یک هفته پس از تحریمها؛
کدام کشورها کنار ایران ماندند؟
واکنشهای جهانی نسبت به اقدام یک جانبه رئیس جمهور ایالات متحده آمریکا علیه ایران و اعلام دور تازهای از تحریمها همچنان ادامه دارد.
به گزارش بورس نیوز، روز یکشنبه هفته گذشته ایالات متحده آمریکا تحریم ها علیه ایران را اعلام کرد و ساعاتی پس از آن تحریم ها اجرایی شد. واکنش های بین المللی پس از اعلام تحریم و پس از اعمال آن جامعه بین الملل را در برگرفت.
'دونالد ترامپ' رییس جمهوری آمریکا 18 اردیبهشت ماه امسال خروج این کشور از برجام را اعلام کرد، اما بلافاصله کشورهای امضا کننده این توافق یعنی انگلیس، فرانسه، آلمان، چین و روسیه ضمن محکوم کردن خروج این کشور از این توافق چند جانبه بین المللی، تاکید کردند که به برجام پایبند مانده و از تجارت شرکت هایشان با ایران حمایت می کنند.
ترامپ با حربه تروریسم اقتصادی و تحریم های یک جانبه غیرقانونی و فشار به جامعه جهانی به دنبال ایجاد جنگ روانی و القای انزوای ایران است، اما تجربه ماههای اخیر و همراهی نکردن جهان با آمریکا نشان داد که این کشور هیچ گاه به هدف خود دست نخواهد یافت و اکنون بر خلاف تحریم های اعمال شده قبلی علیه ملت ایران تنهاتر از هر زمان دیگر است.
به دنبال این اقدام ترامپ کشورهای اروپایی اعلام کردند که به دنبال ساز و کاری برای ادامه مبادلات اقتصادی با ایران هستند.
در همین راستا، نمایندگان کشورمان روز جمعه در شورای امنیت سازمان ملل اقدام یکجانبه آمریکا علیه کشورمان را محکوم کردند و این محکومیت سبب شد بار دیگر انزوای آمریکا در شورای امنیت مشهود شود. در این میان ترکیه و چین به صراحت اعلام کرده اند که زیر بار تحریم های آمریکا نخواهند رفت. در ادامه این گزارش می خوانید که مواضع رسمی چین و ترکیه دو شریک تجاری مهم ایران درباره تحریم ها چیست و چه راهبردی را در پیش گرفته اند.
محکومیت آمریکا در شورای امنیت
نماینده دائم ایران در سازمان ملل متحد روز جمعه سیاستهای یکجانبه و اقدامات غیرقانونی آمریکا را مغایر حاکمیت قانون، اصول حاکم بر منشور سازمان ملل و چندجانبه گرایی دانست.
غلامعلی خوشرو، نماینده دائم کشورمان بامداد امروز به وقت محلی در سخنرانی خود در شورای امنیت سازمان ملل، به انتقاد شدید از سیاستهای یکجانبه گرایانه آمریکا پرداخت و گفت: سیاستهای خودخواهانه و اقدامات یکجانبه آمریکا بنیانهای همکاری بینالمللی و چند جانبهگرایی را به مخاطره انداخته است.
نماینده کشورمان در حالی این موضع گیری را کرده است که بسیاری از کشورهای اروپایی و آسیایی به روند تحریم های آمریکا اعتراض کرده اند همچنین در جلسه شورای امنیت نیز بار دیگر آمریکا را منزوی کردند.
خوشرو در این جلسه بیان داشت: نتیجه این رویکرد آمریکا، خروج آن از شورای حقوق بشر، یونسکو، پیمان پاریس و برجام شد.
وی اضافه کرد: «خروج آمریکا از برجام و بازگرداندن یک جانبه تحریم ها، آشکارا قطعنامه 2231 شورای امنیت را نقض میکند و مغایر حقوق بین الملل است.
خوشرو ادامه داد: برای اولین بار در تاریخ سازمان ملل، آمریکا که عضو دائم شورای امنیت و دارای حق وتو است، دیگر ملت های جهان را نه به خاطر نقض یک قطعنامه شورای امنیت، بلکه به خاطر تبعیت از آن مجازات میکند. دنیا نباید به آمریکا اجازه دهد که به این رفتار یکجانبه، متکبرانه و خودخواهانه اش که متمرکز بر جهان مبتنی بر قدرت به جای حاکمیت قانون است، ادامه دهد».
سفیر جمهوری اسلامی ایران هم چنین به خودداری آمریکا از اجرای حکم اخیر دیوان بین المللی دادگستری اشاره کرد و خواستار محکومیت و مردود دانستن تحریم های آمریکا از سوی جامعه بین المللی، نه تنها در حرف بلکه در عمل شد.
وی افزود: طبق 12 گزارش آژانس بین المللی انرژی اتمی، ایران به کلیه تعهدات خود عمل کرده و در آینده نیز به اجرای تعهداتش متناسب با منافعی که دریافت می کند، ادامه خواهد داد.
لازم به ذکر است که در این نشست که برای بررسی راههای تقویت چندجانبه گرایی برگزار شده بود، بسیاری از دولت ها از لزوم تقویت چندجانبه گرایی حمایت کرده و به صورت صریح یا ضمنی یکجانبه گرایی آمریکا و سیاست آن دولت در قبال برجام را مورد انتقاد قرار دادند.
همچنین اسحاق آل حبیب سفیر و معاون نمایندگی ایران در سازمان ملل متحد از جامعه بین المللی خواست اجازه ندهند اقدامات فریبکارانه آمریکا بار دیگر باعث یک بحران بین المللی شود و گفت: ایران مصمم به اعمال حق ذاتی خود در انرژی هستهای و چرخه کامل سوخت ملی برای اهداف صلح آمیز است.
سفیر و معاون نمایندگی ایران در سازمان ملل متحد از جامعه بین المللی خواست اجازه ندهند اقدامات فریبکارانه آمریکا بار دیگر باعث یک بحران بین المللی شود و گفت: ایران مصمم به اعمال حق ذاتی خود در انرژی هستهای و چرخه کامل سوخت ملی برای اهداف صلح آمیز است.
اسحاق آل حبیب روز جمعه در نشست مجمع عمومی سازمان ملل متحد که با موضوع گزارش آژانس بین المللی انرژی اتمی برگزار شد، این مطلب را مطرح کرد.
وی با تاکید بر حق ذاتی دولتها در بهره برداری از انرژی هسته ای، تعهد بینالمللی دولتهای توسعه یافته جهت همکاری حداکثری با کشورهای در حال توسعه برای بهره مندی همگانی از انرژی هستهای و دسترسی به تجهیزات، فناوری و اقلام هستهای برای اهداف صلح آمیز را یادآوری کرد.
سفیر ایران در سازمان ملل متحد با بیان اینکه اتهامات در مورد برنامه هستهای ایران از ابتدا بی اساس و یک بحران ساختگی بود، مشارکت فعالانه ایران در مذاکرات منتهی به برجام و گزارشهای مکرر آژانس بین المللی انرژی اتمی مبنی بر پایبندی کامل ایران به تعهدات هستهای را بهترین سند برای اثبات صلح آمیز بودن برنامه هستهای ایران دانست.
آل حبیب تحریمهای اخیر آمریکا را نقض قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت و برجام دانست و افزود «سیاست آمریکا در قبال برجام و قطعنامه ۲۲۳۱ به طور واضح نشان میدهد که حتی در گذشته، آنها در واقع هیچ نگرانی نسبت به برنامه هستهای ایران نداشتند. آنها آشکارا در مورد نگرانی شان نسبت به این برنامه دروغ گفتند فقط به این منظور که خصومت شان نسبت به ایران را ادامه دهند».
وی تاکید کرد حفظ تمامیت نظام عدم اشاعه هستهای و تداوم اجرای برجام نیازمند هوشیاری بیشتر جامعه بین المللی در قبال اتهامات ساختگی آمریکا در قبال ایران است. نباید اجازه داد اقدامات فریب کارانه آمریکا بار دیگر باعث یک بحران بینالمللی شود.
سفیر ایران در سازمان ملل متحد با یادآوری حق ایران براساس برجام در اتخاذ واکنشهای متناسب و مقتضی در قبال تحریمهای جدید آمریکا، از همه اعضای برجام خواست که تعهداتشان را به صورت کامل ایفا و آمریکا را به خاطر نقض فاحش برجام و اقدامات غیرقانونی بی پروایش پاسخگو کنند.
آل حبیب تصریح کرد در راستای اصول مندرج در منشور ملل متحد و در حمایت از چندجانبه گرایی، جامعه بین المللی مسئولیت دارد جهت حفظ برجام اقدام و اقدامات غیرقانونی یکجانبه آمریکا را رد کند.
ادامه واکنش ها
آغاز تحریم های غیرقانونی آمریکا با هدف به صفر رساندن صادرات نفتی ایران، با واکنش منفی بسیاری از کشورها از جمله ترکیه مواجه شد به طوری که علاوه بر مقامات سیاسی، فعالان سیاسی و جامعه رسانه ای ترکیه نیز مخالفت خود را با آمریکا و حمایت از ایران اعلام کردند.
دیگر کشورهای جهان به جز انگشت شماری مانند عربستان سعودی و امارات متحده عربی، خروج ترامپ از برجام را محکوم کرده و آن را غیر قابل قبول دانستند.
ترکیه نیز از نخستین کشورهایی بود که بارها مخالفت خود را با اعمال تحریم ها علیه ایران و عدم تمکین خود از آن اعلام کرد.
مقامات رسمی ترکیه پیشتاز مخالفت با تحریم آمریکا علیه ایران
رجب طیب اردوغان رییس جمهوری ترکیه در ادامه مخالفت 6 ماه اخیر خود با تحریم ایران، هفته گذشته در نشست اعضای حزب عدالت و توسعه در مجلس ملی ترکیه با اشاره به تحریم های یکجانبه آمریکا علیه ایران و با انتقاد از اجرای دور دوم تحریم واشنگتن و با اعلام عدم همراهی کشورش با این تحریم ها گفت: نمی خواهیم در یک دنیای امپریالیست زندگی کنیم.
وی تحریم ها علیه ایران را نادرست خواند و افزود: ترکیه در اجرای تحریم های اعلام شده علیه ایران، با آمریکا همراهی نخواهد کرد.
این سخنان اردوغان در همان زمان نشان داد که ترکیه قصدی برای همراهی با آمریکا در تحریم ها ندارد.
مولود چاووش اوغلو وزیر امور خارجه ترکیه نیز در آخرین اظهار نظر رسمی درباره تحریم های یکجانبه آمریکا علیه ایران، استفاده از حربه تحریم علیه ملت و دولت ایران را ناعادلانه و غیرمنصفانه خواند و گفت: تحریم آمریکا علیه ایران نتایج خاصی نخواهد داشت.
ابراهیم کالین سخنگوی ریاست جمهوری ترکیه نیز در گفت و گو با شبکه تلویزیونی خبر ترک، تحریم اخیر آمریکا علیه ایران را سیاسی و بی نتیجه خواند و گفت: وقتی آمریکا به دلایلی یک کشور را تحریم می کند، ترکیه نمی تواند از منافع خود در پی اعمال این تحریم ها صرف نظر کند.
وی افزود: در تحریم های آمریکا علیه ایران، دولت آنکارا نمی تواند از منافع خود چشم پوشی کند و در این زمینه حفظ منافع ملی ترکیه، در اولویت قرار دارد.
این مقام ترک بیان کرد: چنین به نظر می رسد که آمریکا بعد از 6 ماه وضعیت واردات نفت از ایران را ارزیابی خواهد کرد و به همین علت ترکیه برای این که تحت هر شرایطی، گزینه های دیگر برای اقدام داشته باشد، به تلاش خود ادامه خواهد داد.
مخالفت رهبران احزاب ترکیه با تحریم های یکجانبه آمریکا علیه ایران
دوغو پرینچک رهبر حزب وطن ترکیه در گفت و گو با شبکه تلویزیون اولوسال اظهار کرد: بخش عمده ای از گاز و نفت وارداتی ترکیه از ایران تامین می شود و توقف آن خسارات زیادی به کشور ما می زند و به همین دلیل آنکارا از ابتدا با این گونه تحریم های خارج از چارچوب شورای امنیت سازمان ملل مخالف بود و حتی به بیان بهتر باید بگویم که نمی توانست آن را بپذیرد.
وی افزود: هیچ زمانی به دولتمردان آمریکایی اعتمادی نبوده چرا که آنها هر لحظه امکان ضربه زدن به هم پیمانان خود را دارند و به همین دلیل سرمایه گذاری مشترک یا واشنگتن و یا دراز کردن دست دوستی به سوی مقامات کاخ سفید جز فلاکت و از هم پاشیدگی برای کشورمان ندارد.
وی تاکید کرد: حمایت از همسایه خود ایران و تقویت روابط سیاسی ـ اقتصادی با این کشور و کشورهایی نظیر چین، روسیه و اروپایی ها می تواند آینده بهتری را برای منطقه رقم زده و همچنین تحریم های آمریکایی را بی اثرتر کند.
تمل کاراملا اوغلو رهبر حزب اسلامگرای سعادت ترکیه نیز ضمن محکوم کردن تحریم های آمریکا علیه ایران گفت: اقدامات واشنگتن علیه تهران، خلاف قوانین حقوقی سازمان ملل بوده و برای ترکیه فاقد اعتبار است.
وی افزود: ترکیه به هیچ عنوان همسایه خود را در برابر تحریم های آمریکایی تنها نخواهد گذاشت و مقامات کاخ سفید باید توهم ژاندارم بودن در جهان را از ذهن خود پاک کنند.
مخالفت جامعه کارشناسی و رسانه ای ترکیه با تحریم ایران
فضای حاکم بر محافل سیاسی و نیز جامعه رسانه ای ترکیه حاکی از حمایت آنها همسایه خود و مخالفت با تحریم های آمریکا است به طوری اغلب کارشناسان سیاسی ـ اقتصادی رک به رغم بیان واقعیاتی از آثار زیانبار تحریم، اقدامات ترامپ را محکوم و آن را عملی خلاف حقوق بین المللی توصیف کردند.
پروفسور مراد فرمان، عضو هیأت علمی دانشگاه ایشیک، طی ارزیابی تحریم های آمریکا علیه ایران، آغاز مرحله دوم این تحریم ها در سالروز تسخیر سفارت آمریکا در ایران را نمادین دانست.
وی با اشاره به هدف آمریکا برای به زانو درآوردن ایران، اظهار کرد: 12 شرط اساسی را مطرح می کنند و به جا آوردن این شروط نه تنها در وضعیت کنونی بلکه در وضعیت های بسیار بهتر نیز امکانپذیر نیست و به همین دلیل شاهد اجرای عملیاتی در جهت به ستوه آوردن و بی تأثیر کردن ایران هستیم.
وی در ادامه بر لزوم ادامه موضعگیری قاطعانه ترکیه در رابطه با تحریم ها علیه ایران و ادامه سیاست های ترکیه در راستای ایجاد توازن و حتی میانجیگری تأکید کرد.
کورشاد توزمن رئیس همتراز سابق کمیسیون مشترک اقتصادی ترکیه – ایران نیز با اشاره به این که می توان تحریم ها علیه ایران را به فرصت تبدیل کرد، گفت: بدون استفاده از نظام بانکی، می توانیم در ازای خرید گاز طبیعی از ایران، کالاهای مورد نیاز آنها را تامین کنیم.
وی افزود: هم ترکیه و هم ایران داروی مورد نیاز خود را وارد می کنند و صنایع دارویی دو کشور می توانند به شکل متمم همدیگر فعالیت کنند.
سونر پولات از دیگر کارشناسان سیاسی ترک در پاسخ به سوال چرا باید با ایران همبستگی کرد؟ گفت: تمامی کشورهای دنیا هدف تحریم های یکجانبه آمریکا علیه ایران هستند و آمریکا که خود را تنها صاحب این سیاره می شمارد، دستور کار شخصی خود را به تمامی دنیا تحمیل می کند و این غیر قابل قبول است.
سویل نوریوا روزنامه نگار، تحلیلگر منطقه ای و رییس مرکز رسانه های قفقاز نیز با انتشار مقاله ای تحت عنوان 'تحریم ها علیه ایران و آینده منطقه' در روزنامه استار ترکیه نوشت: اعمال فشارهای اقتصادی از سوی ترامپ علیه ایران با هیچ یک از قوانین شورای امنیت سازمان ملل مطابقت ندارد و قابل قبول نیست.
وی تاکید کرد: ترکیه باید تحت هر شرایطی کنار همسایه خود ایستاده و از آن حمایت کند چرا که اگر اقدامات تنبیهی آمریکا علیه ایران به نتیجه برسد، بی گمان فردا نوبت ما و یا کشور مسلمان دیگری در منطقه فرا خواهد رسید و آنها زیر چکمه های سربازان آمریکایی و یا تحریم های آنها له خواهند شد.
پرفسور اردال تاناس کاراگول رییس بخش اقتصاد سیاسی بنیاد تحقیقات اجتماعی ـ اقتصادی ترکیه(SETA) نیز با انتشار یادداشتی تحت عنوان 'تحریم ها علیه ایران و پس از آن' در روزنامه ینی شفق نوشت: تحریم های آمریکا در چهارچوب قوانین حقوق بین المللی و مورد تایید شورای امنیت سازمان ملل نیست و نمی تواند کشوری را ملزم به اجرای آن کند همچنان که همگان مشاهده کردند که ترکیه به هیچ وجه حاضر به پذیرش تحریم های نفتی علیه ایران نشد و معتقدم که فشار کشورهای منطقه و نیز اروپایی باعث شد تا دولتمردان واشنگتن از خواسته خود مبنی بر صفر کردن صادرات نفتی ایران عقب نشینی کنند.
وی تاکید کرد: البته که مقابله کشورها در مخالفت با تحریم های یکجانبه آمریکا می تواند نوید بخش آینده ای خالی از یکه تازی های آمریکا باشد چرا که این مقاومت الگویی می شود تا دیگر، کاخ سفید مشتاق به محدود سازی کشور دیگری پس از ایران بدون تصویب شورای امنیت سازمان ملل نشود.
ییغیت بولوت مشاور ارشد اردوغان نیز در گفت و گو با تلویزیون تی.آر.تی خبر اظهار کرد: تحریم های آمریکا به هر حال آثار منفی بر اقتصاد ایران خواهد گذاشت اما در نهایت ترامپ از این اعمال فشارها دستاوردی نخواهد داشت چرا که به باور من اولا تحریم های واشنگتن علیه تهران، یکجانبه و خارج از چارچوب شورای امنیت سازمان ملل است و در ثانی، ایران امروز برخلاف دوران باراک اوباما، حمایت اروپایی ها و کشورهای منطقه را پشت سر خود دارد و به بیان دیگر باید بگویم که وقتی روابط کشورهای همسایه بر اساس صداقت و یاری رساندن به یکدیگر استوار شود، سایر قدرت های جهان نمی توانند فشار دلخواه خود را به این کشورهای منطقه وارد کنند چرا که حربه های آنها (آمریکا) یکی پس از دیگری با اتحاد کشورهای منطقه خنثی می شود.
مصطفی تورکش استاد علوم سیاسی و روابط بین الملل دانشگاه خاورمیانه آنکارا نیز در مصاحبه با ایرنا اظهار کرد: تحریم های آمریکا علیه ایران به هیچ عنوان مورد پذیرش ترکیه نیست و حمایت آنکارا از تهران در برابر این اقدامات تنبیهی امری منطقی و طبیعی است.
وی تاکید کرد: منطقه ما دارای مهمترین منابع انرژی جهان است و این گونه تحریم های می تواند خسارات جبران ناپذیری به توازن روابط میان کشورهای منطقه بزند بنابراین عدم تمکین از فشارهای اقتصادی به رغم آثار منفی کوتاه مدت، در دراز مدت می تواند به تقویت بنیه اقتصادی کشورهای منطقه بینجامد.
چین همچنان مشتری نخست نفتی ایران
پکن به عنوان نخستین شریک تجاری تهران سالانه 15 میلیارد دلار نفت از ایران می خرد و آنطور که مسئولان پالایشگاه های عمده این کشور گفته اند روند خرید نفت از تهران همچنان ادامه خواهد یافت.
به گزارش ایرنا چین همواره به بازار بزرگ انرژی ایران به عنوان یک منبع مهم و قابل اعتماد برای تامین نفت خام خود چشم دوخته است و به منظور تداوم رشد پایدار تجاری اش، به منابع انرژی ایران نیاز دارد.
پکن با اذعان به اینکه ایران یکی از قدرت های بلامنازع انرژی دنیا است نمی تواند چهارمین قطب بزرگ تولید نفت جهان را نادیده بگیرد کشوری که در آینده در زمینه دارا بودن منابع گاز طبیعی در آستانه تبدیل شدن به برترین قدرت دنیا از لحاظ وسعت منابع انرژی خواهد بود.
به ویژه آنکه ایران به طور جدی درصدد جلب و جذب سرمایه گذاری کشورهای اروپایی و آسیایی از جمله چین در صنایع نفت و پتروشیمی است و موفقیت های زیادی هم در این زمینه داشته است.
ایران یکی از بهترین بازارهای رو به رشد جهان است و پس از برجام بسیاری از کشورهای اروپایی و آسیایی به این بازار سرازیر شدند چین نیز به صورت سنتی سهم قابل توجهی از این بازار دارد و نمی خواهد آن را از دست بدهد.
آمارهای رسمی دولت چین نشان می دهد که از سال 2016 میلادی به این طرف حجم خریدهای چین از ایران روزافزون بوده است این کشور در دو سال گذشته به طور میانگین بین 530 تا 655 هزار بشکه نفت در روز از ایران خریداری کرده و بزرگترین خریدار نفت ایران بوده است.
از آنجا که چین از جمله کشورهایی است که علیرغم تحریم های آمریکا، معافیت خرید نفت را نیز بدست آورده است پیش بینی می شود شرکت های چینی همچنان خریدار بزرگ نفت ایران بمانند.
همه مقامات و کارشناسان چین تقریبا به این مهم اعتراف کرده اند که روابط تجاری معمول چین و ایران بخصوص در زمینه انرژی ادامه خواهد یافت و تحریم مانعی برای دو کشور نخواهد بود.
'آندره یو' مدیر دفتر بینالمللی فدراسیون صنعت نفت و مواد شیمیایی چین در این باره به ایرنا گفت: شرکتهای چینی در هر شرایطی به نفت ایران نیاز دارند و به خرید آن ادامه میدهند.
وی افزود: چین پیشتر هم به تحریمهای آمریکا علیه ایران توجهی نداشت و روابط خود را با ایران حفظ کرده بود اما اکنون که پکن معافیت تحریمی هم کسب کرده است راحت تر می تواند به خرید نفت از ایران ادامه دهد.
کارشناسان معتقدند روابط تجاری معمول میان دو کشور که حق مشروع آنها است ادامه می یابد و تحریم ها کمترین اثر را در مناسبات دو کشور خواهند داشت.
'یو' ادامه داد شرکتهای چینی و حتی شرکت های کشورهای مختلف دیگر که ارتباطاتی مستقل از آمریکا دارند، میتوانند جای خالی توتال و سایر شرکتهای اروپایی را پر کنند بنابراین بسیار غیرمحتمل است که ایران مشکلی در سرمایهگذاری در نفت داشته باشد.
چین به عنوان بزرگترین مشتری نفتی ایران، روزانه حدود 530 تا 630 و بعضا نیز تا 650 هزار بشکه نفت در روز از ایران خریداری کرده است که معادل 7 درصد از مجموع واردات این کشور است ارزش واردات چین از ایران با قیمت فعلی بازار 15 میلیارد دلار در سال است.
'هو چی جون' معاون مدیرکل شرکت نفت چین روز گذشته به رسانه ها گفته بود که این شرکت به تنهایی قرار است روزانه 360 هزار بشکه نفت از ایران بخرد.
او افزود: «همکاری اصلی ما با ایران سرمایه گذاری بالادستی است» افزایش ارزش سهام نفت، سرمایه گذاری ما را در ایران جبران می کند.
کارشناسان همچنین معتقد هستند پکن مسلما به خریدهای نفتی خود از ایران ادامه خواهد داد و حتی پیش بینی می شود به دلیل خارج شدن برخی از خریداران، چین جای آنها را نیز پر کند.
به هر صورت دو کشور چین و ایران، راه ها و منابع مختلفی برای استمرار فعالیت ها و همکاری های خود در بخش انرژی در اختیار دارند و هر دو طرف در این عرصه مکمل یکدیگر هستند فارغ از بحث تحریم ها، چین هرگز اجازه نخواهد داد تا رشد پایدار این کشور به دلیل زورگویی های آمریکا و یکجانبه گرایی آن کشور مختل شود.
دور قبلی تحریم ها نشان داده است که شرایط همیشه برای خرید چینی ها مناسب بوده است و این کشور در هر زمانی برای خریدهای نفتی از ایران برنامه ریزی های ویژه همان دوران را دارد و با توجه به کاهش رقابت ها و تحول در قیمت ها به خریدهایش از ایران ادامه خواهد داد.
منابع تجاری چین بزرگترین مشتری نفت ایران گفته اند که حتی با بازگشت تحریمهای آمریکا، جریان نفت خام ایران به چین با ثبات خواهد بود.
یک مسئول شرکت جوهایی جنرونگ از واردکننده های بزرگ نفت ایران که خواست نامش فاش نشود، گفت: واردات نفت چین از ایران، قبل و بعد تحریم تغییر نمیکند.
حجم صادرات و واردات چین با ایران که حجم تجارت کل دو کشور محسوب می شود در 9 ماه سال 2018 میلادی به 189 میلیارد و 160 میلیون یوان (29 میلیارد و 101 میلیون دلار) رسیده است که در مقایسه با دوره مشابه سال 2017 میلادی 1.8 درصد رشد داشته است.
صادرات چین به ایران در 9 ماهه نخست سال جاری میلادی 76 میلیارد و 180 میلیون یوان(11 میلیارد و 720 میلیون دلار) بود که نسبت به مدت مشابه سال قبل 16.3 درصد کاهش یافته است.
در همین حال واردات چین از ایران در 9 ماهه نخست سال جاری میلادی 112 میلیارد و 980 میلیون یوان (17 میلیارد و 381 میلیون دلار) است که در مقایسه با دوره مشابه سال قبل میلادی 19.1 درصد افزایش یافته است.
بررسی ها نشان می دهد که آسیا کماکان بزرگترین مشتری نفت ایران باقی میماند به طوری که 60 تا 70 درصد صادرات نفت ایران به آسیا است.
در میان کشورهای آسیایی چین در سال 2017 بزرگترین مشتری نفت ایران شد، هند در مرتبه دوم قرار گرفت، کره جنوبی، ژاپن و تایوان از دیگر مشتریان ایران که مشمول معافیت از خرید نفت ایران شده اند همچنان به خریدهای خود ادامه خواهند داد.
آیا ترامپ شکست می خورد؟
'جیمز کلپر' مدیر سابق سازمان اطلاعات ملی و 'توماس پیکرینگ' سفیر سابق آمریکا در سازمان ملل، به این سوال پاسخ می دهد و می گوید: اعمال فشار چندجانبه سیاسی، اقتصادی و دیپلماتیک بدون همراهی شرکای مختلف، آمریکا را به نتایجی که در رابطه با ایران به دنبال آن است، نخواهد رساند.
کلپر و پیکرینگ طی مقاله مشترک منتشر شده در نشریه نشنال اینترست نوشتند: جمله 'سپس هیچ کس نبود'، به یاد ماندنی ترین معمای مهمانی بود که در آن هر یک از مهمانان به دست یکی کشته شده بود. سیاست 'دونالد ترامپ' در قبال ایران نتیجه ای تقریبا مشابه دارد و شرکای آمریکا را که حامی سردمداری مهار ایران از سوی واشنگتن بودند، یکی پس از دیگری از بین برد.
ده ها کشوری که در طول سردمداری چند دهه ای آمریکا در ایجاد مانع بر سر راه توانمندی هسته ای ایران با دقت فعالیت کردند، الان دیگر راه خود را در پیش گرفته اند. عربستان یکی از سه متحد باقی مانده آمریکا به بازیگری محوری در راهبرد آمریکا در سراسر منطقه خاورمیانه تبدیل شده اما قتل 'جمال خاشقچی' و سایر مسایل، ممکن است عربستان را از ادامه ایفای این نقش بازدارد.
کاهش حمایت بین المللی، دولت ترامپ را بطور خطرناکی در انزوا قرار داده است. 'نخست آمریکا' نباید به معنای تنهایی آمریکا باشد. آمریکا در معرض از دست دادن همکاری تاریخی و متحدان ثابت شده در زمینه پیگیری منافع امنیت ملی آمریکا در سراسر جهان است.
این سوال که چه کسی باعث این کار است، یک راز نیست. خروج دولت ترامپ از توافقنامه هسته ای ایران باعث خاتمه حمایت از سیاست آمریکا شد. توافقنامه هسته ای حاصل مذاکره شش قدرت جهانی و اتحادیه اروپا و مورد تایید کامل شورای امنیت سازمان ملل و اعضای این سازمان بود.
بسیاری از متحدان اروپایی ما نگرانی های مشترکی درباره فعالیت های منطقه ای ایران دارند اما، با ازسرگیری تحریم های ثانویه آمریکا علیه خود به شدت مخالفند. آنها تحریم های جدید آمریکا را به عنوان نقض توافقنامه هسته ای و قطعنامه های شورای امنیت و تضعیف کننده تلاش ها برای تحت تاثیر قرار دادن رفتار ایران محسوب می کنند. تحریم های جدید و تحریم های 5 نوامبر، صرفا موجب تضعیف علاقه اروپا به همکاری در زمینه مهار ایران می شود.
علاوه بر این، مخالفت فزاینده اروپا و آسیا با جاه طلبی آمریکا موجب دامن زدن به نگرانی های ریشه ای درباره نقش برتر خزانه داری و قدرت دلار در سیستم اقتصادی جهان می شود. متحدان اروپایی ما برای اولین بار در تلاشند تا خزانه داری، تحریم ها و دلار آمریکا را دور بزنند.
دولت ترامپ بدون حمایت بین المللی از راهبردش در قبال ایران، از همکاری و مشارکت سیاسی و دیپلماتیکی محروم می شود که برای دستیابی به اهدافش در خاورمیانه به آن نیاز دارد. آمریکا به تنهایی نمی تواند برای همیشه مانع از دستیابی ایران به سلاح هسته ای شود. عملیات مخفی یا نظامی کمکی به دستیابی به اهداف مان نمی کند. تنها اعمال فشار چندجانبه و سنجیده سیاسی، اقتصادی و دیپلماتیک به همراه شرکای مختلف، ما را به نتایجی که به دنبال آن هستیم، می رساند.
تردیدی نیست که تکروی و راهبرد یکجانبه دولت ترامپ به ایران لطمه زده است اما، فشار حداکثری باعث تشجیع تندروهای ایران، سایر کشورهای منطقه و مردم ایران می شود؛ مساله ای که به نفع ما نیست. فشاری که در گذشته به ایران وارد شد، تهران را به دولتی همکاری کننده تبدیل نکرد.
با توجه به ضربه شدید وارده به ولیعهد عربستان که ترامپ برای اجرای راهبرد ناقص خود به او تکیه کرده بود، ضرورت بازگشت به ائتلاف واقعی چندجانبه دو چندان می شود.
آمریکا تنها با جلب شراکت های جامع مبتنی بر دیپلماسی قدرتمند و خویشتندار می تواند به اهداف خود در رابطه با ایران برسد.
در همین رابطه معاون وزیر خارجه انگلیس در گفت وگوبا ایرنا می گوید: برجام نشان داد وقتی پای منافع مشترک در میان باشد، توافق امکانپذیر است.
معاون امور خاورمیانه وزیر خارجه انگلیس ضمن اشاره به مخالفت لندن با بازگشت تحریمهای ضد ایرانی آمریکا، گفت: تحریم ایران شیوه مؤثری نیست و برجام نشان داد وقتی پای منافع مشترک در میان باشد، توافق به رغم وجود اختلافات امکانپذیر است و اینکه انگلیس و واشنگتن بر سر ایران با یکدیگر اختلاف نظر دارند.
وی افزود: ما مواضع آمریکا را درک میکنیم و دلایلی را که به خاطر آن از برجام خارج شده، میفهمیم؛ اما فکر میکنیم که نوع برخورد با آن نگرانیها شیوه مؤثری نیست و شرکا در خصوص این مسأله با آمریکا رایزنی میکنند.
برت گفت که آمریکا بخوبی از آنچه اعضای برجام در زمینهٔ ساز وکار ویژه مالی برای تسهیل مراودات پولی با ایران در حال انجام هستند، آگاه است.
وی اضافه کرد: آمریکاییها با اعمال مجدد تحریمها علیه ایران 'کار خودشان را کردهاند' و اعضای برجام نیز برای اینکه ایران از مزایای اقتصادی این توافق بهره مند شود، کار خودشان را میکنند.
«دونالد ترامپ» رئیسجمهوری آمریکا 18 اردیبهشتماه گذشته از برجام خارج شد؛ اقدامی که محکومیت شدید دیگر کشورهای امضاکننده این توافق یعنی انگلیس، فرانسه، آلمان، چین و روسیه را به همراه داشت.
این کشورها تأکید کردهاند که به برجام پایبند میمانند و از تجارت شرکتهایشان با ایران حمایت میکنند.
سخنگوی دفتر نخستوزیری انگلیس دوشنبه گذشته ضمن ابراز تأسف از بازگشت تحریمهای آمریکا علیه ایران، گفت که این کشور به طور کامل از گسترش همکاریهای تجاری با ایران حمایت میکند.
وی افزود: تا زمانی که ایران به تعهداتش در قالب برجام پایبند باشد و فعالیتهای هستهایاش را محدود کند، موضع لندن تغییر نخواهد کرد و ما هم [به برجام] متعهد میمانیم.
الیستر برت در ادامه این گفت وگو که در ساختمان وزارت خارجه انگلیس برگزار شد، درباره سطح روابط میان دو کشور، تعلیق پروازهای بریتیش ایرویز و همکاری انگلیس در طرح بازسازی رآکتور آبسنگین اراک توضیحاتی را ارائه داد که در ذیل، متن کامل مصاحبه را میخوانید.
در این میان، روابط [مقامها با یکدیگر] میتوانند فردی باشند؛ مثلاً وزیر خارجه ما میتواند با آقای ظریف ارتباط داشته باشد و به همین ترتیب من میتوانم با همتای خودم آقای عباس عراقچی ارتباط داشته باشم و این میتواند به گفت وگو در مواردی که علاقه داریم کمک کند.
هنگامیکه به کل منطقه و از منظر ژئوپلیتیک نگاه میکنیم، از بابت تهدیدها و فشارها، مشاهده میکنیم آنچه منافع دولت انگلیس و ایران را تأمین میکند، اشتراکهایی دارند و از این بابت، گفت وگوها، ابزاری خوب و سازنده به شمار میروند.
با وجود خروج آمریکا، انگلیس نقش مثبتی در حفظ برجام داشته است. مایلم نظر شمارا در مورد تأثیر رفتار آمریکا با انگلیس و سایر امضاکنندگان برجام را بدانم.
برت: همه اعضای برجام ، دنیا را لزوماً به شکل مشابهی نمیبینند. چین و روسیه اختلاف نظرهای عمده با آمریکا دارند؛ اروپا اختلاف کمتری با آمریکا داشته و ایالات متحده شریک مهمی برای اروپا باقی میماند.
اما آنچه برجام به ما نشان داد، این است که وقتی پای منافع مشترک در میان باشد - اینجا منافع مشترک یعنی گسترش تسلیحات اتمی در منطقه خطرات جدی در بر دارد- همکاری با آنهایی که میخواهند رفتارشان را بهگونهای تعدیل دهند که در چارچوب پیمان منع اشاعه تسلیحات هستهای قرار گیرد، توافق به رغم وجود اختلافات امکانپذیر است.
در زمان حاضر، تصمیم آمریکا به ادامه تحریمهای ایران وضعی ایجاد کرده که سایر شرکا با آن موافق نیستند. ما بر این عقیده ایم که با توجه به اینکه ایران و سایر شرکا، برجام را امضا کردهاند؛ ضروری است که این توافق را حفظ کنیم.
ما با آمریکا اختلاف داریم اما این یک اختلاف باز است. یعنی اینکه رابطه ما را خراب نمیکند. ما مواضع آمریکا را درک میکنیم و دلایلی که به خاطر آن از برجام خارج شدهاند را میفهمیم، اما فکر میکنیم که نوع برخورد با آن نگرانیها شیوه مؤثری نیست و شرکا در خصوص این مسأله با آمریکا رایزنی خواهند کرد.
اما آنچه مهم است اینکه باید برجام را حفظ کنیم و این توافق یک بده بستان است.
مایلم در اینجا توجه شما را به قطعنامه 2231 شورای امنیت جلب کنم که اجرای برجام را تضمین میکند. حال که طبق این قطعنامه ایران حق رهایی از تحریمها را پیداکرده است؛ دولت انگلیس (بهعنوان امضاکننده برجام و عضو دائم شورای امنیت) چه تضمینی میتواند به ایران بدهد که از لغو تحریمها سود ببرد؟
برت: ما با سایر شرکای برجام گفت وگو کردهایم تا راهی برای امکانات مالی و تسهیل فعالیتهای بانکی پیدا کنیم. به نظرم ما با ایران در مورد علاقه خودمان به این کار، رو راست بودهایم. البته کار آسانی نیست و مستلزم فعالیتهای فنی بسیار است به همین خاطر متخصصان امور مالی تلاش میکنند تا ساز وکاری قابل اعتمادی را ایجاد کنند.
ما همچنین با قانون مسدودسازی اتحادیه اروپا که به شرکتهای اروپایی امکان میدهد بدون محدود شدن توسط عناصر مربوط به تحریمهای ایران تجارت کنند، همکاری کردهایم. باید اضافه کنم که همچنان اهمیت دارد در حالیکه ما روی این موضوع فعالیت میکنیم، ایران نیز به پایبندی خود به تعهداتش ادامه دهد. اینکه تاکنون سازمان انرژی اتمی توانسته 12 بار پایبندی ایران را تأیید کند، بسیار حائز اهمیت است. ما ایران را تشویق میکنیم به این کار ادامه دهد.
وقتی ما روی برداشته شدن تحریمها کار میکنیم بسیار اهمیت دارد که طرف مقابل هم به تعهداتش عمل کند. این به اروپاییها و سایر طرفهای برجام کمک میکند که تعهدات خودشان را جامه عمل بپوشانند.
همانطور که اشاره داشتید آمریکا شریک بسیار نزدیکی برای انگلیس است. مواضع سایر امضاکنندگان با اهداف آمریکا مبنی بر تحمیل فشار اقتصادی به ایران در تضاد است. آیا انگلیس آمادگی دارد که مقررات مسدودسازی را در حمایت از شرکتهای انگلیسی و علیه شرکتهای آمریکایی اجرا کند؟
برت: من تصور نمیکنم مقررات مسدودسازی یک نوع مقررات تهاجمی باشد و مثلاً برای هدف قرار دادن شرکتهای آمریکایی بکار گرفته شود. همانطور که گفتم در مورد تحریمها با آمریکا موافق نیستیم. اما دیدگاه آنها برای تغییر روابط در منطقه خاورمیانه را درک میکنیم. برخی از این تغییرات شامل این است که ایران نگرانیهایی را که قبلاً درباره برنامه موشکهای بالستیک و اقدام در سایر کشورها مطرحشده را درک کند.
ما امیدوار بودیم و هنوز هستیم که برجام بتواند زمینهای برای گفت وگو در مورد این مسائل فراهم کند؛ به طوری که نگرانیهای مشروع ایران در منطقه نیز در نظر گرفته شود و سایر موارد نگرانی ما، یعنی جاهایی که رفتار ایران از خطوط قرمز توافقهای بینالمللی خارجشده و موجب مشکلاتی گردیده است، مورد گفت وگو قرار گیرد. اما جنبههای اقتصادی برجام برای انگلیس مهم است و ما مایل هستیم که تا جایی که میتوانیم برای پیشبرد تعدیل تحریمها و تجارت بهعنوان بخشی از روند ادامه گفت وگو با ایران ادامه دهیم.
یکی از فعالیتهایی که مورد بحث قرار گرفته، ساز وکار ویژه مالی اروپاست. آیا شما شاهد نشانه یا گفت وگویی از سمت آمریکا بودهاید که نشاندهنده نارضایتی آمریکا از این کار باشد؟
برت: آمریکا بخوبی از آنچه شرکا در زمینهٔ ساز وکار ویژه مالی – وسیلهای برای انعطافپذیری مراودات پولی– در حال انجام هستند آگاه است. ما در این زمینه آمریکا را آگاه کردهایم؛ اما آنها کار خودشان را کردهاند و ما نیز کار خودمان را میکنیم.
آیا نشانههایی از اینکه چه زمانی این طرح اجرا خواهد شد دیده میشود؟
برت: میدانم که وزرا و کارشناسان مرتبط با این ایده خیلی علاقه دارند که اجرا شود. اما وقتی اجرا میشود که عملی و کارآمد بوده و بتواند وظیفهاش را درست انجام دهد.
هیچ برنامه زمانبندیای وجود دارد؟
برت: خیر. ما البته مایلیم هر چه زودتر انجام شود. به من چیزی درباره آن گفته نشده است. امکان آن در طول تابستان بررسی شد اما خیلی پیچیده و فنی است.
نگرانیهایی در مورد اینکه کدام کشور اروپایی باید نقش میزبان این ساز وکار را بازی کند وجود دارد. آیا انگلیس علاقه دارد که میزبان این عملیات باشد؟
برت: میدانم این گفت وگوها در جریان است و هنوز مطلع نشدهام که کدام کشور در این گفت وگوها بهعنوان میزبان معرفیشده است. خبر جدید از این موضوع ندارم.
پس از خروج آمریکا از برجام، انگلیس جای این کشور را در طرح بازسازی رآکتور آبسنگین اراک گرفته است. چه مقدار پیشرفت در این زمینه صورت گرفته است؟
اینجا همه بازیگران باید مسئولیت بپذیرند و ایران میتواند قدمهای بزرگی بردارد. ما در گفت وگوهایمان و در مواردی که فکر میکنیم بعد از موفقیت چیزی مانند برجام قابل اجراست مشتاق و صریح بودهایم. از طریق نمایش این تغییرت و مواردی مانند بازسازی رآکتور آبسنگین اراک، میتوانیم شواهدی ارائه دهیم که اینیک پیشرفت است. اما این پیشرفتها همیشه باید با مسئولیتپذیری ایران همراه باشد و ایران باید تشریک مساعی کند.
چندی پیش هواپیمایی «بریتیش ایرویز»، حتی قبل از اجرا شدن تحریمهای آمریکا ایران را ترک کرد. آیا هیچ فعالیتی از سوی دولت انگلیس برای فشار به آنها برای بازگشت به ایران وجود دارد؟
ما البته در سطوح بالا تأسف خود را در مورد تصمیم بر تعلیق پروازهایش اعلام کردیم و ترجیح میدادیم این کار را نکنند. اما این مساله برای آنها یک تصمیم تجاری است و ما امیدواریم زمانی برسد که ترافیک تجاری بین ایران و همسایگانش و ایران و انگلیس به حدی برسد که مورد علاقه بریتیش ایرویز باشد. ما همیشه آنها را تشویق میکنیم که این کار را بکنند.
تا کنون واکنش ها علیه اقدام یک جانبه آمریکا علیه کشورمان در سطح جهانی بسیار منفی بوده است، مقامات اروپا و حتی آسیا از تبعات تحریم های تازه نگرانند چراکه معقتدند امنیت منطقه مورد تهدید جدی واقع خواهد شد. به طور کلی عمده کارشناسان معتقدند که اقدام تازه آمریکا راه به جایی نخواهد برد و با شکست سنگینی مواجه می شود.
'دونالد ترامپ' رییس جمهوری آمریکا 18 اردیبهشت ماه امسال خروج این کشور از برجام را اعلام کرد، اما بلافاصله کشورهای امضا کننده این توافق یعنی انگلیس، فرانسه، آلمان، چین و روسیه ضمن محکوم کردن خروج این کشور از این توافق چند جانبه بین المللی، تاکید کردند که به برجام پایبند مانده و از تجارت شرکت هایشان با ایران حمایت می کنند.
ترامپ با حربه تروریسم اقتصادی و تحریم های یک جانبه غیرقانونی و فشار به جامعه جهانی به دنبال ایجاد جنگ روانی و القای انزوای ایران است، اما تجربه ماههای اخیر و همراهی نکردن جهان با آمریکا نشان داد که این کشور هیچ گاه به هدف خود دست نخواهد یافت و اکنون بر خلاف تحریم های اعمال شده قبلی علیه ملت ایران تنهاتر از هر زمان دیگر است.
به دنبال این اقدام ترامپ کشورهای اروپایی اعلام کردند که به دنبال ساز و کاری برای ادامه مبادلات اقتصادی با ایران هستند و مقامات دولت ترکیه هم اعلام کردند که آمریکا را در اعمال تحریم علیه ایران همراهی نخواهند کرد.
در همین راستا، نمایندگان کشورمان روز جمعه در شورای امنیت سازمان ملل اقدام یکجانبه آمریکا علیه کشورمان را محکوم کردند و این محکومیت سبب شد بار دیگر انزوای آمریکا در شورای امنیت مشهود شود. در این میان ترکیه و چین به صراحت اعلام کرده اند که زیر بار تحریم های آمریکا نخواهند رفت. در ادامه این گزارش می خوانید که مواضع رسمی چین و ترکیه دو شریک تجاری مهم ایران درباره تحریم ها چیست و چه راهبردی را در پیش گرفته اند.
محکومیت آمریکا در شورای امنیت
نماینده دائم ایران در سازمان ملل متحد روز جمعه سیاستهای یکجانبه و اقدامات غیرقانونی آمریکا را مغایر حاکمیت قانون، اصول حاکم بر منشور سازمان ملل و چندجانبه گرایی دانست.
غلامعلی خوشرو، نماینده دائم کشورمان بامداد امروز به وقت محلی در سخنرانی خود در شورای امنیت سازمان ملل، به انتقاد شدید از سیاستهای یکجانبه گرایانه آمریکا پرداخت و گفت: سیاستهای خودخواهانه و اقدامات یکجانبه آمریکا بنیانهای همکاری بینالمللی و چند جانبهگرایی را به مخاطره انداخته است.
نماینده کشورمان در حالی این موضع گیری را کرده است که بسیاری از کشورهای اروپایی و آسیایی به روند تحریم های آمریکا اعتراض کرده اند همچنین در جلسه شورای امنیت نیز بار دیگر آمریکا را منزوی کردند.
خوشرو در این جلسه بیان داشت: نتیجه این رویکرد آمریکا، خروج آن از شورای حقوق بشر، یونسکو، پیمان پاریس و برجام شد.
وی اضافه کرد: «خروج آمریکا از برجام و بازگرداندن یک جانبه تحریم ها، آشکارا قطعنامه 2231 شورای امنیت را نقض میکند و مغایر حقوق بین الملل است.
خوشرو ادامه داد: برای اولین بار در تاریخ سازمان ملل، آمریکا که عضو دائم شورای امنیت و دارای حق وتو است، دیگر ملت های جهان را نه به خاطر نقض یک قطعنامه شورای امنیت، بلکه به خاطر تبعیت از آن مجازات میکند. دنیا نباید به آمریکا اجازه دهد که به این رفتار یکجانبه، متکبرانه و خودخواهانه اش که متمرکز بر جهان مبتنی بر قدرت به جای حاکمیت قانون است، ادامه دهد».
سفیر جمهوری اسلامی ایران هم چنین به خودداری آمریکا از اجرای حکم اخیر دیوان بین المللی دادگستری اشاره کرد و خواستار محکومیت و مردود دانستن تحریم های آمریکا از سوی جامعه بین المللی، نه تنها در حرف بلکه در عمل شد.
وی افزود: طبق 12 گزارش آژانس بین المللی انرژی اتمی، ایران به کلیه تعهدات خود عمل کرده و در آینده نیز به اجرای تعهداتش متناسب با منافعی که دریافت می کند، ادامه خواهد داد.
لازم به ذکر است که در این نشست که برای بررسی راههای تقویت چندجانبه گرایی برگزار شده بود، بسیاری از دولت ها از لزوم تقویت چندجانبه گرایی حمایت کرده و به صورت صریح یا ضمنی یکجانبه گرایی آمریکا و سیاست آن دولت در قبال برجام را مورد انتقاد قرار دادند.
همچنین اسحاق آل حبیب سفیر و معاون نمایندگی ایران در سازمان ملل متحد از جامعه بین المللی خواست اجازه ندهند اقدامات فریبکارانه آمریکا بار دیگر باعث یک بحران بین المللی شود و گفت: ایران مصمم به اعمال حق ذاتی خود در انرژی هستهای و چرخه کامل سوخت ملی برای اهداف صلح آمیز است.
سفیر و معاون نمایندگی ایران در سازمان ملل متحد از جامعه بین المللی خواست اجازه ندهند اقدامات فریبکارانه آمریکا بار دیگر باعث یک بحران بین المللی شود و گفت: ایران مصمم به اعمال حق ذاتی خود در انرژی هستهای و چرخه کامل سوخت ملی برای اهداف صلح آمیز است.
اسحاق آل حبیب روز جمعه در نشست مجمع عمومی سازمان ملل متحد که با موضوع گزارش آژانس بین المللی انرژی اتمی برگزار شد، این مطلب را مطرح کرد.
وی با تاکید بر حق ذاتی دولتها در بهره برداری از انرژی هسته ای، تعهد بینالمللی دولتهای توسعه یافته جهت همکاری حداکثری با کشورهای در حال توسعه برای بهره مندی همگانی از انرژی هستهای و دسترسی به تجهیزات، فناوری و اقلام هستهای برای اهداف صلح آمیز را یادآوری کرد.
سفیر ایران در سازمان ملل متحد با بیان اینکه اتهامات در مورد برنامه هستهای ایران از ابتدا بی اساس و یک بحران ساختگی بود، مشارکت فعالانه ایران در مذاکرات منتهی به برجام و گزارشهای مکرر آژانس بین المللی انرژی اتمی مبنی بر پایبندی کامل ایران به تعهدات هستهای را بهترین سند برای اثبات صلح آمیز بودن برنامه هستهای ایران دانست.
آل حبیب تحریمهای اخیر آمریکا را نقض قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت و برجام دانست و افزود «سیاست آمریکا در قبال برجام و قطعنامه ۲۲۳۱ به طور واضح نشان میدهد که حتی در گذشته، آنها در واقع هیچ نگرانی نسبت به برنامه هستهای ایران نداشتند. آنها آشکارا در مورد نگرانی شان نسبت به این برنامه دروغ گفتند فقط به این منظور که خصومت شان نسبت به ایران را ادامه دهند».
وی تاکید کرد حفظ تمامیت نظام عدم اشاعه هستهای و تداوم اجرای برجام نیازمند هوشیاری بیشتر جامعه بین المللی در قبال اتهامات ساختگی آمریکا در قبال ایران است. نباید اجازه داد اقدامات فریب کارانه آمریکا بار دیگر باعث یک بحران بینالمللی شود.
سفیر ایران در سازمان ملل متحد با یادآوری حق ایران براساس برجام در اتخاذ واکنشهای متناسب و مقتضی در قبال تحریمهای جدید آمریکا، از همه اعضای برجام خواست که تعهداتشان را به صورت کامل ایفا و آمریکا را به خاطر نقض فاحش برجام و اقدامات غیرقانونی بی پروایش پاسخگو کنند.
آل حبیب تصریح کرد در راستای اصول مندرج در منشور ملل متحد و در حمایت از چندجانبه گرایی، جامعه بین المللی مسئولیت دارد جهت حفظ برجام اقدام و اقدامات غیرقانونی یکجانبه آمریکا را رد کند.
ادامه واکنش ها
آغاز تحریم های غیرقانونی آمریکا با هدف به صفر رساندن صادرات نفتی ایران، با واکنش منفی بسیاری از کشورها از جمله ترکیه مواجه شد به طوری که علاوه بر مقامات سیاسی، فعالان سیاسی و جامعه رسانه ای ترکیه نیز مخالفت خود را با آمریکا و حمایت از ایران اعلام کردند.
علاوه بر مقامات رسمی و دولت ترکیه، سران احزاب، فعالان سیاسی و تحلیل گران تحولات منطقه و روابط بین الملل به همراه کارشناسان رسانه ای در چند هفته اخیر با اظهار نظر رسمی و با حضور در برنامه های تلویزیونی و با نگارش مقالات و مصاحبه، تحریم های غیرقانونی و یکجانبه آمریکا علیه ایران را غیرقابل پذیرش خواندند.
خروج آمریکا از برجام در اواسط اردیبهشت ماه سال جاری، بلافاصله با واکنش کشورهای امضاء کننده این سند بین المللی مواجه شد و آنها ضمن محکوم کردن این اقدام دونالد ترامپ، بر پایبندی خود و تداوم این توافقنامه بین المللی تاکید کردند.
ترکیه نیز از نخستین کشورهایی بود که بارها مخالفت خود را با اعمال تحریم ها علیه ایران و عدم تمکین خود از آن اعلام کرد.
مقامات رسمی ترکیه پیشتاز مخالفت با تحریم آمریکا علیه ایران
رجب طیب اردوغان رییس جمهوری ترکیه در ادامه مخالفت 6 ماه اخیر خود با تحریم ایران، هفته گذشته در نشست اعضای حزب عدالت و توسعه در مجلس ملی ترکیه با اشاره به تحریم های یکجانبه آمریکا علیه ایران و با انتقاد از اجرای دور دوم تحریم واشنگتن و با اعلام عدم همراهی کشورش با این تحریم ها گفت: نمی خواهیم در یک دنیای امپریالیست زندگی کنیم.
وی تحریم ها علیه ایران را نادرست خواند و افزود: ترکیه در اجرای تحریم های اعلام شده علیه ایران، با آمریکا همراهی نخواهد کرد.
با اعلام رسمی واشنگتن ترکیه به همراه هفت کشور دیگر از اعمال تحریم های نفتی علیه ایران معاف شده است و این امر شکستی برای دولتمردان آمریکا در راستای ادعای به صفر رساندن صادرات نفت ایران محسوب می شود پیامی از مقاومت کشورها در نپذیرفتن خواسته کاخ سفید به شمار می رود.
اردوغان اوایل مرداد ماه سال جاری نیز طی مصاحبه با خبرنگاران اعلام کرد: ترکیه انرژی خود را از ایران تامین می کند و اگر نیاز خود را از ایران تامین نکند، چه کسی در فصل زمستان کشور ترکیه را گرم خواهد کرد؟
مولود چاووش اوغلو وزیر امور خارجه ترکیه نیز در آخرین اظهار نظر رسمی درباره تحریم های یکجانبه آمریکا علیه ایران، استفاده از حربه تحریم علیه ملت و دولت ایران را ناعادلانه و غیرمنصفانه خواند و گفت: تحریم آمریکا علیه ایران نتایج خاصی نخواهد داشت.
ابراهیم کالین سخنگوی ریاست جمهوری ترکیه نیز در گفت و گو با شبکه تلویزیونی خبر ترک، تحریم اخیر آمریکا علیه ایران را سیاسی و بی نتیجه خواند و گفت: وقتی آمریکا به دلایلی یک کشور را تحریم می کند، ترکیه نمی تواند از منافع خود در پی اعمال این تحریم ها صرف نظر کند.
وی افزود: در تحریم های آمریکا علیه ایران، دولت آنکارا نمی تواند از منافع خود چشم پوشی کند و در این زمینه حفظ منافع ملی ترکیه، در اولویت قرار دارد.
فاتح دونمز وزیر انرژی ترکیه نیز دو روز پیش در مصاحبه با شبکه تلویزیونی ان.تی.وی ترکیه گفت: تحریم های آمریکا، هم مردم ایران و هم مردم منطقه را تحت تاثیر خود قرار می دهد و آنها را دچار مشکل می کند.
وی افزود: ترکیه پیش از این نیز اعلام کرده بود که این تحریم ها را اجرا نخواهد کرد و صحت این موضع ترکیه را گذشت زمان نشان داد.
وی موضع ترکیه در قبال تحریم آمریکا علیه ایران را شفاف عنوان کرد و بار دیگر با اشاره به مخالفت کشورش با هرگونه تحریم خارج از چارچوب شورای امنیت سازمان ملل، تحریم های اخیر را اقدام یکجانبه آمریکا علیه ایران دانست.
مخالفت رهبران احزاب ترکیه با تحریم های یکجانبه آمریکا علیه ایران
دوغو پرینچک رهبر حزب وطن ترکیه در گفت و گو با شبکه تلویزیون اولوسال اظهار کرد: بخش عمده ای از گاز و نفت وارداتی ترکیه از ایران تامین می شود و توقف آن خسارات زیادی به کشور ما می زند و به همین دلیل آنکارا از ابتدا با این گونه تحریم های خارج از چارچوب شورای امنیت سازمان ملل مخالف بود و حتی به بیان بهتر باید بگویم که نمی توانست آن را بپذیرد.
وی افزود: هیچ زمانی به دولتمردان آمریکایی اعتمادی نبوده چرا که آنها هر لحظه امکان ضربه زدن به هم پیمانان خود را دارند و به همین دلیل سرمایه گذاری مشترک یا واشنگتن و یا دراز کردن دست دوستی به سوی مقامات کاخ سفید جز فلاکت و از هم پاشیدگی برای کشورمان ندارد.
وی تاکید کرد: حمایت از همسایه خود ایران و تقویت روابط سیاسی ـ اقتصادی با این کشور و کشورهایی نظیر چین، روسیه و اروپایی ها می تواند آینده بهتری را برای منطقه رقم زده و همچنین تحریم های آمریکایی را بی اثرتر کند.
تمل کاراملا اوغلو رهبر حزب اسلامگرای سعادت ترکیه نیز ضمن محکوم کردن تحریم های آمریکا علیه ایران گفت: اقدامات واشنگتن علیه تهران، خلاف قوانین حقوقی سازمان ملل بوده و برای ترکیه فاقد اعتبار است.
وی افزود: ترکیه به هیچ عنوان همسایه خود را در برابر تحریم های آمریکایی تنها نخواهد گذاشت و مقامات کاخ سفید باید توهم ژاندارم بودن در جهان را از ذهن خود پاک کنند.
مخالفت جامعه کارشناسی و رسانه ای ترکیه با تحریم ایران
فضای حاکم بر محافل سیاسی و نیز جامعه رسانه ای ترکیه حاکی از حمایت آنها همسایه خود و مخالفت با تحریم های آمریکا است به طوری اغلب کارشناسان سیاسی ـ اقتصادی رک به رغم بیان واقعیاتی از آثار زیانبار تحریم، اقدامات ترامپ را محکوم و آن را عملی خلاف حقوق بین المللی توصیف کردند.
پروفسور مراد فرمان، عضو هیأت علمی دانشگاه ایشیک، طی ارزیابی تحریم های آمریکا علیه ایران، آغاز مرحله دوم این تحریم ها در سالروز تسخیر سفارت آمریکا در ایران را نمادین دانست.
وی با اشاره به هدف آمریکا برای به زانو درآوردن ایران، اظهار کرد: 12 شرط اساسی را مطرح می کنند و به جا آوردن این شروط نه تنها در وضعیت کنونی بلکه در وضعیت های بسیار بهتر نیز امکانپذیر نیست و به همین دلیل شاهد اجرای عملیاتی در جهت به ستوه آوردن و بی تأثیر کردن ایران هستیم.
وی در ادامه بر لزوم ادامه موضعگیری قاطعانه ترکیه در رابطه با تحریم ها علیه ایران و ادامه سیاست های ترکیه در راستای ایجاد توازن و حتی میانجیگری تأکید کرد.
کورشاد توزمن رئیس همتراز سابق کمیسیون مشترک اقتصادی ترکیه – ایران نیز با اشاره به این که می توان تحریم ها علیه ایران را به فرصت تبدیل کرد، گفت: بدون استفاده از نظام بانکی، می توانیم در ازای خرید گاز طبیعی از ایران، کالاهای مورد نیاز آنها را تامین کنیم.
وی افزود: هم ترکیه و هم ایران داروی مورد نیاز خود را وارد می کنند و صنایع دارویی دو کشور می توانند به شکل متمم همدیگر فعالیت کنند.
سونر پولات از دیگر کارشناسان سیاسی ترک در پاسخ به سوال چرا باید با ایران همبستگی کرد؟ گفت: تمامی کشورهای دنیا هدف تحریم های یکجانبه آمریکا علیه ایران هستند و آمریکا که خود را تنها صاحب این سیاره می شمارد، دستور کار شخصی خود را به تمامی دنیا تحمیل می کند و این غیر قابل قبول است.
سویل نوریوا روزنامه نگار، تحلیلگر منطقه ای و رییس مرکز رسانه های قفقاز نیز با انتشار مقاله ای تحت عنوان 'تحریم ها علیه ایران و آینده منطقه' در روزنامه استار ترکیه نوشت: اعمال فشارهای اقتصادی از سوی ترامپ علیه ایران با هیچ یک از قوانین شورای امنیت سازمان ملل مطابقت ندارد و قابل قبول نیست.
وی تاکید کرد: ترکیه باید تحت هر شرایطی کنار همسایه خود ایستاده و از آن حمایت کند چرا که اگر اقدامات تنبیهی آمریکا علیه ایران به نتیجه برسد، بی گمان فردا نوبت ما و یا کشور مسلمان دیگری در منطقه فرا خواهد رسید و آنها زیر چکمه های سربازان آمریکایی و یا تحریم های آنها له خواهند شد.
پرفسور اردال تاناس کاراگول رییس بخش اقتصاد سیاسی بنیاد تحقیقات اجتماعی ـ اقتصادی ترکیه(SETA) نیز با انتشار یادداشتی تحت عنوان 'تحریم ها علیه ایران و پس از آن' در روزنامه ینی شفق نوشت: تحریم های آمریکا در چهارچوب قوانین حقوق بین المللی و مورد تایید شورای امنیت سازمان ملل نیست و نمی تواند کشوری را ملزم به اجرای آن کند همچنان که همگان مشاهده کردند که ترکیه به هیچ وجه حاضر به پذیرش تحریم های نفتی علیه ایران نشد و معتقدم که فشار کشورهای منطقه و نیز اروپایی باعث شد تا دولتمردان واشنگتن از خواسته خود مبنی بر صفر کردن صادرات نفتی ایران عقب نشینی کنند.
وی تاکید کرد: البته که مقابله کشورها در مخالفت با تحریم های یکجانبه آمریکا می تواند نوید بخش آینده ای خالی از یکه تازی های آمریکا باشد چرا که این مقاومت الگویی می شود تا دیگر، کاخ سفید مشتاق به محدود سازی کشور دیگری پس از ایران بدون تصویب شورای امنیت سازمان ملل نشود.
ییغیت بولوت مشاور ارشد اردوغان نیز در گفت و گو با تلویزیون تی.آر.تی خبر اظهار کرد: تحریم های آمریکا به هر حال آثار منفی بر اقتصاد ایران خواهد گذاشت اما در نهایت ترامپ از این اعمال فشارها دستاوردی نخواهد داشت چرا که به باور من اولا تحریم های واشنگتن علیه تهران، یکجانبه و خارج از چارچوب شورای امنیت سازمان ملل است و در ثانی، ایران امروز برخلاف دوران باراک اوباما، حمایت اروپایی ها و کشورهای منطقه را پشت سر خود دارد و به بیان دیگر باید بگویم که وقتی روابط کشورهای همسایه بر اساس صداقت و یاری رساندن به یکدیگر استوار شود، سایر قدرت های جهان نمی توانند فشار دلخواه خود را به این کشورهای منطقه وارد کنند چرا که حربه های آنها (آمریکا) یکی پس از دیگری با اتحاد کشورهای منطقه خنثی می شود.
مصطفی تورکش استاد علوم سیاسی و روابط بین الملل دانشگاه خاورمیانه آنکارا نیز در مصاحبه با ایرنا اظهار کرد: تحریم های آمریکا علیه ایران به هیچ عنوان مورد پذیرش ترکیه نیست و حمایت آنکارا از تهران در برابر این اقدامات تنبیهی امری منطقی و طبیعی است.
وی تاکید کرد: منطقه ما دارای مهمترین منابع انرژی جهان است و این گونه تحریم های می تواند خسارات جبران ناپذیری به توازن روابط میان کشورهای منطقه بزند بنابراین عدم تمکین از فشارهای اقتصادی به رغم آثار منفی کوتاه مدت، در دراز مدت می تواند به تقویت بنیه اقتصادی کشورهای منطقه بینجامد.
پروفسور مراد اصلان استاد دانشگاه یلدریم بایزید آنکارا بیان کرد: که هیچ کشوری از جمله کشورهای اتحادیه اروپا و ترکیه از رویکرد آمریکا برای تغییر نظام در ایران حمایت نمی کند، چرا که آنها می دانند بی ثباتی در ایران موجب ناامنی در منطقه خواهد شد و همچنین تغییر حکومت در این کشور موج مهاجرت ها در منطقه را در پی خواهد داشت و در صورت بروز بی ثباتی در ایران مانند سوریه، ترکیه و اتحادیه اروپا توان تحمل آن را نخواهند داشت.
چین همچنان مشتری نخست نفتی ایران
پکن به عنوان نخستین شریک تجاری تهران سالانه 15 میلیارد دلار نفت از ایران می خرد و آنطور که مسئولان پالایشگاه های عمده این کشور گفته اند روند خرید نفت از تهران همچنان ادامه خواهد یافت.
به گزارش ایرنا چین همواره به بازار بزرگ انرژی ایران به عنوان یک منبع مهم و قابل اعتماد برای تامین نفت خام خود چشم دوخته است و به منظور تداوم رشد پایدار تجاری اش، به منابع انرژی ایران نیاز دارد.
پکن با اذعان به اینکه ایران یکی از قدرت های بلامنازع انرژی دنیا است نمی تواند چهارمین قطب بزرگ تولید نفت جهان را نادیده بگیرد کشوری که در آینده در زمینه دارا بودن منابع گاز طبیعی در آستانه تبدیل شدن به برترین قدرت دنیا از لحاظ وسعت منابع انرژی خواهد بود.
به ویژه آنکه ایران به طور جدی درصدد جلب و جذب سرمایه گذاری کشورهای اروپایی و آسیایی از جمله چین در صنایع نفت و پتروشیمی است و موفقیت های زیادی هم در این زمینه داشته است.
ایران یکی از بهترین بازارهای رو به رشد جهان است و پس از برجام بسیاری از کشورهای اروپایی و آسیایی به این بازار سرازیر شدند چین نیز به صورت سنتی سهم قابل توجهی از این بازار دارد و نمی خواهد آن را از دست بدهد.
آمارهای رسمی دولت چین نشان می دهد که از سال 2016 میلادی به این طرف حجم خریدهای چین از ایران روزافزون بوده است این کشور در دو سال گذشته به طور میانگین بین 530 تا 655 هزار بشکه نفت در روز از ایران خریداری کرده و بزرگترین خریدار نفت ایران بوده است.
از آنجا که چین از جمله کشورهایی است که علیرغم تحریم های آمریکا، معافیت خرید نفت را نیز بدست آورده است پیش بینی می شود شرکت های چینی همچنان خریدار بزرگ نفت ایران بمانند.
همه مقامات و کارشناسان چین تقریبا به این مهم اعتراف کرده اند که روابط تجاری معمول چین و ایران بخصوص در زمینه انرژی ادامه خواهد یافت و تحریم مانعی برای دو کشور نخواهد بود.
'آندره یو' مدیر دفتر بینالمللی فدراسیون صنعت نفت و مواد شیمیایی چین در این باره به ایرنا گفت: شرکتهای چینی در هر شرایطی به نفت ایران نیاز دارند و به خرید آن ادامه میدهند.
وی افزود: چین پیشتر هم به تحریمهای آمریکا علیه ایران توجهی نداشت و روابط خود را با ایران حفظ کرده بود اما اکنون که پکن معافیت تحریمی هم کسب کرده است راحت تر می تواند به خرید نفت از ایران ادامه دهد.
کارشناسان معتقدند روابط تجاری معمول میان دو کشور که حق مشروع آنها است ادامه می یابد و تحریم ها کمترین اثر را در مناسبات دو کشور خواهند داشت.
'یو' ادامه داد شرکتهای چینی و حتی شرکت های کشورهای مختلف دیگر که ارتباطاتی مستقل از آمریکا دارند، میتوانند جای خالی توتال و سایر شرکتهای اروپایی را پر کنند بنابراین بسیار غیرمحتمل است که ایران مشکلی در سرمایهگذاری در نفت داشته باشد.
چین به عنوان بزرگترین مشتری نفتی ایران، روزانه حدود 530 تا 630 و بعضا نیز تا 650 هزار بشکه نفت در روز از ایران خریداری کرده است که معادل 7 درصد از مجموع واردات این کشور است ارزش واردات چین از ایران با قیمت فعلی بازار 15 میلیارد دلار در سال است.
شرکتهای انرژی دولتی CNPC ( شرکت ملی نفت چین ) و ساینوپک چین میلیاردها دلار در میادین نفتی بزرگ ایران مانند یادآوران و آزادگان شمالی سرمایهگذاری کرده و نفت به چین فرستادهاند.
او افزود: «همکاری اصلی ما با ایران سرمایه گذاری بالادستی است» افزایش ارزش سهام نفت، سرمایه گذاری ما را در ایران جبران می کند.
کارشناسان همچنین معتقد هستند پکن مسلما به خریدهای نفتی خود از ایران ادامه خواهد داد و حتی پیش بینی می شود به دلیل خارج شدن برخی از خریداران، چین جای آنها را نیز پر کند.
به هر صورت دو کشور چین و ایران، راه ها و منابع مختلفی برای استمرار فعالیت ها و همکاری های خود در بخش انرژی در اختیار دارند و هر دو طرف در این عرصه مکمل یکدیگر هستند فارغ از بحث تحریم ها، چین هرگز اجازه نخواهد داد تا رشد پایدار این کشور به دلیل زورگویی های آمریکا و یکجانبه گرایی آن کشور مختل شود.
دور قبلی تحریم ها نشان داده است که شرایط همیشه برای خرید چینی ها مناسب بوده است و این کشور در هر زمانی برای خریدهای نفتی از ایران برنامه ریزی های ویژه همان دوران را دارد و با توجه به کاهش رقابت ها و تحول در قیمت ها به خریدهایش از ایران ادامه خواهد داد.
منابع تجاری چین بزرگترین مشتری نفت ایران گفته اند که حتی با بازگشت تحریمهای آمریکا، جریان نفت خام ایران به چین با ثبات خواهد بود.
یک مسئول شرکت جوهایی جنرونگ از واردکننده های بزرگ نفت ایران که خواست نامش فاش نشود، گفت: واردات نفت چین از ایران، قبل و بعد تحریم تغییر نمیکند.
حجم صادرات و واردات چین با ایران که حجم تجارت کل دو کشور محسوب می شود در 9 ماه سال 2018 میلادی به 189 میلیارد و 160 میلیون یوان (29 میلیارد و 101 میلیون دلار) رسیده است که در مقایسه با دوره مشابه سال 2017 میلادی 1.8 درصد رشد داشته است.
صادرات چین به ایران در 9 ماهه نخست سال جاری میلادی 76 میلیارد و 180 میلیون یوان(11 میلیارد و 720 میلیون دلار) بود که نسبت به مدت مشابه سال قبل 16.3 درصد کاهش یافته است.
در همین حال واردات چین از ایران در 9 ماهه نخست سال جاری میلادی 112 میلیارد و 980 میلیون یوان (17 میلیارد و 381 میلیون دلار) است که در مقایسه با دوره مشابه سال قبل میلادی 19.1 درصد افزایش یافته است.
بررسی ها نشان می دهد که آسیا کماکان بزرگترین مشتری نفت ایران باقی میماند به طوری که 60 تا 70 درصد صادرات نفت ایران به آسیا است.
در میان کشورهای آسیایی چین در سال 2017 بزرگترین مشتری نفت ایران شد، هند در مرتبه دوم قرار گرفت، کره جنوبی، ژاپن و تایوان از دیگر مشتریان ایران که مشمول معافیت از خرید نفت ایران شده اند همچنان به خریدهای خود ادامه خواهند داد.
آیا ترامپ شکست می خورد؟
'جیمز کلپر' مدیر سابق سازمان اطلاعات ملی و 'توماس پیکرینگ' سفیر سابق آمریکا در سازمان ملل، به این سوال پاسخ می دهد و می گوید: اعمال فشار چندجانبه سیاسی، اقتصادی و دیپلماتیک بدون همراهی شرکای مختلف، آمریکا را به نتایجی که در رابطه با ایران به دنبال آن است، نخواهد رساند.
کلپر و پیکرینگ طی مقاله مشترک منتشر شده در نشریه نشنال اینترست نوشتند: جمله 'سپس هیچ کس نبود'، به یاد ماندنی ترین معمای مهمانی بود که در آن هر یک از مهمانان به دست یکی کشته شده بود. سیاست 'دونالد ترامپ' در قبال ایران نتیجه ای تقریبا مشابه دارد و شرکای آمریکا را که حامی سردمداری مهار ایران از سوی واشنگتن بودند، یکی پس از دیگری از بین برد.
ده ها کشوری که در طول سردمداری چند دهه ای آمریکا در ایجاد مانع بر سر راه توانمندی هسته ای ایران با دقت فعالیت کردند، الان دیگر راه خود را در پیش گرفته اند. عربستان یکی از سه متحد باقی مانده آمریکا به بازیگری محوری در راهبرد آمریکا در سراسر منطقه خاورمیانه تبدیل شده اما قتل 'جمال خاشقچی' و سایر مسایل، ممکن است عربستان را از ادامه ایفای این نقش بازدارد.
کاهش حمایت بین المللی، دولت ترامپ را بطور خطرناکی در انزوا قرار داده است. 'نخست آمریکا' نباید به معنای تنهایی آمریکا باشد. آمریکا در معرض از دست دادن همکاری تاریخی و متحدان ثابت شده در زمینه پیگیری منافع امنیت ملی آمریکا در سراسر جهان است.
این سوال که چه کسی باعث این کار است، یک راز نیست. خروج دولت ترامپ از توافقنامه هسته ای ایران باعث خاتمه حمایت از سیاست آمریکا شد. توافقنامه هسته ای حاصل مذاکره شش قدرت جهانی و اتحادیه اروپا و مورد تایید کامل شورای امنیت سازمان ملل و اعضای این سازمان بود.
بسیاری از متحدان اروپایی ما نگرانی های مشترکی درباره فعالیت های منطقه ای ایران دارند اما، با ازسرگیری تحریم های ثانویه آمریکا علیه خود به شدت مخالفند. آنها تحریم های جدید آمریکا را به عنوان نقض توافقنامه هسته ای و قطعنامه های شورای امنیت و تضعیف کننده تلاش ها برای تحت تاثیر قرار دادن رفتار ایران محسوب می کنند. تحریم های جدید و تحریم های 5 نوامبر، صرفا موجب تضعیف علاقه اروپا به همکاری در زمینه مهار ایران می شود.
علاوه بر این، مخالفت فزاینده اروپا و آسیا با جاه طلبی آمریکا موجب دامن زدن به نگرانی های ریشه ای درباره نقش برتر خزانه داری و قدرت دلار در سیستم اقتصادی جهان می شود. متحدان اروپایی ما برای اولین بار در تلاشند تا خزانه داری، تحریم ها و دلار آمریکا را دور بزنند.
باید توجه داشت که روسیه، چین و سایر کشورهای آسیایی از مشاهده اختلاف در ائتلاف غرب و از بین رفتن سردمداری آمریکا خوشحالند.
تردیدی نیست که تکروی و راهبرد یکجانبه دولت ترامپ به ایران لطمه زده است اما، فشار حداکثری باعث تشجیع تندروهای ایران، سایر کشورهای منطقه و مردم ایران می شود؛ مساله ای که به نفع ما نیست. فشاری که در گذشته به ایران وارد شد، تهران را به دولتی همکاری کننده تبدیل نکرد.
با توجه به ضربه شدید وارده به ولیعهد عربستان که ترامپ برای اجرای راهبرد ناقص خود به او تکیه کرده بود، ضرورت بازگشت به ائتلاف واقعی چندجانبه دو چندان می شود.
آمریکا تنها با جلب شراکت های جامع مبتنی بر دیپلماسی قدرتمند و خویشتندار می تواند به اهداف خود در رابطه با ایران برسد.
در همین رابطه معاون وزیر خارجه انگلیس در گفت وگوبا ایرنا می گوید: برجام نشان داد وقتی پای منافع مشترک در میان باشد، توافق امکانپذیر است.
معاون امور خاورمیانه وزیر خارجه انگلیس ضمن اشاره به مخالفت لندن با بازگشت تحریمهای ضد ایرانی آمریکا، گفت: تحریم ایران شیوه مؤثری نیست و برجام نشان داد وقتی پای منافع مشترک در میان باشد، توافق به رغم وجود اختلافات امکانپذیر است و اینکه انگلیس و واشنگتن بر سر ایران با یکدیگر اختلاف نظر دارند.
وی افزود: ما مواضع آمریکا را درک میکنیم و دلایلی را که به خاطر آن از برجام خارج شده، میفهمیم؛ اما فکر میکنیم که نوع برخورد با آن نگرانیها شیوه مؤثری نیست و شرکا در خصوص این مسأله با آمریکا رایزنی میکنند.
برت گفت که آمریکا بخوبی از آنچه اعضای برجام در زمینهٔ ساز وکار ویژه مالی برای تسهیل مراودات پولی با ایران در حال انجام هستند، آگاه است.
وی اضافه کرد: آمریکاییها با اعمال مجدد تحریمها علیه ایران 'کار خودشان را کردهاند' و اعضای برجام نیز برای اینکه ایران از مزایای اقتصادی این توافق بهره مند شود، کار خودشان را میکنند.
«دونالد ترامپ» رئیسجمهوری آمریکا 18 اردیبهشتماه گذشته از برجام خارج شد؛ اقدامی که محکومیت شدید دیگر کشورهای امضاکننده این توافق یعنی انگلیس، فرانسه، آلمان، چین و روسیه را به همراه داشت.
این کشورها تأکید کردهاند که به برجام پایبند میمانند و از تجارت شرکتهایشان با ایران حمایت میکنند.
سخنگوی دفتر نخستوزیری انگلیس دوشنبه گذشته ضمن ابراز تأسف از بازگشت تحریمهای آمریکا علیه ایران، گفت که این کشور به طور کامل از گسترش همکاریهای تجاری با ایران حمایت میکند.
وی افزود: تا زمانی که ایران به تعهداتش در قالب برجام پایبند باشد و فعالیتهای هستهایاش را محدود کند، موضع لندن تغییر نخواهد کرد و ما هم [به برجام] متعهد میمانیم.
الیستر برت در ادامه این گفت وگو که در ساختمان وزارت خارجه انگلیس برگزار شد، درباره سطح روابط میان دو کشور، تعلیق پروازهای بریتیش ایرویز و همکاری انگلیس در طرح بازسازی رآکتور آبسنگین اراک توضیحاتی را ارائه داد که در ذیل، متن کامل مصاحبه را میخوانید.
شما تاکنون چند بار به ایران سفرکردهاید. برآورد شما از روابط جاری ایران و انگلیس در شرایط کنونی چیست؟
برت: فکر میکنم روابط ما بسیار سازنده است؛ این مسأله به انگلیس این توانایی را میدهد که در خصوص منافع دوجانبه گفت وگو کند. این رابطهای است که میتوان در آن به توافقهایی دست یافت و به سمت جلو حرکت کرد. به همین ترتیب با گفت وگو در مورد موضوعاتی که تفاهم مشترک نداریم میتوانیم مشکلات مان را حل کنیم.
به نظر من رابطه دولتها حیاتی است؛ بدین شکل همیشه فرصتی برای گفت وگو باقی است. مشکل وقتی پیش میآید که شما نتوانید گفت وگو کنید اما زمانی که گفت وگو میکنید، فرصتهای فراوانی امکان پیدا میکنند.
هنگامیکه به کل منطقه و از منظر ژئوپلیتیک نگاه میکنیم، از بابت تهدیدها و فشارها، مشاهده میکنیم آنچه منافع دولت انگلیس و ایران را تأمین میکند، اشتراکهایی دارند و از این بابت، گفت وگوها، ابزاری خوب و سازنده به شمار میروند.
با وجود خروج آمریکا، انگلیس نقش مثبتی در حفظ برجام داشته است. مایلم نظر شمارا در مورد تأثیر رفتار آمریکا با انگلیس و سایر امضاکنندگان برجام را بدانم.
برت: همه اعضای برجام ، دنیا را لزوماً به شکل مشابهی نمیبینند. چین و روسیه اختلاف نظرهای عمده با آمریکا دارند؛ اروپا اختلاف کمتری با آمریکا داشته و ایالات متحده شریک مهمی برای اروپا باقی میماند.
اما آنچه برجام به ما نشان داد، این است که وقتی پای منافع مشترک در میان باشد - اینجا منافع مشترک یعنی گسترش تسلیحات اتمی در منطقه خطرات جدی در بر دارد- همکاری با آنهایی که میخواهند رفتارشان را بهگونهای تعدیل دهند که در چارچوب پیمان منع اشاعه تسلیحات هستهای قرار گیرد، توافق به رغم وجود اختلافات امکانپذیر است.
در زمان حاضر، تصمیم آمریکا به ادامه تحریمهای ایران وضعی ایجاد کرده که سایر شرکا با آن موافق نیستند. ما بر این عقیده ایم که با توجه به اینکه ایران و سایر شرکا، برجام را امضا کردهاند؛ ضروری است که این توافق را حفظ کنیم.
ما با آمریکا اختلاف داریم اما این یک اختلاف باز است. یعنی اینکه رابطه ما را خراب نمیکند. ما مواضع آمریکا را درک میکنیم و دلایلی که به خاطر آن از برجام خارج شدهاند را میفهمیم، اما فکر میکنیم که نوع برخورد با آن نگرانیها شیوه مؤثری نیست و شرکا در خصوص این مسأله با آمریکا رایزنی خواهند کرد.
اما آنچه مهم است اینکه باید برجام را حفظ کنیم و این توافق یک بده بستان است.
مایلم در اینجا توجه شما را به قطعنامه 2231 شورای امنیت جلب کنم که اجرای برجام را تضمین میکند. حال که طبق این قطعنامه ایران حق رهایی از تحریمها را پیداکرده است؛ دولت انگلیس (بهعنوان امضاکننده برجام و عضو دائم شورای امنیت) چه تضمینی میتواند به ایران بدهد که از لغو تحریمها سود ببرد؟
برت: ما با سایر شرکای برجام گفت وگو کردهایم تا راهی برای امکانات مالی و تسهیل فعالیتهای بانکی پیدا کنیم. به نظرم ما با ایران در مورد علاقه خودمان به این کار، رو راست بودهایم. البته کار آسانی نیست و مستلزم فعالیتهای فنی بسیار است به همین خاطر متخصصان امور مالی تلاش میکنند تا ساز وکاری قابل اعتمادی را ایجاد کنند.
ما همچنین با قانون مسدودسازی اتحادیه اروپا که به شرکتهای اروپایی امکان میدهد بدون محدود شدن توسط عناصر مربوط به تحریمهای ایران تجارت کنند، همکاری کردهایم. باید اضافه کنم که همچنان اهمیت دارد در حالیکه ما روی این موضوع فعالیت میکنیم، ایران نیز به پایبندی خود به تعهداتش ادامه دهد. اینکه تاکنون سازمان انرژی اتمی توانسته 12 بار پایبندی ایران را تأیید کند، بسیار حائز اهمیت است. ما ایران را تشویق میکنیم به این کار ادامه دهد.
وقتی ما روی برداشته شدن تحریمها کار میکنیم بسیار اهمیت دارد که طرف مقابل هم به تعهداتش عمل کند. این به اروپاییها و سایر طرفهای برجام کمک میکند که تعهدات خودشان را جامه عمل بپوشانند.
همانطور که اشاره داشتید آمریکا شریک بسیار نزدیکی برای انگلیس است. مواضع سایر امضاکنندگان با اهداف آمریکا مبنی بر تحمیل فشار اقتصادی به ایران در تضاد است. آیا انگلیس آمادگی دارد که مقررات مسدودسازی را در حمایت از شرکتهای انگلیسی و علیه شرکتهای آمریکایی اجرا کند؟
برت: من تصور نمیکنم مقررات مسدودسازی یک نوع مقررات تهاجمی باشد و مثلاً برای هدف قرار دادن شرکتهای آمریکایی بکار گرفته شود. همانطور که گفتم در مورد تحریمها با آمریکا موافق نیستیم. اما دیدگاه آنها برای تغییر روابط در منطقه خاورمیانه را درک میکنیم. برخی از این تغییرات شامل این است که ایران نگرانیهایی را که قبلاً درباره برنامه موشکهای بالستیک و اقدام در سایر کشورها مطرحشده را درک کند.
ما امیدوار بودیم و هنوز هستیم که برجام بتواند زمینهای برای گفت وگو در مورد این مسائل فراهم کند؛ به طوری که نگرانیهای مشروع ایران در منطقه نیز در نظر گرفته شود و سایر موارد نگرانی ما، یعنی جاهایی که رفتار ایران از خطوط قرمز توافقهای بینالمللی خارجشده و موجب مشکلاتی گردیده است، مورد گفت وگو قرار گیرد. اما جنبههای اقتصادی برجام برای انگلیس مهم است و ما مایل هستیم که تا جایی که میتوانیم برای پیشبرد تعدیل تحریمها و تجارت بهعنوان بخشی از روند ادامه گفت وگو با ایران ادامه دهیم.
یکی از فعالیتهایی که مورد بحث قرار گرفته، ساز وکار ویژه مالی اروپاست. آیا شما شاهد نشانه یا گفت وگویی از سمت آمریکا بودهاید که نشاندهنده نارضایتی آمریکا از این کار باشد؟
برت: آمریکا بخوبی از آنچه شرکا در زمینهٔ ساز وکار ویژه مالی – وسیلهای برای انعطافپذیری مراودات پولی– در حال انجام هستند آگاه است. ما در این زمینه آمریکا را آگاه کردهایم؛ اما آنها کار خودشان را کردهاند و ما نیز کار خودمان را میکنیم.
آیا نشانههایی از اینکه چه زمانی این طرح اجرا خواهد شد دیده میشود؟
برت: میدانم که وزرا و کارشناسان مرتبط با این ایده خیلی علاقه دارند که اجرا شود. اما وقتی اجرا میشود که عملی و کارآمد بوده و بتواند وظیفهاش را درست انجام دهد.
هیچ برنامه زمانبندیای وجود دارد؟
برت: خیر. ما البته مایلیم هر چه زودتر انجام شود. به من چیزی درباره آن گفته نشده است. امکان آن در طول تابستان بررسی شد اما خیلی پیچیده و فنی است.
نگرانیهایی در مورد اینکه کدام کشور اروپایی باید نقش میزبان این ساز وکار را بازی کند وجود دارد. آیا انگلیس علاقه دارد که میزبان این عملیات باشد؟
برت: میدانم این گفت وگوها در جریان است و هنوز مطلع نشدهام که کدام کشور در این گفت وگوها بهعنوان میزبان معرفیشده است. خبر جدید از این موضوع ندارم.
پس از خروج آمریکا از برجام، انگلیس جای این کشور را در طرح بازسازی رآکتور آبسنگین اراک گرفته است. چه مقدار پیشرفت در این زمینه صورت گرفته است؟
برت: این را ما بهعنوان یک پیشرفت مثبت در برجام میبینیم. تغییر کارکرد رآکتور آبسنگین اراک و صادر شدن اورانیوم، قدمهای عملی بود که ما توانستیم به دیگران بهعنوان شاهدی بهعنوان موفقیت برجام نشان دهیم.
سرپرستی طرح بازسازی رآکتور آبسنگین اراک در توافق برجام بسیار مهم است و انگلیس علاقه داشت که در این عرصه قدم بگذارد.
آنچه میخواهم تأکید کنم این است که پایبندی ایران به تعهداتش در برجام بسیار مهم است و به ما این امکان را میدهد که روی جنبههای دیگر برجام کارکنیم.
اما باید توجه کرد که برجام خودش هدف نبود، بلکه وسیلهای بود برای اعتماد ایجاد کردن و اینکه بتوانیم روی سایر موضوعات منطقه گفت وگو کنیم.
ما همگی آگاه هستیم که منطقه درگیر انواع منازعات و درگیریهاست. انگلیس علاقه دارد که سطح این تنشها را تا جایی که امکان دارد کاهش دهد.
در یمن، سوریه، جنوب سوریه و فشارهایی که به مناطق هممرز با اسرائیل وارد میشود و احتمال درگیری اسرائیل با همسایگانش، موارد مربوط به لبنان و حزبالله و امثال آنکه در همه موارد ایران منافعی دارد، ما تصور میکنیم که ایجاد تغییر امکانپذیر است.
چندی پیش هواپیمایی «بریتیش ایرویز»، حتی قبل از اجرا شدن تحریمهای آمریکا ایران را ترک کرد. آیا هیچ فعالیتی از سوی دولت انگلیس برای فشار به آنها برای بازگشت به ایران وجود دارد؟
برت: متأسفم از این بابت. موضوع فشار آوردن مطرح نیست. دولت انگلیس اینگونه رفتار نمیکند چرا که موضوع، یک تصمیم تجاری است.
ما خیلی مایل هستیم که این شرکت به ایران برگردد اما این تصمیم بایستی فایده تجاری داشته باشد.
دولت انگلیس رابطهای با بریتیش ایرویز ندارد. در واقع اسمش بریتیش ایرویز است اما متعلق به دولت نیست و در آن نقشی ندارد و باید تصمیمات خودش را بگیرد.
تا کنون واکنش ها علیه اقدام یک جانبه آمریکا علیه کشورمان در سطح جهانی بسیار منفی بوده است، مقامات اروپا و حتی آسیا از تبعات تحریم های تازه نگرانند چراکه معقتدند امنیت منطقه مورد تهدید جدی واقع خواهد شد. به طور کلی عمده کارشناسان معتقدند که اقدام تازه آمریکا راه به جایی نخواهد برد و با شکست سنگینی مواجه می شود.
اخبار مرتبط
رئیس کمیته مشترک ایران و سوریه خبر داد:
سوریه علاقهمند به واردات محصولات بورسی از ایران در مراسم راهپیمایی 22 بهمن عنوان شد؛
روحانی: برای ساختن موشک از کسی اجازه نمیگیریم روابط عمومی بانک مرکزی اعلام کرد؛
تسهیل مبادلات بانکی ایران و سوریه مدیرکل آسیا و اقیانوسیه سازمان توسعه تجارت ایران خبر داد:
ایجاد شعبه یک بانک خصوصی ایران در هند رئیس کمیته مشترک ایران و سوریه خبر داد:
سوریه علاقهمند به واردات محصولات بورسی از ایران در مراسم راهپیمایی 22 بهمن عنوان شد؛
روحانی: برای ساختن موشک از کسی اجازه نمیگیریم روابط عمومی بانک مرکزی اعلام کرد؛
تسهیل مبادلات بانکی ایران و سوریه مدیرکل آسیا و اقیانوسیه سازمان توسعه تجارت ایران خبر داد:
ایجاد شعبه یک بانک خصوصی ایران در هند ارسال نظر
اخبار روز
خبرنامه