مهمترین چالش بانکداری ایران در سال 93 مربوط به بخش مطالبات معوق است که این دسته از مطالبات میتواند به اضافه برداشت بانکها از بانک مرکزی و در نهایت این اضافه برداشتها به افزایش پایه پولی و خارج شدن مهار تورم از دست دولت منجر شود. به نظر میرسد که در سال 93 آن چیزی که باید دغدغه اصلی مسئولان نظام بانکی باشد حل مساله مطالبات معوق است.
انتشار اوراق مشارکت 23 درصدی
در حال حاضر با توجه به اینکه هنوز با مساله تورم مواجهیم سیاست بانک مرکزی در انتشار اوراق مشارکت 23 درصدی به عنوان عملیات بازار باز، سیاستی است که میتواند مثمرثمر باشد. نرخ سود اوراق مشارکت هم طبعا باید جذابیت کامل را داشته باشد تا این اسناد بتواند موثر واقع شود. به نظر میرسد در زمانی که این اسناد منتشر شد یعنی در اواخر سال 92، برای اینکه پایه پولی بتواند آن رشدی که میتواند متضاد باشد را نداشته باشد، تا حدودی توانست کمک کند و موثر باشد.
افزایش و روند آتی نرخ بهره
به نظر میرسد افزایش نرخ سود بانکی تاثیر مثبت را داشته باشد که بتواند سپردههای بیشتری را برای نظام بانکی تجهیز کند. هر چه سپردههای بیشتری برای نظام بانکی تجهیز شود، بانکها کمتر دچار کمبود نقدینگی میشوند و در نتیجه اضافه برداشتشان از بانک مرکزی کمتر خواهد شد و این پتانسیل را ایجاد میکند که تورم را مهار و کنترل کرده و در بلند مدت این مهار و کنترل تورم میتواند نرخ سود بانکی را کاهش دهد. پس در نتیجه میتوان گفت این آزاد بودن نرخ سود بانکی در این حد و در شرایط حاضر میتواند موثر باشد.
تاثیر نرخ سود بانکی بر بورس
آن چیزی که در بورس اوراق بهادار در یک سال گذشته اتفاق افتاد تقریبا رشدی حبابی بود و انتظار میرفت که دیر یا زود شاخص کل حداقل اگر کاهش پیدا نکند، دیگر آن رشد سابق را نداشته باشد. پس از این موضوع نمیتوان نتیجه گرفت که اگر شاخص بورس آن رشد سابق را نداشته باشد، عامل آن افزایش نرخ سود بانکی است. ما در حال حاضر با مشکل رکود و تورم توام و همزمان با هم مواجهیم و برای حل این مشکل، مناسبترین راه حل این است که در وهله اول دولت تورم را مهار کند. حتی اگر این کاهش تورم در کوتاهمدت روی رشد اقتصادی تاثیر بگذارد، رشد اقتصادی در سال 93 منفی نخواهد شد، ولی ممکن است خیلی کند و در حد صفر یا یک درصد در سال 93 تحقق پیدا کند.
راهکار مهار تورم
به نظر میرسد بانک مرکزی باید نرخ سود بانکی را به شکلهای مختلف و با روشها و طرق مختلف کنترل و مهار کند و متناسب با تورم انتظاری، نرخ سود بانکی را تغییر دهد. به نظر میآید سیستم بانکی به سمت نرخهای سود بلندمدت و نرخهای سود بالا میرود. در حال حاضر، دوره زمانی برای نرخهای سود، کوتاه مدت تعیین شده است و تنها راهحل برای مهار تورم این است که جلوی رشد نقدینگی گرفته شود.
*اقتصاددان