تاثیرات روانی رابطه ایران و آمریکا بر نوسان این روزهای نرخ دلار/ دلار ارزان می شود!

اردشیر پشنگ پژوهشگر ارشد مرکز مطالعات استراتژیک خاورمیانه در گفت‌وگو با بورس نیوز در تحلیل وضعیت فعلی بازار ارز بیان کرد: به نظر می رسد بخشی از نوسانات نرخ ارز و خصوصا کاهش نرخ دلار تا محدوده ۱۲ هزار تومان و انتظار ورود دلار به کانال ۱۰ هزار تومانی متاثر از روابط ایران و امریکا است. این ذهنیت که دولت امریکا و شخص دونالد ترامپ به دنبال درگیری نظامی و جنگ با ایران نبوده، بلکه به هر نحو در تلاش برای مذاکره با ایران و شکل گیری روابط جدید است؛ موجب ثبات نسبی در بازار ارز شده است. 

وی افزود: البته سیاست های بانک مرکزی هم در ثبات بازار ارز بی تاثیر نبوده و کاهش تدریجی نرخ دلار آرامش را بر بازار ارز حکمفرما کرده است. به هر حال نرخ ارز وابستگی زیادی به روابط بین المللی کشور و ارتباط ایران با امریکا دارد. در سپتامبر امسال در اجلاس سالانه مجمع عمومی، بحث ها و شایعاتی در مورد تلاش امریکا برای راضی کردن ایران جهت مذاکره در سطح رییس جمهوری و یا دست کم وزیر امور خارجه در میان برخی رسانه ها و محافل دیپلماتیک نزدیک به روسیه مطرح شده است و این شایعات نیز گرچه با تکذیب سخنگوی وزارت امور خارجه مواجه شد اما طبیعی است که بر جو روانی بازار ارز تاثیر مثبت داشته است.

این پژوهشگر مسائل بین المللی در پاسخ به این سوال که «در صورت تداوم وضعیت فرسایشی فعلی در روابط ایران و امریکا، آیا نرخ ارز پتانسیل کاهش خواهد داشت؟» گفت: به نظر می رسد جهش ناگهانی نرخ ارز و رسیدن دلار از محدوده ۳۸۰۰ تا ۱۹۰۰۰ تومان بیش از آنکه متاثر از روابط متقابل ایران و امریکا و خروج ترامپ از برجام باشد، تحت تاثیر عدم انسجام در سیاست گذاری های اقتصادی داخلی بوده است. بخش عمده مشکلات امروز که به پای تحریم ها نوشته می شود، ناشی از بحران سوء مدیریت و عدم اداره اقتصادی مناسب کشور شکل گرفته است.

پشنگ اضافه کرد: سال گذشته، در مدت کوتاهی شاهد افزایش شدید نرخ ارز در کشور بودیم؛ در حالی که در آن مقطع هنوز اتفاق خاصی رخ نداده بود. نرخ واقعی دلار به زعم بسیاری از کارشناسان اقتصادی، کمتر از ۱۰ هزار تومان است. وضعیت اقتصادی کشور هم به گونه ای است که اگر مدیریت و سامان سیاسی مناسبی در حوزه اقتصاد و نیز سیاست های راهبردی کشور صورت بگیرد، نرخ دلار قابلیت کاهش خواهد داشت.

وی تاکید کرد: هر چند دلار در محدوده نرخ های فعلی، برای دولت مزایایی به همراه خواهد داشت (از جمله امکان پرداخت حقوق کارکنان)، ولی منافع مردم در کاهش نرخ ارز و کاهش فشار اقتصادی ناشی از افزایش نرخ ارز خواهد بود. در نتیجه قیاس وضعیت ایران با کشورهای منطقه، حتی کشورهایی که از جایگاه اقتصادی پایین تری نسبت به ایران برخوردار هستند، نرخ ۱۰ تا ۱۱ هزار تومانی دلار اثر بسیار منفی بر زندگی مردم داشته است. ضمن اینکه قیمت کالاها از جمله مسکن و خودرو و محصولات غذایی، متناسب با نرخ ارز، کاهش نداشته و به نظر می رسد قیمت گذاری بعضی کالاها در کشور بر مبنای دلار  بسیار بیش از ۱۲ هزار تومانی است.

این کارشناس روابط بین الملل در خاتمه در رابطه با پیش بینی نرخ ارز عنوان کرد: فراموش نکنید در شرایطی که صادرات نفت و محصولات پتروشیمی و سایر محصولات صنعتی و غیرنفتی با مشکلات و موانعی روبرو شده، درآمدهای ارزی کشور در معرض کاهش قرار دارند. همچنین حتی با فرض آغاز به کار سیستم مالی اروپایی اینستکس و سیستم های مالی مشابه در چین، باز هم صادرات در ازای واردات کالا که مدلی ملایم تر از نفت در برابر غذاست، انجام خواهد شد و کماکان ورود ارز به کشور با دشواری صورت خواهد گرفت در نتیجه به نظر می رسد تقویت واحد پول ملی در شرایطی که صادرات سخت تر و درآمدزایی ناشی از آن کمتر می شود به نفع اکثریت قریب به اتفاق جامعه است.

وی افزود: البته فاکتورها و پارامترهای متعددی بر نرخ ارز اثرگذار خواهد بود. در تنش های بین ایران و امریکا هم بازیگران بسیاری نقش دارند و هر لحظه ممکن است در پهنای وسیعی از سوریه و عراق گرفته تا خلیج فارس و یمن و حتی شمال آفریقا اتفاقی روی دهد که باعث ورود تنش های ایران و آمریکا به فازی جدی تر و بحرانی تر است و طبیعی است که افزایش تنش و بحران هم خیلی زود و مستقیم اقتصاد و بویژه نرخ ارز را تحت تاثیر قرار خواهد داد. بنابراین پیش بینی تداوم وضعیت فعلی (نه جنگ و نه مذاکره و توافق)، کار دشواری خواهد بود. اما اگر فرض کنیم شرایط فعلی بصورت کج دار و مریز ادامه یابد قاعدتا دلار می بایست در بین کانال های 10 هزار تومان تا 15 هزار تومان در نوسان باشد، در این میان هرگونه مذاکره و یا توافقی تازه در راستای کاستن تنش روی دهد بازار این آمادگی را دارد که دلار را کمتر از 10 هزار تومان به خود ببیند.