نفت یک کالای استراتژیک است

به گزارش بورس نیوز، رضا پدیدار درباره اهمیت نفت و بورس انرژی اظهار کرد: نفت یک کالا استراتژیک است و عرضه و فروش آن در ایران در انحصار شرکت ملی نفت است. راه‌اندازی بورس انرژی در کشورمان به منظور مشارکت بخش خصوصی در تجارت نفت یک ابتکار بود و می‌توان آن را اولین دوره مشارکت بخش خصوصی در معاملات نفتی به شمار آورد هرچند د باره عملکرد و آمادگی زیرساخت‌های آن تردیدهایی وجود دارد.

وی درباره راه‌اندازی بورس انرژی ادامه داد: در همه جای دنیا بورس‌های انرژی برای تجارت نفت خام و فرآورده‌ها و مشتقات هیدروکربنی با در نظرگرفتن زیرساخت‌ها و زمینه‌هایی راه اندازی می‌شود تا بخش خصوصی علاقمند به تجارت نفت از سازوکار بازار استفاده کند. در ایران اما راه اندازی بورس انرژی بدون در نظر گرفتن واقعیت‌ها و با شتاب‌زدگی همراه شده است. دلیل عمده این شتاب‌زدگی نگرانی از شرایط تحریمی بود. دست‌اندرکاران بورس انرژی با این تصور که باید با فروش نفت به بخش خصوصی از بن بست تحریم‌ها خارج شد، عرضه نفت در بورس را آغاز کردند. تحریم‌ها شامل حال دولت و نهادهای وابسته به آن است و بخش خصوصی تحریم نیست. برای همین بورس انرژی با اتکا به عدم تحریم بخش خصوصی راه اندازی شد اما به واسطه فشار تحریم‌ها این راه اندازی با شتاب‌زدگی همراه بود.

رئیس کمیسیون انرژی درباره شتاب‌زدگی در راه‌اندازی بورس انرژی بیان کرد: شتاب‌زدگی در راه اندازی بورس به عدم عملکرد درست مکانیسم‌ها در عرضه انجامید. اولین محموله برای فروش، محموله ای یک میلیون بشکه ای بود که در چند مرحله به فروش رسید. ماحصل عرضه اول فروش 35 هزار بشکه نفت بود که آن هم یک ماه طول کشید. فعالان و کارگزارانی که در بورس برای خرید نفت ثبت نام کرده بودند برای خرید دوباره با وقفه‌ای دوماهه رو به رو شدند و شورای عالی هماهنگی اقتصادی در تصمیمی جدید شرایط متقاضیان خرید نفت از جمله سهم پرداخت ریالی از ارزش نفت و میزان سپرده لازم را تغییر داد.

وی افزود:بورس انرژی ایران فاقد خطوط اعتباری برای خریداران است. در بازارهای مختلف دنیا کارگزاری‌ها می‌توانند از خطوط چند میلیاردی برای خرید استفاده کنند یعنی خرید را انجام دهند و پول آن را ظرف چند هفته بازگردانند. در بیشتر بورس‌های دنیا این خطوط اعتباری برای تسهیل معاملات ایجاد شده اما بورس انرژی ما فاقد این امکان است.

پدیدار درباره آخرین مرحله عرضه نفت در بورس انرژی توضیح داد: وقفه دوماهه در بین دو عرضه و عدم تسهیل شرایط معاملات باعث شد آخرین عرضه نفت در بورس با وجود تمدید تا سال 5 و 30 دقیقه بعد از ظهر متقاضی نداشته باشد و کسی برای خرید نفت نیاید. این مسائل نشان می‌دهد که ما در عرضه نفت در بورس انرژی در آغاز راه ایستاده ایم و زیرساخت‌های لازم برای فعال‌سازی بورس نفت را فراهم نکرده‌ایم. فعالان اقتصادی و کارگزاران بورس انرژی و نفت را پرورش ندادیم و اکنون همه چیز در‌هاله‌ای از ابهام قرار دارد.

رئیس کمیسیون انرژی بیان کرد: به نظر من وزارت نفت و مسئولان در امور بین الملل شرکت ملی نفت باید به شیوه بورس‌های جهانی عمل کنند. در تمام بورس‌ها شما می‌توانید کالا را کاغذی بخرید. یکی از راهکارهای رونق بازارها معاملات سلف است اما در بورس انرژی ما این راهکار اجرا نشده است. حتی قیمت نفت در عرضه اول بهمن ماه بشکه‌ای 52 دلار و 42 سنت در نظر گرفته شده بود که بالاتر از میانگین معاملاتی نفت در بورس‌های جهانی است و به همین دلیل متقاضیان، خرید نفت از بورس‌های خلیج‌فارس، دبی و عمان را ترجیح دادند. تجربه ایران در بورس انرژی نشان می‌دهد که در ایجاد این بازار واقعیت‌ها کمتر دیده شده است و مسئولان باید باید سازوکارها را منطبق با واقعیت‌های بازار شکل بدهند و از سوی دیگر رسانه‌ها باید در این زمینه شفاف‌سازی کنند. فراموش نکنیم که بدون دیدن واقعیت‌ها بورس انرژی هیچ وقت در ایران فعال نخواهد شد.