بورس‌انرژی، تونل تاریک سهامدار و عرضه‌کننده / خط لوله نفت به افغانستان و ترکیه کج شود

به گزارش بوسر‌نیوز، هر چه به زمان اعمال فاز دوم تحریم‌ها نزدیک‌تر می‌شویم، نگرانی‌ها بابت اختلال در روند فروش نفت کشور جدی‌تر شده و ظاهرا ژاپن خرید نفت از ایران را متوقف کرده و این مشکلات، جریان ورود ارز به کشور را تهدید کرده و موجب دغدغه بسیاری از افراد شده است. 

برای رفع مشکل فروش نفت، راهکارهایی اندیشیده شده که عرضه نفت خام در بورس انرژی، یکی از آنها است. به گفته بیژن زنگنه وزیر نفت عرضه نفت در بورس، توافق سران سه‌قوه بوده است و با توجه به حساسیتی که در این زمینه وجود داشت، قرار است با ۲۰ درصد تسویه ریالی و ۸۰ درصد تسویه ارزی، به صورت آزمایشی و محدود نفت در بورس عرضه شود و نتایج آن مورد بررسی قرار گرفته و ارزیابی شود که می‌توان حدود ۴۰ هزار بشکه در روز عرضه داشت؛ اما به طور کلی عرضه به صورت خرد و آزمایشی است.

محمدعلی صادقی کارشناس امور نفت و گاز و انرژی در گفت‌و‌گو با بورس‌نیوز در خصوص تاثیر عرضه نفت خام در بورس انرژی بیان کرد: عرضه نفت خام در بورس انرژی از بار مشکلات فروش نفت کشور نخواهد کاست؛ چرا‌که نه تصمیم‌گیرندگان شناخت کافی از بورس‌انرژی دارند و نه خریداران در جریان مسائل مربوط به فروش نفت‌خام هستند و توان ورود به این عرصه را دارند. بنابراین این اقدام راهگشا نبوده و فقط سبب تشدید مفاسد و احتمالا پیدایش امثال بابک زنجانی خواهد شد. 

وی ادامه داد: در طول چند دهه اخیر به کرات شعار کاهش وابستگی اقتصاد کشور به فروش نفت را سر داده‌ایم و اینکه در این شرایط بر این موضوع تمرکز شود به معنای ضعف و ناتوانی در به حداقل رساندن وابستگی بوده و جو روانی منفی را تشدید خواهد کرد. 

کارشناس حوزه نفت تاکید کرد: به نظر می‌رسد بیش از آن چه باید، مردم در این مورد نگران شده‌اند و این نگرانی و آشفتگی اوضاع را بدتر خواهد کرد.

صادقی در رابطه با وضعیت واقعی فروش نفت ایران با توجه به تشدید تحریم‌ها اظهار کرد: دغدغه‌ها و استیصال این روزها، ناشی از ضعف مدیریت، بی‌توجهی به خرد جمعی و عدم بکارگیری پیشنهادات کارشناسان این حوزه در این سال‌ها بوده زیرا قدمت صادرات نفت ایران بیش از عربستان است؛ در سال های قبل از انقلاب، ایران مالک 3 پالایشگاه نفت در کشورهای کره و آفریقای‌جنوبی و مدرس هندوستان بود که متاسفانه این پالایشگاه ها در سال های گذشته به حداقل قیمت واگذار شده است. خرید یا احداث مشارکتی پالایشگاه در کشورهای دیگر از جمله فیلیپین و مالزی وجود داشته و به این اقدام مهم، وقعی نهاده نشده است. 

وی افزود: مناسب‌ترین اقدامی که در حال حاضر شدنی به نظر می‌رسد، ورود به بازار افغانستان و ترکیه است؛ این دو کشور، نیاز شدیدی به واردات سوخت دارند و حتی هم اکنون سوخت مورد نیاز افغانستان از طریق خاک ایران از  آذربایجان و روسیه و ترکمنستان تامین می شود.

وی تصریح کرد: لازمه این کار، خودداری شرکت نفت ایران از تفکر جزیره‌ای و ارائه تسهیلات به بخش‌خصوصی جهت ایجاد زیرساخت های مورد نیاز خواهد بود. علاوه بر این، می توان با ایجاد جایگاه های سوخت در افغانستان به صورت مشارکتی هم درآمدزایی کرد و نیاز آن کشور را تامین کرده ضمن آنکه از قاچاق سوخت نیز جلوگیری می‌کند. 

قاسمی اضافه کرد: نباید فراموش کرد که این محدودیت، کوتاه مدت بوده و همیشگی نیست؛ فقط باید شرایطی فراهم کرد که فروش نفت موقتا انجام شود و اقتدار کشور حفظ گردد. بدون شک اگر مدیریت منسجم، ریسک پذیر و کارآمدی وجود داشته باشد می توان این موقعیت را تبدیل به فرصت کرد و با ساماندهی اوضاع از بحران گذر کرد. 

وی تاکید کرد: بحران های اقتصادی حتی گریبانگیر اقتصاد آمریکا هم بوده و چنین شرایطی نباید مردم را مستأصل و نگران کند.

این کارشناس بازار نفت در پاسخ به این سوال که "چرا در این سال ها جهت تبدیل نفت خام به محصول با ارزش افزوده بالاتر که در زمان تحریم امکان صادرات آن فراهم باشد، فکری نشده؟" گفت: در توسعه پالایشگاه ها این مهم نیز در لحاظ شده و برای مثال، شرکت پالایش نفت ستاره خلیج فارس پس از بهره برداری کامل با هدف صادرات، بنزین یورو 4 و یورو 5 تولید خواهد کرد.

صادقی در مورد بحث پذیرش قوانین FATF عنوان کرد: هر پروتکل شرایط کلی و خصوصی خود را دارد؛ به عنوان مثال قوه قضاییه یک نهاد کاملا داخلی است، ولی با وجود قوانین و چارچوب های منطبق بر قانون اساسی، در بسیاری موارد خود را با مفاهیم بین المللی حقوق بشر تطبیق داده است. 

صادقی در مورد مزایای پیوستن به این کنوانسیون عنوان کرد: در نظر داشته باشید که در حال حاضر سایر کشورهای بزرگ با وجود عضویت در این کنوانسیون مشغول فعالیت اقتصادی هستند و هیچ‌گونه نگرانی ندارند. اگر قرار است به عنوان کشوری مقتدر با دنیا در ارتباط باشیم باید قانونمند باشیم. پذیرش قوانین گروه ویژه اقدام مالی، برای پول های شفافی که منشا آن مشخص است، نگران کننده نخواهد بود؛ ولی اگر مثلا پول حاصل از فروش مواد مخدر وارد ایران شود و صرف خرید کالا و انتقال کالا به افغانستان شود، با موضوع برخورد خواهد کرد. این گونه اقدامات، نه تنها منفی نیست بلکه مزیت هم تلقی می شود.

وی در خاتمه تصریح کرد: گذر از بحران تحریم ها، بحث پذیرش یا عدم پذیرش FATF، و بسیاری دیگر از چالش های اقتصادی در سایه خرد جمعی و بهره گیری از دانش و تجربه کارشناسان و متخصصان همان موضوع، قابل حل خواهد بود؛ مشروط بر آنکه با جوسازی منفی موجب سیاه نمایی نشویم و بپذیریم هر فرد باید در حوزه تخصصی خود، اظهار نظر کند.