بررسی مقررات ضدانحصاری برای محدودکردن اوپک
به گزارش بورس‌نیوز، وزارت دادگستری آمریکا به‌طور رسمی مقررات ضد انحصاری را بررسی می‌کند که هدف از آنها محدود کردن قدرت سازمان کشورهای صادرکننده نفت (اوپک) در بازار است و این کار احتمال تصویب مقررات ضد اوپکی را در دوران ریاست جمهوری دونالد ترامپ، رئیس جمهوری کنونی آمریکا، بیشتر می‌کند. این اقدام اگرچه برای آمریکا وسوسه‌انگیز است، اما هزینه‌های بلندمدت پایان دادن به قدرت تأثیر اوپک بر قیمت نفت، بسیار بیشتر از منافع کوتاه مدت این اقدام خواهد بود.
طرح‌های ضد اوپکی مورد حمایت هر دو حزب اصلی آمریکا در کنگره این کشور مطرح شده‌اند، اما هنوز درباره آنها رأی‌گیری نشده است. کمیته قضایی مجلس نمایندگان آمریکا در ماه ژوئن امسال، طرح «قانون ممنوعیت انحصار تولید و صادرات نفت» یا قانون نوپک، را تصویب کرد. این قانون، مقررات پیشین ضد انحصار آمریکا را به گونه‌ای اصلاح می‌کند که به دادستان کل آمریکا امکان می‌دهد به دلیل تلاش برای مهار تولید برای تأثیرگذاری بر قیمت نفت، از اوپک شکایت کند. رؤسای جمهوری پیشین آمریکا اعلام کرده بودند چنین مقرراتی را وتو می‌کنند، اما پیش‌بینی واکنش ترامپ به این طرح، غیرممکن است.
عشق ترامپ به بنزین ارزان و حمله‌های مستمرش به اوپک در شبکه‌های اجتماعی، نشان می‌دهد قانون‌گذاران آمریکایی می‌توانند روی حمایت او از طرح نوپک حساب کنند. با این همه، حمایت ترامپ از محمد بن سلمان، ولیعهد عربستان، نشان می‌دهد که شاید حتی ترامپ نیز از امضای قانونی که به عربستان و ولیعهد آن آسیب می‌زند و معاملات فروش اسلحه آمریکا به عربستان را به خطر می‌اندازد، خودداری کند.
توجیه ارائه شده برای قانون نوپک، روشن است. قیمت نفت خام، حدود ۶۰ درصد از قیمت تمام شده بنزین و گازوئیل در آمریکا را تعیین می‌کند که بسیار بیشتر از اروپاست که مالیات‌ها، بیشترین نقش را در قیمت تمام‌شده سوخت دارند. با کاهش قیمت نفت و مهار قدرت اوپک برای افزایش قیمت، آمریکایی‌ها به سرعت به نفت ارزان‌تری دست می‌یابند. این منافع شامل طیفی گسترده از رأی‌دهندگان می‌شود و پیوندی روشن با سیاست دارد و این، همان چیزی است که هر سیاستمداری دنبال آن است.
با این همه، وضعیت اینقدرها هم سر راست نیست. افزایش تولید نفت آمریکا به این معناست که صنعت نفت آمریکا نسبت به چند سال گذشته، کمک بیشتری به اقتصاد این کشور می‌کند. بنابراین، نسبت به زمانی که قیمت نفت ۱۰۰ دلار و تولید نفت آمریکا نصف سطح کنونی بود، مزیت‌های افت قیمت نفت برای این کشور نامشخص‌تر هستند. طبق اعلام کارشناسان بانک مورگن استنلی، افت کنونی قیمت نفت به احتمال زیاد دورنمای اقتصادی آمریکا را تیره‌تر می‌کند. همچنین طبق اعلام مؤسسه تی دی سکیوریتیز، افت قیمت نفت ممکن است بر ارزش دلار نیز تأثیر منفی داشته باشد.
از سوی دیگر، مسئله پیامدهای گسترده‌تر ناشی از محدود کردن توان اوپک برای مدیریت عرضه جهانی نفت در واکنش به تغییرات تقاضا، مطرح است. پیش از این گفته‌ام که ناتوان کردن اوپک می‌تواند توانایی کل صنعت نفت برای واکنش به کاهش ناگهانی عرضه را از بین ببرد. درست است که افزایش تولید نفت شیل در آمریکا به ترامپ امکان داده است که تحریم‌های ضد ایران را بدون جهش شدید قیمت نفت، بازگرداند. با این همه، این وضع دوام نخواهد داشت. ظرف پنج سال، ما به یک پشتوانه ایمنی جدید احتیاج خواهیم داشت. اگر کشورهای عضو اوپک این پشتوانه را ارائه نکنند، چه کسی این کار را خواهد کرد؟
عربستان بارها اعلام کرده است که به تنهایی عرضه و تقاضای نفت را متوازن نخواهد کرد. دستیابی به توافقی که به افزایش قیمت نفت پس از سقوط آن در سال‌های ۲۰۱۴ و ۲۰۱۵ میلادی کمک کرد، به زمان زیادی نیاز داشت، زیرا عربستان اصرار داشت که تولیدکنندگان نفت غیر عضو اوپک نیز با آن همراه شوند.
در دوران اخیر، ما هیچ تجربه‌ای از بازار نفت «آزاد» نداشته‌ایم. پیش از مدیریت عرضه از سوی اوپک، گروه شرکت‌های نفتی معروف به «هفت خواهران» و پیش از آن نیز کمیسیون راه‌آهن تگزاس این نقش را به عهده داشتند. برای مشاهده یک نمونه تأثیر واقعی بازار آزاد، باید به دوران اولیه صنعت نفت در دهه‌های ۱۸۶۰ و ۱۸۷۰ میلادی نگاه کنیم که بازار نفت، بیشترین نوسان را در طول تاریخ داشت، البته بدون در نظر گرفتن تأثیر تحریم نفتی اعراب و انقلاب ایران در دهه ۱۹۷۰ میلادی. بی‌گمان، معامله‌گران عاشق نوسان ممکن است خوشحال شوند، اما تولیدکنندگان و مصرف کنندگان خوشحال نخواهند شد.
همچنین این مسئله مطرح است که در کدام سطح قیمت، سرمایه‌گذاری در میدان‌های نفتی متوقف خواهد شد. در ماه مارس امسال، مؤسسه وودمکنزی ارزیابی خود درباره حداقل قیمت برای سوددهی برای پروژه‌های جدید احتمالی را منتشر کرد. بی‌گمان، بهترین پروژه‌ها با قیمت ۲۰ دلار برای هر بشکه هم سوددهی خواهند داشت، اما این پروژه‌ها به اندازه کافی در دسترس نیستند تا بتوانند افت تولید میدان‌های قدیمی را جبران کنند. با رسیدن قیمت نفت به ۵۰ دلار برای هر بشکه، پروژه‌های جدید در خلیج مکزیک و بخش‌های گسترده‌ای از مناطق تولیدکنندگان نفت شیل در آمریکا، غیراقتصادی خواهند شد.
بنابراین اگر می‌خواهید از مدیریت اوپک بر عرضه نفت برای حمایت از قیمت‌ها جلوگیری کنید، درباره پیامدهای آرزوی خود فکر کنید. این اقدام اوپک، یک وظیفه بدون قدردانی اما ضروری است.
