4+4 بدفهمی در بورس تهران
در این گزارش که در شماره روز یکشنبه پانزدهم شهریور 1394 خورشیدی به قلم حدیث موسوی انتشار یافته، می خوانیم: در سطح سهامدار، «بدفهمی»هایی مثل همه گیر بودن رانت اطلاعاتی، دنباله روی های بدون تحلیل، عدم پذیرش ریسک سرمایه گذاری و بی توجهی به مسیر صحیح ورود به بورس مطرح می شوند. در سمت مسوولان نیز محافظه کاری های بی مورد برای اجرای تصمیم های درست، توجه به کمیت سهامداران به جای کیفیت آنها، احساس مسوولیت در برابر نوسان قیمت ها و حمایت به جای نظارت از جمله تصورات نادرستی است که به چشم می خورد.
هنگامی که بورس اوراق بهادار تهران را با بازارهای مالی توسعه یافته مقایسه می کنیم تفاوت های آشکار و نهانی میان برخی از مهم ترین مولفه های این بازارها مشاهده می شود که برخی از آنها به خطاهای تشخیص سهامداران تازه وارد و بعضی دیگر به نقاط ضعف مسوولان سازمان برمی گردد که در نهایت این موارد موجب شده در مجموع با بازار کارآیی روبه رو نباشیم.
بررسی های «دنیای اقتصاد» نشان می دهد سهامداران تازه وارد ذهنیت و بعضا نگاه های نادرستی نسبت به مواردی همچون وجود رانت اطلاعاتی در کل بازار، دنباله روی به جای تحلیل، عدم پذیرش ریسک بازار سهام و عدم شناسایی مسیر ورود در بورس تهران دارند. این در حالی است که مسوولان سازمان نیز درخصوص یکسری رویه ها دچار نقاط ضعفی هستند. محافظه کاری در انتشار اطلاعات و اجرای تصمیم های درست، توجه به کمیت به جای کیفیت سهامداران، احساس مسوولیت در برابر نوسان قیمت ها و حمایت به جای نظارت از جمله مهم ترین مواردی هستند که مسوولان سازمان باید در آنها تغییر رویکرد دهند.
دنیای اقتصاد در گفت و گو با کارشناسان به بررسی کج فهمی و تشخیص های نادرست سهامداران تازه وارد و مسوولان سازمان درخصوص نحوه فعالیت در بورس پرداخته و راهکارهایی برای رفع این معضلات ارائه کرده است.
**سازمان بورس ناظر بازار است، نه حامی آن
در ادامه این گزارش آمده است: معاون تامین مالی شرکت تامین سرمایه لوتوس پارسیان در گفت و گو با «دنیای اقتصاد» درخصوص چرایی شکل گیری برخی نگاه های بدبینانه سهامداران نسبت به وجود اطلاعات نهانی در بازار و در نتیجه ریسک گریزی زیاد آنها می گوید: بورس ها را به لحاظ کارآیی در رده های قوی، نیمه قوی و ضعیف دسته بندی می کنند.
بورس اوراق بهادار تهران در بهترین حالت بازاری با کارآیی ضعیف است که به همین دلیل اطلاعات نهانی در آن وجود داشته و موجب می شود رویه های ناخوشایندی نظیر تخلف و تقلب در آن امکان پذیر باشد. به بیان دقیق تر برای شخصی که به این اطلاعات نهانی دسترسی دارد زمینه های تقلب را فراهم کرده و برای سهامداری که نمی تواند پی به این اطلاعات نهانی ببرد زمینه تخلف را با شایعه سازی موجب می شود. این در حالی است که مهم ترین پیش نیاز یک بازار قوی و کارآ، انتقال سریع و شفاف اطلاعات در ارتباط با سهام شرکت ها است به طوری که سهامداران بدون هیچ واسطه ای به تمامی اطلاعاتی که برای خرید و فروش سهام نیاز دارند به سرعت دسترسی داشته و به این ترتیب از بروز شایعات و تقلب در این بازار جلوگیری شود. بنابراین، اینکه سهامداران نسبت به وجود اطلاعات نهانی نگرانند صحیح است؛ چراکه بازار مالی ما به لحاظ شفافیت در انتقال اطلاعات ضعیف عمل کرده است. در این رابطه لازم است تا مسوولان بازار سرمایه با شناخت درست از ویژگی های عملی یک بازار کارا سازوکار حرکت سریع به سمت آن را طراحی و پیاده سازی کنند.
ابوالفضل شهرآبادی ادامه می دهد: راه اندازی سامانه کدال رویکرد مثبت و سازنده ای از سوی سازمان بورس در ارائه اطلاعات مالی شرکت ها به شمار می رود، اما می توان فرآیند اطلاع رسانی و انتقال اطلاعات را به کمک راه اندازی ابزارها و روش های معاملاتی جدید سرعت بخشید و از ظرفیت گروه های مجازی نیز در این مسیر بهره برد.
وی یکی از نقاط ضعف بازار ناکارآ را ریسک گریزی زیاد سهامداران دانسته و می ا فزاید: سهامداری که ریسک گریز است در خرید و فروش سهام، به دیگران نگاه کرده و به این ترتیب بدون تعقل و تحلیل صحیح به دادوستد می پردازد که این رویکرد در نهایت موجب می شود صف نشینی و لیدرمحوری در بورس شکل گیرد و با بروز گره معاملاتی بعضا معاملات در این بازار قفل شود، در حالی که اگر فرهنگ سهامداری توسعه یابد و تقویت شود، معامله گری که با تحلیل واقعی و نه پیروی از دیگر سهامداران اقدام به خرید سهم خاصی می کند حتی اگر بسیاری اقدام به فروش آن کنند، در تصمیم خود ثابت قدم باقی می ماند.
به گفته وی محافظه کاری و ریسک گریزی بعضا در رفتار مسوولان نیز دیده می شود، به طوری که ممکن است یک خبر ناخوشایند، اعلام نشده یا با تاخیر طولانی به اطلاع عموم سهامداران برسد؛ این رفتار اگرچه در بازارهای مالی پیشرفته در هنگام بروز هیجان و بحران ممکن است در دستور کار مسوولان قرار گیرد، اما رویکردی همیشگی نیست و مسوولان بازارهای سرمایه همواره خود را مقید به ارائه اطلاعات سریع و شفاف راجع به رخدادهای اقتصادی و تحولات مربوط به شرکت ها می دانند؛ چرا که در غیر این صورت بازار از کارآیی دور شده و زمینه برای افزایش شایعات و اطلاعات نهانی تقویت می شود.
وی یکی دیگر از نقاط ضعف بازار سهام را تاثیر زیاد سهامداران خُرد بر نوسانات شاخص عنوان کرده و ادامه می دهد: اثرگذاری زیاد رفتار معاملاتی سهامداران خُرد در نوسانات بورس تهران در حالی است که در بازارهای مالی پیشرفته عکس این رویه را شاهدیم، در این بورس ها سهامداران تازه وارد، خُرد و بعضا حقیقی ها از طریق صندوق های سرمایه گذاری، تامین سرمایه ها و... به صورت تخصصی قدم در فرآیند معاملات بورس می گذارند و اینگونه نیست که خود به طور مستقیم وارد جریان دادوستد سهام شوند. به عنوان مثال در برزیل که 300 میلیون نفر جمعیت دارد، تعداد سهامداران حقیقی به 300 هزار نفر نیز نمی رسد، اما متاسفانه برخی مسوولان بورس کشور با علاقه نشان دادن به برخی کمیت های کم ارزش، به ارائه آمار درخصوص افزایش کدهای سهامداری، تنها بر کمیت این مساله تکیه کرده و توجهی به کیفیت حضور معامله گران خُرد در بازار سهام نمی کنند. وی می افزاید: یکی دیگر از آثار ناخوشایند این موضوع (افزایش تعداد سهامداران حقیقی و رفتار معاملاتی بعضا غیرکارشناسی آنها) این است که مسوولان بازار نیز هنگام ارائه ابزارهای مالی جدید یا عرضه های اولیه بیش از حد نگران رفتار سهامداران خرد بوده و به این ترتیب با تاخیر اقدام به ارائه این ابزارها می کنند.
شهرآبادی وظیفه اصلی سازمان بورس را تمییز دادن دخالت های نظارتی در بازار سهام از دخالت های حمایت محور عنوان کرده و اشاره می کند: به عنوان مثال در بورس دبی هنگامی که سه روز متوالی قیمت سهم خاصی تا 5 درصد افزایش یا کاهش می یابد (در حالی که دامنه نوسان قیمت تا 10 درصد است)، ناظر بازار علت این رخداد را از شرکت جویا شده و در صورت مستند و قابل دفاع بودن پاسخ، به سرعت آن را در اختیار بازار و کلیه سهامداران قرار می دهد، در غیر این صورت اقدام به بستن نماد شرکت می کند. این در حالی است که در بازار سهام کشور در کنار دخالت های نظارتی، رفتارهای حمایتی نیز به وفور مشاهده می شود، مانند فشار بر سهامداران عمده برای حمایت از بازار و افزایش رقم شاخص. وی در پاسخ به این سوال که آیا مسوولان سازمان باید خود را مسوول نوسانات بازار بدانند یا خیر می گوید: کار سازمان مانند هواشناسی است که اقدام به پیش بینی وضع هوا می کند، اما مسوول بارش برف یا باران نیست، این رفتار اشتباه و بعضا استفاده ابزاری از بورس در سال های گذشته به دفعات رخ داده است، به طوری که مسوولان سازمان برای نشان دادن وضعیت خوب اقتصادی، روند مثبت و روبه رشد بورس را در فضای رسانه ای دائم پررنگ کرده یا در هنگام افول بازار بعضا از انجام هرگونه مصاحبه پرهیز می کردند. به گفته وی، این رویکرد ناپسند، جزو ویژگی بازاری با عمق کم و نوسان زیاد است در حالی که در بازار عمیق که با نوسان محدودتر شاخص همراه است مسوولان بورس هرگز نیازی به این کار نخواهند داشت.
وی پیشنهاد هایی به منظور ارتقای فرهنگ سهامداری برای جلوگیری از نگاه های غلط و بروز برخی کج فهمی ها در بازار سهام مطرح کرده و توضیح می دهد: توسعه فرهنگ سرمایه گذاری در بازار سهام و آموزش آن از سنین کودکی و از سال های ابتدایی اشتغال به تحصیل کودکان، افزایش تولید و پخش برنامه های آموزشی پیرامون سرمایه گذاری در بازار سهام از طریق رسانه های عمومی و فراگیر، توسعه نهادهای تخصصی مانند تامین سرمایه ها، سرمایه گذاری ها و صندوق ها برای جذب و هدایت تخصصی سرمایه سهامداران خُرد، گسترش دانش تحلیل سهام و بازار، ساده سازی ورود سرمایه گذاران خارجی به بورس و اثر مثبت آن بر عملکرد کل بازار به واسطه حرفه ای عمل کردن این طیف از سهامداران، افزایش ارتباطات بین المللی بورس تهران با سایر بورس های معتبر دنیا و پرهیز از جزیره ای و محدود عمل کردن و در نهایت آمیخته شدن و گره خوردن بازار سهام کشور با بازارهای مالی توسعه یافته تر نظیر بورس های معتبر اروپایی یا دیگر کشورها برای شناخت و استفاده از ابزارهای مالی نوین آنها از جمله راهکارها و پیشنهادهایی است که می توان برای هرچه عمیق تر شدن بورس تهران و ارتقای فرهنگ سهامداری ارائه کرد.
**بازار سهام باید خود را با پوست اندازی اقتصادی وفق دهد
مدیرعامل تامین سرمایه نوین نیز در گفت و گو با «دنیای اقتصاد» درخصوص چرایی شکل گیری برخی نگاه های غلط سهامداران نسبت به نحوه فعالیت آنها در بورس به ریشه یابی این کج فهمی ها پرداخته و توضیح می دهد: بازار سهام کشور و فعالان اقتصادی بیش از 10 سال است که خود را با تورم نهادینه شده اقتصاد و پیامدهای مثبت و منفی آن وفق داده اند. طی این سال ها قیمت مواد خام نیز در بازارهای جهانی همواره (به جز موارد بحران) صعودی بوده و اهم منابع کشور اعم از سرمایه مادی، فکری و قوانین صرف توسعه صنایعی شده که به عنوان صنایع سودده و دارای مزیت نسبی مد نظر بوده اند، بنابراین عمده سود شرکت های بورسی و فرابورسی ناشی از افزایش قیمت محصولات تحت تاثیر افزایش قیمت بین المللی مواد خام و تورم داخلی بوده است.
ولی نادی قمی ادامه می دهد: تحت این شرایط هیات مدیره شرکت ها نیز بیشتر وقت خود را صرف افزایش ظرفیت تولید کرده و وقت کمتری برای افزایش بهره وری و جذب تکنولوژی اختصاص داده اند. حال از یکسو رشد اقتصاد جهانی کُند شده و قیمت جهانی مواد خام در حال کاهش است و از طرف دیگر دولت تورم تک رقمی را نشانه گرفته و در حال سم زدایی از ترازنامه بانک ها است، بنابراین اقتصاد در حال پوست اندازی بوده و شرکت ها و فعالان اقتصادی و بازار سهام باید خود را با شرایط جدید وفق دهند.
وی تاثیر عوامل مذکور را در نهایت منجر به شکل گیری برخی نگاه های غلط از سوی سهامداران به خصوص معامله گران تازه وارد به بورس عنوان کرده و می افزاید: بسیاری از سرمایه گذاران به خصوص تازه واردها سود ناشی از تورم را به حساب توان خود در انتخاب سهام برنده گذاشته و همواره نیروهای محدود بازار را در جهت افزایش ثروت خود دیده اند. این افراد بعضا با بهره گیری از اطلاعات نهانی شرکت ها به سودهای بالایی رسیده اند و به این ترتیب تصور غلطی بین آنها شکل گرفته که بازار سهام با حداقل ریسک بوده و همواره صعودی و سودآور است.
به گفته وی برخی رویه های حاکم بر بازار سهام نیز در شکل گیری این تصور موثر بوده اند؛ چراکه قاعدتا وظیفه یک نهاد نظارتی مثل سازمان بورس و اوراق بهادار، اطمینان از شفافیت، منصفانه بودن و سهولت معاملات اوراق بهادار است و حفظ شاخص یا توصیه به خرید سهام به هیچ وجه نباید از سوی مسوولان در این فضا مطرح شود که برخی کج فهمی را نیز به همراه آورد. مدیرعامل تامین سرمایه نوین اضافه می کند: برای کنترل نوسان نامطلوب قیمت سهام ناشی از اریب های رفتاری و اطلاعات گمراه کننده رویه هایی نظیر حجم مبنا، محدوده نوسان قیمت و توقف معاملات به کار گرفته می شود که تاکنون پدیده صف نشینی و کسب سود از این طریق را موجب شده اند. از این نظر بازار سهام کم ریسک است، اما از بسیاری از جهات مثل سایه تصمیمات سیاست گذاران روی سود شرکت ها، محیط ناپایدار تجاری و شوک های سیاسی، سرمایه گذاری در بورس بعضا بسیار پرریسک تلقی می شود.
وی می گوید: در حال حاضر این ریسک ها ابعاد جدیدی نیز پیدا کرده است. کاهش قیمت بین المللی مواد خام، کمبود نقدینگی صنایع، ضعف بانک ها در تولید نقدینگی، کاهش فروش سیمان، فولاد، خودرو و...، قانون جدید مالیاتی و امکان افزایش مالیات بسیاری از شرکت های بورسی و فرابورسی، فضای منفی مضاعفی را به وجود آورده است. نادی قمی ابراز امیدواری می کند: اگر چه جو حاکم بر فضای فعالیت های اقتصادی منفی است، اما با توجه به پتانسیل های جامعه جوان ایرانی، چشم انداز مثبت است. ایران کشوری است غنی با سابقه تاریخی و فرهنگی درخور توجه که سرمایه های انسانی تحصیلکرده و خلاقی دارد. این ویژگی ها ستون فقرات رشد و توسعه اقتصادی هر کشوری را تشکیل می دهد. با توجه به پیش بینی حل موضوعات هسته ای، برآورد می شود که ظرفیت اقتصادی کشور و سودآوری شرکت ها از فصل پایانی سال جاری رشد کند. با توجه به کاهش تورم، نرخ بازده بدون ریسک کاهش با اهمیتی خواهد داشت. بر این اساس انتظار بر این است که وضعیت بازار سهام از اوایل سال آینده مثبت باشد.
*منبع: روزنامه دنیای اقتصاد
هنگامی که بورس اوراق بهادار تهران را با بازارهای مالی توسعه یافته مقایسه می کنیم تفاوت های آشکار و نهانی میان برخی از مهم ترین مولفه های این بازارها مشاهده می شود که برخی از آنها به خطاهای تشخیص سهامداران تازه وارد و بعضی دیگر به نقاط ضعف مسوولان سازمان برمی گردد که در نهایت این موارد موجب شده در مجموع با بازار کارآیی روبه رو نباشیم.
بررسی های «دنیای اقتصاد» نشان می دهد سهامداران تازه وارد ذهنیت و بعضا نگاه های نادرستی نسبت به مواردی همچون وجود رانت اطلاعاتی در کل بازار، دنباله روی به جای تحلیل، عدم پذیرش ریسک بازار سهام و عدم شناسایی مسیر ورود در بورس تهران دارند. این در حالی است که مسوولان سازمان نیز درخصوص یکسری رویه ها دچار نقاط ضعفی هستند. محافظه کاری در انتشار اطلاعات و اجرای تصمیم های درست، توجه به کمیت به جای کیفیت سهامداران، احساس مسوولیت در برابر نوسان قیمت ها و حمایت به جای نظارت از جمله مهم ترین مواردی هستند که مسوولان سازمان باید در آنها تغییر رویکرد دهند.
دنیای اقتصاد در گفت و گو با کارشناسان به بررسی کج فهمی و تشخیص های نادرست سهامداران تازه وارد و مسوولان سازمان درخصوص نحوه فعالیت در بورس پرداخته و راهکارهایی برای رفع این معضلات ارائه کرده است.
**سازمان بورس ناظر بازار است، نه حامی آن
در ادامه این گزارش آمده است: معاون تامین مالی شرکت تامین سرمایه لوتوس پارسیان در گفت و گو با «دنیای اقتصاد» درخصوص چرایی شکل گیری برخی نگاه های بدبینانه سهامداران نسبت به وجود اطلاعات نهانی در بازار و در نتیجه ریسک گریزی زیاد آنها می گوید: بورس ها را به لحاظ کارآیی در رده های قوی، نیمه قوی و ضعیف دسته بندی می کنند.
بورس اوراق بهادار تهران در بهترین حالت بازاری با کارآیی ضعیف است که به همین دلیل اطلاعات نهانی در آن وجود داشته و موجب می شود رویه های ناخوشایندی نظیر تخلف و تقلب در آن امکان پذیر باشد. به بیان دقیق تر برای شخصی که به این اطلاعات نهانی دسترسی دارد زمینه های تقلب را فراهم کرده و برای سهامداری که نمی تواند پی به این اطلاعات نهانی ببرد زمینه تخلف را با شایعه سازی موجب می شود. این در حالی است که مهم ترین پیش نیاز یک بازار قوی و کارآ، انتقال سریع و شفاف اطلاعات در ارتباط با سهام شرکت ها است به طوری که سهامداران بدون هیچ واسطه ای به تمامی اطلاعاتی که برای خرید و فروش سهام نیاز دارند به سرعت دسترسی داشته و به این ترتیب از بروز شایعات و تقلب در این بازار جلوگیری شود. بنابراین، اینکه سهامداران نسبت به وجود اطلاعات نهانی نگرانند صحیح است؛ چراکه بازار مالی ما به لحاظ شفافیت در انتقال اطلاعات ضعیف عمل کرده است. در این رابطه لازم است تا مسوولان بازار سرمایه با شناخت درست از ویژگی های عملی یک بازار کارا سازوکار حرکت سریع به سمت آن را طراحی و پیاده سازی کنند.
ابوالفضل شهرآبادی ادامه می دهد: راه اندازی سامانه کدال رویکرد مثبت و سازنده ای از سوی سازمان بورس در ارائه اطلاعات مالی شرکت ها به شمار می رود، اما می توان فرآیند اطلاع رسانی و انتقال اطلاعات را به کمک راه اندازی ابزارها و روش های معاملاتی جدید سرعت بخشید و از ظرفیت گروه های مجازی نیز در این مسیر بهره برد.
وی یکی از نقاط ضعف بازار ناکارآ را ریسک گریزی زیاد سهامداران دانسته و می ا فزاید: سهامداری که ریسک گریز است در خرید و فروش سهام، به دیگران نگاه کرده و به این ترتیب بدون تعقل و تحلیل صحیح به دادوستد می پردازد که این رویکرد در نهایت موجب می شود صف نشینی و لیدرمحوری در بورس شکل گیرد و با بروز گره معاملاتی بعضا معاملات در این بازار قفل شود، در حالی که اگر فرهنگ سهامداری توسعه یابد و تقویت شود، معامله گری که با تحلیل واقعی و نه پیروی از دیگر سهامداران اقدام به خرید سهم خاصی می کند حتی اگر بسیاری اقدام به فروش آن کنند، در تصمیم خود ثابت قدم باقی می ماند.
به گفته وی محافظه کاری و ریسک گریزی بعضا در رفتار مسوولان نیز دیده می شود، به طوری که ممکن است یک خبر ناخوشایند، اعلام نشده یا با تاخیر طولانی به اطلاع عموم سهامداران برسد؛ این رفتار اگرچه در بازارهای مالی پیشرفته در هنگام بروز هیجان و بحران ممکن است در دستور کار مسوولان قرار گیرد، اما رویکردی همیشگی نیست و مسوولان بازارهای سرمایه همواره خود را مقید به ارائه اطلاعات سریع و شفاف راجع به رخدادهای اقتصادی و تحولات مربوط به شرکت ها می دانند؛ چرا که در غیر این صورت بازار از کارآیی دور شده و زمینه برای افزایش شایعات و اطلاعات نهانی تقویت می شود.
وی یکی دیگر از نقاط ضعف بازار سهام را تاثیر زیاد سهامداران خُرد بر نوسانات شاخص عنوان کرده و ادامه می دهد: اثرگذاری زیاد رفتار معاملاتی سهامداران خُرد در نوسانات بورس تهران در حالی است که در بازارهای مالی پیشرفته عکس این رویه را شاهدیم، در این بورس ها سهامداران تازه وارد، خُرد و بعضا حقیقی ها از طریق صندوق های سرمایه گذاری، تامین سرمایه ها و... به صورت تخصصی قدم در فرآیند معاملات بورس می گذارند و اینگونه نیست که خود به طور مستقیم وارد جریان دادوستد سهام شوند. به عنوان مثال در برزیل که 300 میلیون نفر جمعیت دارد، تعداد سهامداران حقیقی به 300 هزار نفر نیز نمی رسد، اما متاسفانه برخی مسوولان بورس کشور با علاقه نشان دادن به برخی کمیت های کم ارزش، به ارائه آمار درخصوص افزایش کدهای سهامداری، تنها بر کمیت این مساله تکیه کرده و توجهی به کیفیت حضور معامله گران خُرد در بازار سهام نمی کنند. وی می افزاید: یکی دیگر از آثار ناخوشایند این موضوع (افزایش تعداد سهامداران حقیقی و رفتار معاملاتی بعضا غیرکارشناسی آنها) این است که مسوولان بازار نیز هنگام ارائه ابزارهای مالی جدید یا عرضه های اولیه بیش از حد نگران رفتار سهامداران خرد بوده و به این ترتیب با تاخیر اقدام به ارائه این ابزارها می کنند.
شهرآبادی وظیفه اصلی سازمان بورس را تمییز دادن دخالت های نظارتی در بازار سهام از دخالت های حمایت محور عنوان کرده و اشاره می کند: به عنوان مثال در بورس دبی هنگامی که سه روز متوالی قیمت سهم خاصی تا 5 درصد افزایش یا کاهش می یابد (در حالی که دامنه نوسان قیمت تا 10 درصد است)، ناظر بازار علت این رخداد را از شرکت جویا شده و در صورت مستند و قابل دفاع بودن پاسخ، به سرعت آن را در اختیار بازار و کلیه سهامداران قرار می دهد، در غیر این صورت اقدام به بستن نماد شرکت می کند. این در حالی است که در بازار سهام کشور در کنار دخالت های نظارتی، رفتارهای حمایتی نیز به وفور مشاهده می شود، مانند فشار بر سهامداران عمده برای حمایت از بازار و افزایش رقم شاخص. وی در پاسخ به این سوال که آیا مسوولان سازمان باید خود را مسوول نوسانات بازار بدانند یا خیر می گوید: کار سازمان مانند هواشناسی است که اقدام به پیش بینی وضع هوا می کند، اما مسوول بارش برف یا باران نیست، این رفتار اشتباه و بعضا استفاده ابزاری از بورس در سال های گذشته به دفعات رخ داده است، به طوری که مسوولان سازمان برای نشان دادن وضعیت خوب اقتصادی، روند مثبت و روبه رشد بورس را در فضای رسانه ای دائم پررنگ کرده یا در هنگام افول بازار بعضا از انجام هرگونه مصاحبه پرهیز می کردند. به گفته وی، این رویکرد ناپسند، جزو ویژگی بازاری با عمق کم و نوسان زیاد است در حالی که در بازار عمیق که با نوسان محدودتر شاخص همراه است مسوولان بورس هرگز نیازی به این کار نخواهند داشت.
وی پیشنهاد هایی به منظور ارتقای فرهنگ سهامداری برای جلوگیری از نگاه های غلط و بروز برخی کج فهمی ها در بازار سهام مطرح کرده و توضیح می دهد: توسعه فرهنگ سرمایه گذاری در بازار سهام و آموزش آن از سنین کودکی و از سال های ابتدایی اشتغال به تحصیل کودکان، افزایش تولید و پخش برنامه های آموزشی پیرامون سرمایه گذاری در بازار سهام از طریق رسانه های عمومی و فراگیر، توسعه نهادهای تخصصی مانند تامین سرمایه ها، سرمایه گذاری ها و صندوق ها برای جذب و هدایت تخصصی سرمایه سهامداران خُرد، گسترش دانش تحلیل سهام و بازار، ساده سازی ورود سرمایه گذاران خارجی به بورس و اثر مثبت آن بر عملکرد کل بازار به واسطه حرفه ای عمل کردن این طیف از سهامداران، افزایش ارتباطات بین المللی بورس تهران با سایر بورس های معتبر دنیا و پرهیز از جزیره ای و محدود عمل کردن و در نهایت آمیخته شدن و گره خوردن بازار سهام کشور با بازارهای مالی توسعه یافته تر نظیر بورس های معتبر اروپایی یا دیگر کشورها برای شناخت و استفاده از ابزارهای مالی نوین آنها از جمله راهکارها و پیشنهادهایی است که می توان برای هرچه عمیق تر شدن بورس تهران و ارتقای فرهنگ سهامداری ارائه کرد.
**بازار سهام باید خود را با پوست اندازی اقتصادی وفق دهد
مدیرعامل تامین سرمایه نوین نیز در گفت و گو با «دنیای اقتصاد» درخصوص چرایی شکل گیری برخی نگاه های غلط سهامداران نسبت به نحوه فعالیت آنها در بورس به ریشه یابی این کج فهمی ها پرداخته و توضیح می دهد: بازار سهام کشور و فعالان اقتصادی بیش از 10 سال است که خود را با تورم نهادینه شده اقتصاد و پیامدهای مثبت و منفی آن وفق داده اند. طی این سال ها قیمت مواد خام نیز در بازارهای جهانی همواره (به جز موارد بحران) صعودی بوده و اهم منابع کشور اعم از سرمایه مادی، فکری و قوانین صرف توسعه صنایعی شده که به عنوان صنایع سودده و دارای مزیت نسبی مد نظر بوده اند، بنابراین عمده سود شرکت های بورسی و فرابورسی ناشی از افزایش قیمت محصولات تحت تاثیر افزایش قیمت بین المللی مواد خام و تورم داخلی بوده است.
ولی نادی قمی ادامه می دهد: تحت این شرایط هیات مدیره شرکت ها نیز بیشتر وقت خود را صرف افزایش ظرفیت تولید کرده و وقت کمتری برای افزایش بهره وری و جذب تکنولوژی اختصاص داده اند. حال از یکسو رشد اقتصاد جهانی کُند شده و قیمت جهانی مواد خام در حال کاهش است و از طرف دیگر دولت تورم تک رقمی را نشانه گرفته و در حال سم زدایی از ترازنامه بانک ها است، بنابراین اقتصاد در حال پوست اندازی بوده و شرکت ها و فعالان اقتصادی و بازار سهام باید خود را با شرایط جدید وفق دهند.
وی تاثیر عوامل مذکور را در نهایت منجر به شکل گیری برخی نگاه های غلط از سوی سهامداران به خصوص معامله گران تازه وارد به بورس عنوان کرده و می افزاید: بسیاری از سرمایه گذاران به خصوص تازه واردها سود ناشی از تورم را به حساب توان خود در انتخاب سهام برنده گذاشته و همواره نیروهای محدود بازار را در جهت افزایش ثروت خود دیده اند. این افراد بعضا با بهره گیری از اطلاعات نهانی شرکت ها به سودهای بالایی رسیده اند و به این ترتیب تصور غلطی بین آنها شکل گرفته که بازار سهام با حداقل ریسک بوده و همواره صعودی و سودآور است.
به گفته وی برخی رویه های حاکم بر بازار سهام نیز در شکل گیری این تصور موثر بوده اند؛ چراکه قاعدتا وظیفه یک نهاد نظارتی مثل سازمان بورس و اوراق بهادار، اطمینان از شفافیت، منصفانه بودن و سهولت معاملات اوراق بهادار است و حفظ شاخص یا توصیه به خرید سهام به هیچ وجه نباید از سوی مسوولان در این فضا مطرح شود که برخی کج فهمی را نیز به همراه آورد. مدیرعامل تامین سرمایه نوین اضافه می کند: برای کنترل نوسان نامطلوب قیمت سهام ناشی از اریب های رفتاری و اطلاعات گمراه کننده رویه هایی نظیر حجم مبنا، محدوده نوسان قیمت و توقف معاملات به کار گرفته می شود که تاکنون پدیده صف نشینی و کسب سود از این طریق را موجب شده اند. از این نظر بازار سهام کم ریسک است، اما از بسیاری از جهات مثل سایه تصمیمات سیاست گذاران روی سود شرکت ها، محیط ناپایدار تجاری و شوک های سیاسی، سرمایه گذاری در بورس بعضا بسیار پرریسک تلقی می شود.
وی می گوید: در حال حاضر این ریسک ها ابعاد جدیدی نیز پیدا کرده است. کاهش قیمت بین المللی مواد خام، کمبود نقدینگی صنایع، ضعف بانک ها در تولید نقدینگی، کاهش فروش سیمان، فولاد، خودرو و...، قانون جدید مالیاتی و امکان افزایش مالیات بسیاری از شرکت های بورسی و فرابورسی، فضای منفی مضاعفی را به وجود آورده است. نادی قمی ابراز امیدواری می کند: اگر چه جو حاکم بر فضای فعالیت های اقتصادی منفی است، اما با توجه به پتانسیل های جامعه جوان ایرانی، چشم انداز مثبت است. ایران کشوری است غنی با سابقه تاریخی و فرهنگی درخور توجه که سرمایه های انسانی تحصیلکرده و خلاقی دارد. این ویژگی ها ستون فقرات رشد و توسعه اقتصادی هر کشوری را تشکیل می دهد. با توجه به پیش بینی حل موضوعات هسته ای، برآورد می شود که ظرفیت اقتصادی کشور و سودآوری شرکت ها از فصل پایانی سال جاری رشد کند. با توجه به کاهش تورم، نرخ بازده بدون ریسک کاهش با اهمیتی خواهد داشت. بر این اساس انتظار بر این است که وضعیت بازار سهام از اوایل سال آینده مثبت باشد.
*منبع: روزنامه دنیای اقتصاد
ارسال نظر
اخبار روز
خبرنامه