بازار آتی زعفران برای نوسان‌گیران جذاب نیست

روز شنبه سررسید اسفند ماه آتی زعفران نگین، سررسید شد. در پایان این سررسید حدوده 4800 قرارداد وارد فرآیند تحویل شدند.

دلیل ۱ : زعفران یک نوع کالای مصرفی و عمدتا صادراتی بوده و برای خریدارانی که قصد  سرمایه‌گذاری میان مدت یا بلندمدت در یک بازار مالی دارند مناسب نیست درحالی‌که سکه طلا یک کالای سرمایه‌گذاری بود و درگذر زمان افت کیفی نداشت همچنین خریدارانی که قصد سرمایه‌گذاری داشتند اقدام به پیش خرید دارایی از طریق بازار آتی کرده و درصورت افت ارزش نیز درصورت تمایل دارایی را به صورت گواهی یا فیزیکی تحویل گرفته و نگه‌داری می‌کردند اما نگه‌داری زعفران به صورت گواهی نهایتا انقضا دارد و به صورت فیریکی نیز برای فعالین میسر نیست. 

دلیل ۲ : ضعف های سیستماتیک بازار آتی زعفران و گواهی زعفران : 

برای بررسی این ضعف ابتدا پیشینه و سیاست جذب فعالان فعلی را مروری می‌کنیم. 

برای راه اندازی و عمق دهی به این بازار ( گواهی زعفران و آتی زعفران ) ،  برای جذب کالای زعفران از کشاورزها در راستای حمایت از کشاورز یک گپ قیمتی بین قیمت بازار و قیمت گواهی ایجاد شد تا برای عرضه محصول توسط کشاورز جذاب باشد، درنتیجه شاهد صف کشی کشاورزان برای تبدیل زعفران های خود به گواهی زعفران بودیم ،  اما خریداران گواهی زعفران که حاضر به خرید این کالا با قیمت های بالاتر بودند ،  عمدتا کسانی بودند که قصد آربیتراژ در بازار آتی زعفران را داشتند و به نوعی خرید گواهی خود را با اخذ پوزیشن فروش در بازار آتی پوشش ریسک دادند و متضررترین فعالان بازار خریداران سررسیدهای آتی بودند و با توجه به زیان‌های مکرر این دست از فعالیین که عمدتا فعالین اسبق بازار آتی سکه بودند و خروج این افراد شاهد کاهش عمق و نقدشوندگی بازار آتی زعفران و از بین رفتن حباب‌های قیمتی هستیم؛ ولی به قدری این مدت شاهد کاهش اطمینان فعالین اسبق و حتی فعالان زعفران شده است.

حالا که قیمت گواهی زعفران حدودا هم قیمت بازار نقدی یا حتی کمتر شده است حتی صادرکننده ها هم وارد بازار نشده و گواهی زعفران را نمیخرند... در اصل این بازار ورودی داشته، اما خروجی نداشته!!! دلیل اینکه صادرکننده ها نیز تمایلی به خرید گواهی زعفران ندارند این است که سال گذشته کیفیت کالاهای تحویلی فاقد انتظارات آن ها بوده است.

حال دراین بین سیاست گذاری بورس کالا مبنی بر کوتاه کردن مدت زمان سررسیدها ، اهرم معاملاتی بسیار پایین در بازار آتی زعفران، در کنار عوامل فوق باعث خروج بسیاری از فعالین از جمله سفته بازان و حتی عدم رغبت صادرکننده ها برای ورود به این بازار شده است. 

درنتیجه اتخاذ تصمیمات غیر اصولی در راستایی انتخاب مدت زمان سررسید ها برای یک دارایی صادراتی که در گذر زمان افت کیفی دارد و عدم تمایل سرمایه گذاران برای نگه داری این کالا بخصوص در شرایط تحریمی که صادرات آن با مشکل مواجه شده در کنار اهرم معاملاتی بسیار پایین که جذابیت پیش خرید را به شدت کاهش داده است از جمله ضعف های سیستماتیک این بازار است.

از این رو بسیار از سرمایه های سرگردان که قصد سفته بازی داشتند با توجه به ناکام ماندن در بازار آتی زعفران روانه بازار سکه و ارز شده اند که موجب رشد قیمت این دارایی ها پس از تعطیلی آتی سکه بوده ایم.

دلیل ۳ : عمده فعالین بازار آتی که موجب نقدشوندگی بازار میشوند سفته بازان هستند سفته بازها نیز برای معاملات خود نیاز به یک بازار پایه شفاف دارند. 

جنسی که در بورس کالا موجود است، برای همه ابهام دارد که آیا این جنس سوپر نگین هست؟ نگین صادراتی هست؟ نگین عرف هست ؟ (اصطلاحات کاربردی فعالین بازار رضا مشهد) همچنین سامانه اطلاع رسانی مناسبی برای آگاهی از اطلاعات بازار نقد در دسترس فعالین بازار آتی و گواهی نمیباشد هر چند اگر هم باشد معاملات زعفران در بازار نقد تفاوت آشکاری با معاملات سکه ، طلا و دلار و... دارد. 

از طرفی گواهی زعفران نیز نقدشوندگی لازم را غیر از مقاطع خاص ندارد و با توجه به پایین بودن تحرکات این دارایی بازار آتی آن نیز جذابیت خود را برای فعالین از دست داده است.

همچنین زعفران که یک کالای کشاورزی است و عمدتا نیز صادراتی هست و مصرف داخلی کمی دارد با توجه به شرایط تحریمی فعلی  از کمترین نوسان قیمتی برخوردار است به طوری که با بررسی پیشینه این کالا نیز به این نکته پی می بریم که اکثر مدت زمان های سال،  نوسان قیمتی این کالا بسیار پایین است، که این نیز از خصوصیات نامناسب برای فعالین بازار آتی این کالا محسوب می شود.

دلیل ۴ : بازار آتی فعلی ضعف های عمده بسیاری دارد برای مثال برای کالایی همچون زعفران که کمترین نوسان قیمتی را تجربه میکند راه اندازی سررسیدهای نزدیک که تا شروع میشوند به اتمام میرسند اصلا برای سفته بازان جذاب نیست. از طرفی اهرم معاملاتی بسیار پایین برای سررسیدهای نزدیک موجب کاهش شدید جذابیت فعالان بازار شده است .