامداران را پوشش دهد.
فارس: نرخ هايي براي سود سپرده ها در نظر گرفته شده كه 12 درصد براي دولتي ها و 13 درصد براي خصوصي‌ها است. آيا چنين درصدهايي واقعي است؟
نتاج: از نظرقيمت تمام شده پول چون100 درصد منابع جذب شده قابل استفاده نيست بنابراين 22 درصد سود را تقسيم بر 80 درصد مي كنند كه نرخ را به 25 تا 26 درصد افزايش مي دهد. به همين دليل مؤسسات پولي و بانكي بخش خصوصي ناچارند تسهيلاتي كه مي‌دهند حداقل چنين بازدهي داشته باشد و گرنه ضررمي كنند. پس نرخ 12 و 13 درصد يك نرخ واقعي و شدني نيست و تنها در زبان مي توان گفت ولي در عمل قابل اجرا نيست.
فارس: آيا عدم اجرا وعملي نكردن نرخ 13 درصد تخلف است؟
نتاج: عدم اجراي اين نرخ‌هاي اعلام شده تخلف نيست زيرا در قانون پولي و بانكي بحثي به اسم حق تقدم است كه به ما اجازه مي دهد به شكلي با مشتريان برخورد كنيم كه حداقل انتظارات سپرده گذاران تأمين شود.
فارس: منابع مؤسسه مالي و اعتباري مهرازچه طريقي تامين مي شود؟
نتاج: منابع جذب شده توسط مؤسساتي مانند مهر و بانك هاي خصوصي از دو بخش سپرده گذاران و سهامداران تأمين مي شود كه هيچ كدام اجازه ضرر به ما نمي دهند چرا كه سهامدارانن توقع دارند سود دريافت كنند. وقتي صاحبان سهام اجازه ضرر نمي دهند طبيعي است كه ما در عمل نمي توانيم نرخ هايي را كه اعلام مي كنند اجرا كنيم.
فارس: مكانيزم‌هاي اجرايي شدن تبديل به بزرگترين بانك خصوصي چيست؟
نتاج: در بخش خصوصي انواع هويت‌هاي پولي و حقوقي از جمله مؤسسه تعاوني اعتبار، بانك‌هاي خصوصي، صندوق هاي قرض الحسنه و غيره وجود دارد. محدوديت ها، الزامات و انتظارات مؤسسات اعتباري غيربانكي و بانك‌هاي خصوصي تقريبا شبيه به هم است . اين در حالي است كه يك مؤسسه مالي اعتباري غيربانكي بايد 150 ميليارد تومان سرمايه اسمي داشته باشد ولي بانك‌هاي خصوصي 200 ميليارد تومان. البته بايد بدانيم بانك ها يك سري خدماتي ارائه مي‌كنند كه سودآورتر از مؤسسات اعتباري غيربانكي است اما اختلاف50 ميليارد توماني منطقي نيست.
فارس: سرمايه اسمي مؤسسه مهرهمان150 ميليارد تومان است؟
نتاج: بله كه با 50 ميليارد تومان ديگر،زمينه تبديل شدن اين موسسه به بانك وجود دارد.
فارس: چه اقداماتي براي بانك شدن مؤسسه مهر انجام داده ايد؟
نتاج: اخيرا " اقداماتي درزمينه بانك شدن اين موسسه دربانك مركزي انجام و پرونده مربوطه براي تصويب به شوراي پول و اعتبار فرستاده شده تا پس از تصويب اقدامات لازم براي تحقق هويت حقوقي بانك احراز شود.
فارس: بانك شدن مؤسسه مهر در سال جاري انجام مي شود يا سال آينده؟
نتاج: اين مسئله بستگي به تصميم شوراي پول و اعتبار دارد.
فارس: باتوجه به اينكه مؤسسه انصار را به بانك تبديل كرديد با بانك شدن مؤسسه مهر چه اتفاقي مي افتد؟
نتاج: مؤسسات اعتباري غيربانكي وقتي بانك مي شوند يكسري محورهاي جديدي براي خدمات دهي در نظر مي گيرد كه موجب كسب درآمد و سود مي‌شود.
فارس: اين خدمات شامل چه مواردي مي شود؟
نتاج: حساب هاي جاري يكي از مهمترين موضوعاتي است كه موسسه مهر درحال حاضربا بيش از 7 ميليون مشتري مي‌تواند دراين زمينه خدمات رساني كند. از طرفي ديگرحساب هاي ارزي و مجوزهايي كه از بانك مركزي بعد از بانك شدن دريافت مي‌كنيم و همچنين وصل شدن به شبكه‌هاي بين المللي كه به بانكداري الكترونيك بستگي دارد از جمله مزاياي بانك شدن مؤسساتي مالي واعتباري مانند مهر است.
فارس: آيا همزمان با تحقق دولت الكترونيك و صدور مجوزفعاليت هاي ارزي در كشورهاي ديگر شعبه اي هم خواهيد داشت؟
نتاج: زماني كه مجوز فعاليت‌هاي ارزي از بانك مركزي دريافت كنيم اقدامات لازم را براي افتتاح شعب خارجي انجام خواهيم داد تا از طريق ارتباط با بانك‌هاي مختلف از خدمات آنها بهره مند شويم.
فارس: به جز حساب جاري و حساب‌‌هاي ارزي، بانك شدن مؤسسات اعتباري غيربانكي چه مزايايي دارد؟
نتاج: صدور ضمانت نامه و پيوستن رسمي به شتاب از ديگرمزيت‌هاي بانك‌شدن مؤسسات است. هر چند درحال حاضر از نظر زيرساختي اين امكان در مؤسسه وجود دارد اما نياز به مجوز بانك مركزي داريم . اين نكته را بايد در نظر بگيريم كه باتوجه به فضاي فعاليت هاي اقتصادي پولي و بانكي در كشور نمي‌توانيم تنها با بانكداري الكترونيكي پاسخگوي مشتريان باشيم و بايد با حضور فيزيكي و گسترش شعب رضايت پاسخگوي مشتريان باشيم.
فارس: مؤسسه مهر چند شعبه دارد و تا چه ميزان مي تواند اين شعب را افزايش دهد؟
نتاج:در حال حاضر مؤسسه مهر داراي 700 شعبه است كه باتوجه به گستردگي جغرافيايي كشوركشش افزايش شعب وجود دارد. اين در حالي است كه براي فعاليت يك بانك بايد حداقل هزار شعبه وجود داشته باشد تا افراد بيشتري امكان ارتباط داشته باشند.
فارس: زماني كه مؤسسه مهر بانكي خصوصي شد برنامه‌اي هم براي ورود به بورس و سهامي عام شدن آن داريد؟
نتاج: سهامي‌عام شدن جز الزامات قانوني تنظيم بازار غيرمتشكل پولي است و بايد مؤسسات پولي و بانكي به صورت سهامي عام فعاليت كنند . يكي از مجوزهايي كه از بانك مركزي با مصوبه شوراي پول و اعتبار دريافت مي‌كنيم در اين زمينه است.
فارس: ميزان مالكيت اشخاص حقوقي، شركت هاي سهامي خاص، سهامي عام وافراد حقيقي وغيره از سهامي عام شدن بانك مهر چگونه است؟
نتاج: شركت هاي سهامي عام 10 درصد، شركت‌هاي سهامي خاص 5 درصد و اشخاص حقيقي نيز با همه متعلقين نيز مي توانند يك درصد سهام بانك را در زمان عرضه در بورس در اختيار داشته باشند.
فارس: پيش بيني مي كنيد تعداد سهامداراني كه پس از تبديل شدن به بانك خصوصي حاضر به پذيره نويسي شوند چقدرباشد ؟
نتاج: مؤسسه مهر با 5 هزار كارمند و 7 ميليون مشتري در حال حاضر داراي سهامدار خاص بوده ولي پس از بانك شدن بيش از100 هزار سهامدار خواهد داشت. چون واگذاري 30 درصد سهام به اشخاص حقيقي بسيار سنگين خواهد بود.
فارس: ترجيح مي‌دهيد بيشتر سهامداران بانك مهر چه كساني باشند؟
نتاج: ترجيح ما اين است كه عموم مردم سهامدار باشند تا اينكه به اشخاص خاصي كه با فرهنگ سازماني ما مطابقت نداشته باشد . با اين برنامه هايي كه در نظر داريم سال آينده براي مؤسسه مهر سال بانكي شدن است.
فارس: آيا امكان دارد كه مانند بانك سرمايه درخواست پذيرش ورود به بورس را بدهيد؟
نتاج: از همان ابتدا اين كار را انجام مي‌دهيم . تفاوت اساسي كه مؤسسه مهر با ساير بانكها دارد اين است كه مهر سابقه بيش ازيك و نيم دهه در اقتصاد كشور فعاليت دارد. بنابراين سرمايه و ارزش هايي در اين مؤسسه نهفته است كه در مقابل يك مؤسسه تازه وارد قابل مقايسه نيست.
فارس: موسسه مهر با همكاري شركت تأمين سرمايه نوين صندوقي بنام صندوق مهر يكم ايرانيان راه اندازي كرده و قرار است تا 50 ميليارد تومان جذب سرمايه داشته باشد. اين صندوق درچه وضعيتي است؟
نتاج:اين مسئله درحوزه بازار سرمايه است و عدد دقيقي از آن در ذهنم نيست. ولي اين كار به عنوان فعاليت پولي و بانكي مؤسسه مهر محسوب نمي‌شود.
فارس: آيا مؤسسه مهر ايرانيان مي تواند يك حلقه واسطه در يك بازارسهام جديد باشد؟
نتاج: موسسه مهراز طريق مهراقتصاد ايرانيان اين كار را انجام داده و با حجم هزار و 500 ميليارد توماني وارد بازار سرمايه شده است.
ارسال نظر
اخبار روز
خبرنامه
نظرسنجی
نظر شما درباره نحوه واگذاری سهام دو تیم استقلال و پرسپولیس چیست؟