بازار سرمایه در سالی که گذشت

میتوان گفت ۶ ماهه نخست سال، توپ دست صنایع صادرات محور بالاخص گروه فلزات اساسی و پتروشیمی بود.

کد خبر : ۱۸۹۶۳۹

به گزارش بورس نیوز، بازار سرمایه نخستین روز معاملاتی سال ۹۷ رو در حالی سبز اغاز کرد که نفت برنت در محدوده ۷۰ دلار، هر تن مس ۶۶۰۰ دلار، هر تن روی ۳۲۴۰ دلار، هر تن آلومینیوم ۲۰۲۳ دلار پ هر اونس طلا ۱۳۳۰ دلار معامله می‌شد و نرخ دلار در بازار آزاد هم ۵ هزار تومان بود.

شاید مهم‌ترین رویداد بازارسرمایه در روزهای ابتدای سال، بحث پیرامون وضع تعرفه‌های آمریکا بر واردات کالا از چین و خط‌ونشان کشیدن پکن در مورد اقدامات متقابل بود.

نرخ ارز اما خیال استراحت نداشت و موذیانه روند افزایشی خود را ادامه می داد و انتظار می رفت با افزایش نرخ ارز، سودآوری بعضی صنایع نیز افزایش یابد.

روز هجدهم فروردین، وزارت صمت تیر با ابلاغ بخشنامه‌ای مبنی بر تعیین قیمت پایه مس، آلومینیوم و فولاد در بورس کالا با نرخ دلار مبادله‌ای، زمینه‌ساز شروع ماجرایی شد که نتیجه آن چند ماه کشمکش و اعتراض فعالان و سهامداران صنعت فولاد و مس و آلومینیوم و ایجاد رانت برای برخی خریداران بورس‌کالا و در واقع سرازیر شدن سود از جیب صنایع مادر به بعضی سوداگران بود.

فصل بعدی این داستان، سیاست های ارزی بانک مرکزی و اعلام شبانه خبر تک نرخی شدن ارز بر مبنای دلار ۴۲۰۰ تومانی بود.

بر همین اساس، صادرکنندگان ملزم شدند ارز خود را از طریق سامانه نیما به بانک‌ها و صرافی‌های مجاز بفروشند، به جز مواردی که صرف واردات خود، بازپرداخت بدهی ارزی یا سپرده گذاری ارزی می‌کنند.

این تصمیم در ساعات اولیه اجرای آن، افت نرخ ارز در بازار آزاد و صف‌های فروش سهم صنایع صادرات محور را در بر داشت؛ ولی به سبب عدم عرضه دلار ۴۲۰۰ تومانی در بازار، به هیجان معاملات غیر‌رسمی ارز دامن زد و شاهد موج صعودی جدیدی در بازار ارز بودیم.

پرش قیمتی فقط به بازار ارز ختم نشد و به تدریج موجی از گرانی در بازار کالاهای مختلف از مسکن و خودرو و طلا گرفته تا محصولات غذایی و لوازم خانگی و غیره شکل گرفت.

بازار سرمایه دیرتر از بازارهای طلا و مسکن به افزایش نرخ ارز واکنش نشان داد.

استارت رشد بازار سرمایه از اواسط اردیبهشت ماه زده شد. اگر چه زمزمه خروج آمریکا از برجام در همان روزها مطرح شد؛ روز پنجم مردادماه مجلس سنای آمریکا، طرح تحریم‌های جامع علیه ایران را تصویب کرد. قرار شد مرحله اول تحریم ها از ۱۳ مردادماه و مرحله دوم از ۱۳ آبان ماه اجرا گردد. ولی بازار سرمایه در آن مقطع به این خبر وقعی ننهاد و پرقدرت به پیشتازی خود ادامه داد.

دلار بازار آزاد تا لمس 20هزار تومان پیش رفت و با به پای دلار، سهم صنایع صادرات محور هم رشد کرد. میتوان گفت ۶ ماهه نخست سال، توپ دست صنایع صادرات محور بالاخص گروه فلزات اساسی و پتروشیمی بود.

روند صعودی شاخص کل تا نهم مهرماه تداوم داشت و شاخص کل تا ورود به کانال ۲۰۰ هزار واحدی فاصله‌ای نداشت اما از دهم مهرماه، ورق برگشت و با ریزش سنگین بیش از ۷۲۰۰ واحدی شاخص در آن روز و رسیدن به محدوده ۱۸۸ هزار واحدی، سقوط آزاد بازار شروع شد.

بهانه این ریزش، تصویب لایحه پیوستن ایران به کنوانسیون CFT و ریزش نرخ غیر رسمی ارز بود. افت نرخ دلار در بازار آزاد آنقدر جدی بود که دلار در مدت کوتاهی به کانال ۱۰ هزار تومانی بازگشت و در این محدوده آرام گرفت.

بازار از صنایع صادرات محور رو برگرداند و فشار فروش ها شدت گرفت. ریزش های قیمتی سهم صنایع فلزی و پتروشیمی از ابتدای آبان ماه، بسیار شدید بود.

پاییز، فصل بانکی‌ها بود. اخبار این گروه برای اهالی بازار اهمیت یافته بود و به شدت دنبال می‌شد. افزایش سرمایه بانک‌ها از محل تجدید ارزیابی، نقل محافل بورسی بود، البته شرکت‌های دیگری هم بودند که اقدام به افزایش سرمایه از محل مازاد تجدید ارزیابی کردند و رشد های چشمگیری هم ثبت کردند.

شناسایی سود از محل تسعیر ارز، ادغام، و تغییر مبنای پرداخت سود از دیگر خبرهای مهم آن روزها بود. چشم سهامداران بانکی به رسانه‌های خبری خشک شد تا سرانجام فقط ۲ بانک برنامه افزایش سرمایه خود از محل مازاد تجدید ارزیابی را رونمایی کردند و خبری از افزایش سرمایه سایر بانک ها نشد.

ادغام بانک های نظامی در بانک سپه نیز در روزهای ابتدایی اسفندماه رسما کلید خورد، ولی تعدیل سود از محل تسعیر نرخ ارز اجرایی نشد.

بد نیست نگاهی هم به وضعیت گروه خودرو و قطعه سازی در سال ۹۷ داشته باشیم. به زعم اکثر تحلیلگران، این گروه بیشترین آسیب را از افزایش نرخ ارز و بعد از آن هم از تحریم‌ها میدید.

این پیش بینی صحیح بود و روند تولید و عرضه خودروسازان تاییدی بر این ادعا بود. اما به هر حال سهم این گروه هم به سبب افزایش ارزش جایگزینی تحرکات مثبتی نشان داد و رشدهایی ثبت کرد.

«خساپا» که در خردادماه قیمت کمتر از ۷۰ تومان هم به خود دیده بود، در آبان ماه تا ۱۴۵ تومان هم بالا رفت. اما شاید مهم‌ترین عامل جذابیت این گروه، احتمال افزایش یا آزادسازی نرخ خودرو بود.

قیمت خودرو در بازار آزاد جهش شدیدی داشت و اعتراض فعالان این صنف به قیمت‌گذاری دستوری، سرانجام موجب تغییر فرمول قیمت گذاری خودرو شد. تزریق نقدینگی سنگین به خودروسازان برای پرداخت بدهی این شرکت ها به قلعه‌سازان هم خبر دیگر این گروه بود. البته این تزریق پول، بار هزینه مالی خودرویی ها را سنگین‌تر از قبل کرد و واکنش بازار به سهم خودرویی‌ها منطقی بود.

به هر حال شاخص بورس روزهای پایانی سال روند صعودی به خود گرفت و امیدواریم این روند تداوم یابد. البته بازارسرمایه ما به شدت به اخبار سیاسی گره خورده است. اگر اتفاقی که سبب کاهش درآمدهای دولت و محدودیت بیش از پیش صادرات شود، در عرصه سیاسی و کلان اقتصادی رخ ندهد، می توانیم به شروع سبز بازار در بهار خوشبین باشیم. بعضی شرکت ها امسال سود خوبی کسب کرده و دست پر به مجمع خواهند رفت و این می تواند بهانه ای برای موج صعودی بعدی بازار باشد.

ورود نفت خام به رینگ بورس، جذابیت معاملاتی آتی زعفران در مقطعی از سال، و تعطیلی معاملات آتی سکه هم از جمله خبرهای امسال بورس کالا بود. خلا یک کالای سرمایه ای در بازار آتی به شدت احساس می شود و نوسان گیران این بازار به شدت خواهان تعریف ابزارهای جدید و ورود کالاهای جدید به بازار آتی هستند.