افزایش سرمایه نسخه رفع مشکلات بانکی نیست/ تسهیلات تکلیفی دیگر بی‌راهه تحمیلی به بانک‌ها
کامران ندری پژوهشگر اقتصادی در گفت‌وگو با بورس‌نیوز در خصوص پیش‌بینی وضعیت بانک‌ها بیان کرد: وظیفه اصلی بانک‌ها، انجام عملیات بانکی و تأمین مالی بنگاه‌های اقتصادی بوده و باید از این طریق کسب درآمد کنند. اینکه گاه بانک‌ها در بازارهای دیگر سرمایه‌گذاری کرده و از محل سرمایه‌گذاری‌های خود سود کنند، در همه جای دنیا ممکن است صورت بگیرد و در کشور ما نیز بانک‌ها سرمایه‌گذاری‌هایی انجام داده‌اند.
وی افزود: بانک‌ها می‌توانند از محل عملیات بانکی سود محقق سازند، مشروط بر آنکه مشکلاتی که سودآوری آن‌ها را خدشه‌دار کرده برطرف شود. بخش عمده مشکلات بانک‌ها، ریشه در مطالبات معوق و دارایی‌های منجمد آن‌ها دارد. روابط بانک‌ها با دولت در ایجاد این معضل بی‌تأثیر نبوده؛ چراکه قسمتی از مطالبات غیر جاری و معوق بانک‌ها مربوط به بدعهدی دولت است. بخشی از مطالبات معوق بانک‌ها هم به سبب اعطای تسهیلات تکلیفی بوده که به بانک‌ها تحمیل‌شده است. بخشی از مشکل مطالبات معوق بانک‌ها هم ناشی از مدیریت غیرحرفه‌ای در بانک‌ها ایجادشده است. به‌هرحال مشکلات بانک‌ها تحت تأثیر عوامل متعددی ایجادشده و اینک به مرحله‌ای رسیده‌ایم که برخی بانک‌ها وضعیت مناسبی ندارند.
این کارشناس صنعت بانکداری در ادامه اظهار داشت: باوجود مشکلات بانک‌ها، تا این لحظه اتفاقی رخ نداده که بگوییم مشکلات بانک‌ها برطرف خواهد شد. نه در عملکرد دولت و پرداخت بدهی‌های دولت گشایشی حاصل‌شده و نه مدیریت بانک‌ها تغییر کرده است. البته با توجه به اهمیت موضوع، بانک مرکزی برای رفع این مشکل و پیدا کردن راهکارهای مناسب نیاز به زمان خواهد داشت؛ زیرا هر اقدامی می‌تواند تبعات اقتصادی، اجتماعی یا سیاسی به دنبال داشته باشد و برای رفع مشکلات نظام بانکی باید مسیری را پیمود که کمترین هزینه را برای اقتصاد در برداشته باشد.
ندری در رابطه با افزایش سرمایه بانک‌ها عنوان کرد: افزایش سرمایه، اقدام ضروری برای بانک‌ها بوده و به نظر می‌رسد چاره‌ای جز اجرای آن نخواهد بود؛ ولی افزایش سرمایه اولین گام در رفع مشکلات بانک‌ها نیست. اولین گام در رفع مشکلات نظام بانکی، ساماندهی روابط بانک‌ها با بانک مرکزی است. بانک‌ها همواره به منابع بانک مرکزی دسترسی راحت داشته‌اند و مادامی‌که این امکان برای بانک‌ها فراهم باشد، حتی اگر افزایش سرمایه‌ای انجام شود مشکلات ریشه‌کن نشده و در سال‌های آینده مجدداً نمود خواهد کرد. کما اینکه تا ۵ یا ۶ سال پیش بانک‌ها این‌طور دچار مشکلات ساختاری در ترازنامه خود نبودند. همچنین برخی مؤسسات مالی و اعتباری مشکل‌دار باید تعیین تکلیف شوند.
وی افزود: اگر اقداماتی همچون افزایش سرمایه در بانک‌ها اجرا شود و ساختار مالی بانک‌ها اصلاح شود؛ ولی تغییری در شیوه عملکرد و نحوه مدیریت بانک‌ها صورت نگیرد، بازهم با مشکل مواجه خواهند شد.سیستم بانکی ما ازلحاظ رعایت مقررات و استانداردهای بین‌المللی از بانک‌های جهانی عقب‌تر است. قوانین بانکی باید بازنگری شود تا مشکلات تکرار نشود یا اگر مشکلی ایجاد شد بتوان آن را مدیریت کرد.
این کارشناس بانکی تأکید کرد: بحران بانکی اختصاص به کشور ما نداشته و در دنیا بارها تجربه بحران بانکی در کشورهای مختلف تکرار شده و باید از تجربیات ارزشمند سایرین در جهت رفع مشکلات استفاده کنیم.
ندری در مورد بهترین روش برای تعیین تکلیف مؤسسات مالی مشکل‌دار گفت: ادغام، فقط یکی از راهکارهای رفع مشکلات مؤسسات مالی است و به نظر می‌رسد از این راهکار تا جای ممکن استفاده‌شده است. با توجه به اینکه ادغام یک موسسه مالی مشکل‌دار در یک بانک می‌تواند بانک سالم را هم دچار مشکل کرده و سهامداران را متضرر کند، بهتر است کمتر از این روش استفاده شود. راه‌های دیگری هم برای رفع مشکلات مؤسسات مالی وجود دارد و بهتر است قبل از آنکه ادغام دیگری صورت گیرد، نتیجه ادغام‌های قبلی موردبررسی قرار گیرد. خرید سهام مؤسسات مشکل‌دار توسط یک بانک بزرگ و رفع تدریجی مشکلات و یا روش‌های موسوم به نجات از درون و واگذاری سهام موسسه به سپرده‌گذاران و یا اعلام ورشکستگی و... ازجمله راه‌حل‌هایی است که می‌تواند مورداستفاده قرار گیرد.
