احسان میزانی: ادامه مذاکرات هسته ای موجب شده تا بازار سرمایه روی کانال ۶۳ هزار واحدی قفل شود. فعالان بازار اعتقاد دارند تا زمانی که نتیجه مذاکرات به صورت دقیقی مشخص نشود، احتمال رشد شاخص وجود ندارد. عباس آرگون از تحلیلگران برجسته بازار سرمایه اعتقاد دارد که بازار روی موج مذاکرات سوار شده است. امروز بورس در زندگی خانواده های ایرانی رفته رفته وارد می شود. شگفت آور است که تعداد کدهای بورسی صادر شده معادل ۱۰ درصد جمعیت کشور بزرگ ماست. دیگر بورس در ایران مسئله چند مدیر اقتصادی کلان نیست. گزافه نیست، بورس را یک عرصه اقتصادی برای همه مردم بنامیم.
به عنوان تحلیلگر بازار سرمایه می شناسیم، سوال این است که چرا اینقدر در بورس نوسان داریم؟
اولین علت این است که خلاف بازارهای سرمایه دنیا که حرفه ای ها در آن فعال هستند متاسفانه بازار سهام ایران تعداد زیادی از فعالان غیر حرفه ای را در خود جای داده است.
وجود تبلیغات زیاد به خصوص در زمان رشد شاخص موجب ورود افراد غیرحرفه ای می شود که با کوچکترین زیانی بدون داشتن تحلیل میان مدت به عرضه کننده تبدیل می شوند.
رفتارهای هیجانی نسبت به اخبار نه تنها از سوی بازیگران غیرحرفه ای بلکه چنان قواعد بازی را تغییر داده است که متاسفانه شاهدیم که شرکت ها و فعالان حقوقی دارای توان تحلیل هم بسیاری از مواقع از این هیجانات متاثر می شوند. در نتیجه بازاری داریم که بیش از اندازه نسبت به تغییرات محیطی عکس العمل نشان می دهد. یعنی به جای بازار تحلیلگر ما بازار هیجا محور داریم.
موضوع دیگر این است که عمق بازار سرمایه ایران محدود است. من می خواهم بگویم فرق است بین بورسی که در آن به طور متوسط مثلا ۵۰ درصد سهام شرکت ها شناور است تا بورسی که مثلا ۱۰ تا ۱۵ درصد از متوسط سهام شرکت هایش شنار است. پس این دومین بازاری است که من بورس کم عمق می نامم. این عمق کم سبب محدودیت قدرست نقدشوندگی سهام می شود و دامنه نوسان را نیز متاثر می کند.
اما به غیر از این موارد، مسئله مهم دیگر آن است که بورس در واقع مثل یک پنجره است برای اقتصاد و وقتی اقتصاد ملی نوسان می کند ناچار این تحولات در این پنجره هم دیده می شود. این خودش بحث مفصلی است که وقت موسع تری می طلبد. عواملی که من برشمردم همه پاسخ نیست اما من سعی کردم بگویم علت تحریک پذیری بالا در لایه های عمیقی نهفته است. لایه هایی که از فرهنگ اقتصادی فعالان تا قانون گذاری تا وضعیت اقتصاد کلان و میزان ثبات آن گسترده است.
اگر امکان دارد در مورد تاثیر فضای اقتصاد کلان بر بورس بیشتر توضیح دهید. این برای یک فعال کوچک بورس که سرمایه اش در یک سال ۵۰ درصد رشد یا سقوط می کند جالب است که بداند چطور تحولات کلی مملکت برای او سود یا زیان می سازد؟
بگذارید بگویم اول و آخر بازار سهام در دست جو روانی فعالان است. من فکر می کنم هر فعال ایرانی که در سال های اخیر سهم خریده و فروخته می تواند به سادگی تاثیر مذاکرات هسته ای بر کیف پولش را به خاطر بیاورد. گاهی یک عکس که مذاکره کنندگان در آن با احترام و شادمانی دست یکدیگر را می فشارند، آنچنان جو مثبتی ایجاد می کند که بازار احساس حرکت به طرف توافق و کاهش تحریم می کند. در حالی که کارشناسان می دانند حتی اگر امروز بهترین توافق حاصل شود، ماه ها طول می کشد اقتصاد ما آثار اولیه آن را در بخش واقعی حس کند و سال ها طول می کشد تا به تغییر بنیادین شرایط اقتصادی ما بیانجامد اما بازار سرمایه بیش از این تحلیل ها به روندها توجه می کند. به محض اینکه افق امیدبخش ایجاد می شود بازار سرمایه در وضع خرید قرار می گیرد و بالعکس به محض اینکه اخبار حاکی از آینده نامطمئن، تحریم و چالش باشد به فاصله چند دقیقه آن را روی تابلو بورس لمس می کنید.
خوب با این دیدگاه در این لحظه آینده کوتاه مدت بازار را چگونه می بینید؟
وقتی من به خبرها نگاه می کنم و از سوی بازیگران اصلی مذاکرات هسته ای یعنی ایران، امریکا و اتحادیه اروپا جملات مثبت تری می شنوم و وقتی که می بینم بعضی از چهره های اصلی دولت و کنگره امریکا در روندی بی سابقه به متقدین اصلی موضع ضد توافق نتانیاهو تبدیل شده اند، پیام بالا رفتن شانس انعقاد یک قرارداد خوب را می شنوم. این است که فکر می کنم بازار سرمایه عکس العمل مثبتی نشان دهد. در کنار این شاید ترمیم ملایم اما مداوم قیمت نفت در چند هفته اخیر هم سیگنال مثبت مضاعفی می دهد. من کاهش نسبی تورم و احساس توفیق نسبی در برنامه ثبات بخشی دولت را هم تا حدی با نگاه مثبت تحلیل می کنم. گرچه همه فعالان بازارسرمایه با بی صبری منتظرند ببینند این قدم اولیه آیا با یک بسته آغاز رونق هم همراه است یا خیر؟ روی هم رفته می خواهم بگویم افق کوتاه مدت را رو به بهبود می بینم. اما این به این معنی نیست که از فردا زنان خانه دار نیز پس انداز اندک خود را به تالار بورس ببرند. نوسانات بورس طبیعت این بازار است و در ایران هم همانطور که توضیح دادیم توان تغییرات بورس به مراتب بیش از متوسط جهان است. برای سرمایه گذار خرد غیر متخصص و با توان تحمل زمانی کم، بازار سهام گزینه مناسبی نیست.
گفتید سرمایه گذار خرد سوال من این است که حداقل سرمایه ای که اجازه دارد وارد بورس شود چقدر است؟
از نظر تئوری فرد می تواند وارد بورس شده و حتی یک سهم ۵۰۰ تومانی بخرد. من افرادی را دیده ام که سرمایه شان در بورس به کوچکی ۱۰۰ هزار تومان است. گسترش دسترسی آنلاین برای خرید و فروش سهام بستر مناسبی برای ورود سرمایه های کوچک به بورس فراهم آورده است. گرچه متاسفانه غالب این سرمایه گذاران غیرحرفه ای که رفتار هیجانی دارند آنقدر که باید موفق به سودآوری و تامین ثبات سبد سهام خود نمی شوند.
شما به عنوان یک چهره جاافتاده بورس چرا از جذب سرمایه کوچک به بورس نگرانید. من فکر می کردم شما باید مردم را به سرمایه گذاری ولو ۱۰ هزار تومان در بورس تشویق کنید.
من به عنوان یک آدم حرفه ای بیش از هرچیز نگران سرمایه اجتماعی بورس ایران هستم. اگر در هر نوسان، چند ده هزار بازنشسته، دانشجو و اقشار مختلف مردم به علت رفتار غیرحرفه ای خودشان و عدم آشنایی با قواعد بازی سرمایه اندک خود را از دست بدهند، ما به همین تعداد مبلغ ضد سرمایه گذاری، ایجاد کرده ایم. من آرزومند محیطی هستم که مردم متوجه باشند، سرمایه گذاری در بورس اصلا قمار نیست بلکه یک کار حرفه ای و محتاج دانش است. اگر مردم این را باور کردند، محیطی خواهیم داشت که تعداد سرمایه گذاران راضی و موفق در آن چشمگیر است. این سرمایه اجتماعی بورس ایران را بالا می برد و من فکر می کنم اعتماد عمومی و سرمایه اجتماعی اصل ثروت بورس هر کشوری است.
بگذارید یک سوال از کف خیابان مطرح کنم. اگر من امروز ۱۰ میلیون تومان داشته باشم چه سرمایه گذاری را به من توصیه می کنید که شش ماه دیگر دعاگوی شما باشم.
در شرایط فعلی که احتمال افزایش نرخ ارز یا املاک ضعیف است، متاسفانه باید بگویم امن ترین و پرسودترین سرمایه گذاری برای شما آن است که دارایی خود را تبدیل به یک سپرده بانکی کنید. اگر دست به سودهای روزشملر خود نزنید عملا در پایان سال چیزی نزدیک به ۳۰ درصد روی پول شما می آید. با نگاه به دو فاکتور سود و ریسک هیچ بازار دیگری چنین بازگشتی ندارد. از نظر من این یک زنگ خطر است که شما نمی توانید سرمایه خود را از نزدیک ترین و کم هزینه ترین مسیر ممکن یعنی بورس به صنایع و بخش تولید کشورتان برسانید. اینجاست که من می گفتم که قواعد بازی بالادستی برای سرمایه گذار تعیین تکلیف می کند. شرایط را به گونه ای کرده ایم که شما پولتان را در بانک می گذارید، بانک عدد بزرگی روی آن می کشد و در نهایت کارخانجات آن را به صورت پول گران از بانک دریافت می کنند. شما به عنوان مصرف کننده، کارخانه و اقتصاد کشور بازنده های نسبی معامله هستید گرچه بانک ها دعاگو خواند بود.
یعنی شما می گوید که بازار پول و بانک ها با شرایط فعلی مانع رشد بازار سرمایه و در نتیجه گران شدن بهای تمام شده کالا می شود؟
بازارهای پول و سرمایه رقیب یکدیگر نیستند بلکه باید مانند دو بال به طور هماهنگ با یکدیگر زمینه رشد تولید و شکوفایی اقتصاد را فراهم کنند. باید نگاه ملی را بر نگاه بخشی و صنفی اولویت دهیم و رویکرد به تولید، سرلوحه کار دولت و بخش خصوصی باشد. هماهنگ کردن حرکت این دو بال اقتصاد باید با سیاست گذاری های منطقی دولت در سطح کلان انجام شود. عدم هماهنگی این دو بال در شرایط فعلی از مشکلات اساسی اقتصاد ایران است. بیش از همه تولیدکننده و در نتیجه مصرف کننده از این نظر در فشاراست .منبع :خبرانلاین
