بی اثر بودن توافق هسته ایی بر بورس اوراق بهادار تهران بر خلاف پیش بینی ها، این روزها در میان تحلیلگران و کارشناسان بازار سرمایه بحث و منازعاتی را برانگیخته است. چه آنکه با توجه به ماهیت بازار سرمایه که با اراده و تصمیم سرمایه گذاران دچار افت وخیز می شود و رفتار و اراده سرمایه گذاران نیز اصولا ناشی از انتظارات روانی و آتی آنان از اوضاع و شرایط سیاسی، اقتصادی و وضعیت صنعت و تولید میباشد، لذا همگان انتظار داشتند به دنبال حصول توافق هسته ایی و بهبود مناسبات بین المللی و تعامل سازنده با دیگر کشورها و مطابق این اتفاقات، شرایط اقتصادی و صنعتی کشور نیز در مسیر ترمیم و ثبات پیش خواهد رفت، در نتیجه بازار سرمایه نیز می بایست از چنین چشم انداز مثبتی استقبال می کرد، این در حالیست که روند حرکت شاخص کل بورس تهران به عنوان دماسنج بازار سرمایه همه آن جهت گیریها را در خود خنثی کرد. طی دو هفته گذشته پس از توافق، نماگر بازار یکی پس از دیگری در کانالهای خود عقب نشینی کرد و بازدهی منفی را برای بازیگران بورس رقم زده است. هرچند در دو روز کاری آخر هفته جاری انتشار اخبار مثبت بخصوص در حوزه خودرو توانست حرکت منفی شاخص کل را معکوس کند.
روز گذشته نیز کاملا روند بازار مثبت سپری شد و نمادهای خودرویی وبانکی از هیجان معاملاتی برخوردار شدند. به نظر میرسد که در هفته آتی بازار به سمت رونق سوق پیداکند. در این خصوص عبده تبریزی هفته های آینده را برای بورس مثبت و هیجانی پیش بینی کرد و گفته است که امکان دارد شاخص کل با جهش بزرگ و شارپی مواجه شود.
در حال حاضر روند مثبت در روزهای آتی در حد پیش بینی هاست ، تحقق یا عدم تحقق این روند را با بررسی علل و دلایل روند نزولی بازار طی روزهای گذشته می توان ارزیابی کرد. از اینرو در تشریح چرایی و چگونگی منفی شدن بازار سهام طی روزهای کاری گذشته، برخی از پیش خور شدن اثر اتفاق مهم سیاسی توافق هسته ایی در این بازار می گویند، بعضی ها نیز کم توجهی دولت به بازار، کمبود نقدینگی و شرایط بازار پول بخصوص وضعیت صورتهای مالی بانکهای بورسی و موانعی که بانک مرکزی در خصوص تقسیم سود بانکها وضع کرده را از عوامل سیر نزولی بورس عنوان می کنند.
کمیسیون تخصصی بازار پول و سرمایه اتاق بازرگانی تهران که در دوره جدید پس از انتخابات اتاق تهران فعال تر شده است، در نشستهایی که به منظور بررسی وضعیت بازار سرمایه و بازارپول برگزار می کند به موضوعات و مسائل مرتبط با آن میپردازد. در همین راستا این کمیسیون در پنجمین نشست خود ضمن بررسی دلایل سیر نزولی بازار سهام پس از توافق هسته ایی، گریزی نیز به اخبار و اتفاقات اخیر در حوزه بازار پولی زدند که بازار سرمایه را نیز تحت الشعاع خود قرار داده است.
رییس کمیسیون بازار پول و سرمایه اتاق تهران در این نشست به اتفاقات پس از بیانیه توافق هستهای میان ایران و کشورهای 1+5 اشاره کرد و گفت: برخلاف آنچه که تصور میشد، این اتفاق مهم سیاسی اثر چندانی روی بازار سهام در کشور نداشت و به عکس، بازار سرمایه طی دو هفته اخیر روند نزولی داشت.
علی سنگینیان به برخی از دلایل این اتفاق از جمله زمانبر بودن خروج اقتصاد از رکود اشاره کرد و افزود: ممکن است که فروش سهام توسط شرکتهای حقوقی نیازمند نقدینگی در این زمینه اثر داشته باشد اما عملکرد ضعیف سه ماهه شرکتها، کاهش معنی دار سود تقسیمی بانکها نیز میتواند از دیگر دلایل واکنش منفی بازار سهام به بیانیه توافق هستهای باشد. وی همچنین تصریح کرد که این احتمال نیز قوی است که بازار سرمایه پس از گذراندن این شوک، روند متعادلی را در آینده نزدیک در پیش بگیرد.
سنگینیان در بخش دیگری از سخنانش به اقدام اخیر بانک مرکزی اشاره کرد و گفت: بسیاری از بانکها مجامع خود را با تاخیر برگزار کردند و سود بسیار کمتری از آنچه پیشپینی میشد توزیع کردند که دلیل آن به سیاست اخیر بانک مرکزی برمیگردد.وی در این رابطه افزود: بانک مرکزی با تازگی اقدام به بررس سختگیرانهتر صورت مالی بانکها کرده است که همین عامل منجر به تاخیر در برگزاری مجمع بانکها و نیز کاهش سود آنها شده است.
همچنین یکی دیگر از اعضای کمیسیون بازار پول و سرمایه در این زمینه گفت: بانکها ضرایب استهلاک، ضرایب ذخایر برای معوقات و دیگر موارد را بر اساس استانداردهایی اعمال میکردند که همواره وجود داشته اما به تازگی بانک مرکزی معیارهای تازهای با هدف ایجاد شفافسازی و متناسب با استانداردها بینالمللی برقرار کرده است که باید از آن حمایت کرد.سیدحسین سلیمی همچنین از بررسی موانع و راهکارهای ورود سرمایهگذاران خارجی در مجمع تشخیص مصلحت نظام خبر داد و افزود: در کمیتهای که به همین منظور در مجمع تشخیص مصلحت تشکیل شده قرار است آثار ورود سرمایهگذاران به بخشهای مختلف اقتصادی کشور از جمله بازار سرمایه مورد تجزیه و تحلیل قرار بگیرد، از این رو نظرات و پیشنهادهای کمیسیون میتواند در این زمینه راهگشا باشد.
عباس آرگون دیگر عضو کمیسیون نیز درباره همین موضوع، از اقدام اخیر بانک مرکزی انتقاد کرد و گفت: با این شیوه، سهامداران بانکها نمیتوانند پیشبینی و چشمانداز دقیقی از آینده کاری خود داشته باشند. وی همچنین این پیشنهاد را مطرح کرد که از موسسات مالی که نرخهای سود بالاتری را میدهند، مالیات اخذ شود. آرگون در عین حال، توجه به سرمایههای خرد را یکی از راهکارهای خروج از مشکلات بازار مالی کشور عنوان کرد.
لطفاله سعیدی عضو دولتی هیات نمایندگان اتاق تهران نیز در این نشست به ماده (23) قانون رفع موانع تولید رقابتپذیر اشاره کرد و گفت: این ماده قانونی هم باعث اخلال در کار بانکها میشود هم آنکه واحدهای تولیدی را با مشکلات جدید مواجه میکند. حسین ابویی مهریزی معاون وزیر صنعت، معدن و تجارت نیز ماده (30) قانون رفع موانع تولید رقابتپذیر را مورد اشاره قرار داد و با بیان اینکه آییننامهای برای این ماده قانونی لحاظ نشده است، گفت: از این رو، فعالان اقتصادی و اتاق بازرگانی با مشورت از بخش خصوصی شیوهنامه این ماده از قانون رفع موانع تولید را تدوین و به دولت پیشنهاد دهد.
سالها پیش که در بانک کار می کردم یک آبدارچی داشتیم که خیلی بذله گو بود . روزی گفت من از مدیران بانک چیزی کمتر نیستم . پرسیدم چرا؟ گفت زیر هر نامه و یا مصوبه می نویسند «طبق ضوابط و مقررات» . بعد ادامه داد من هم می تونم اینو بنویسم !