تلاشهای این خودروساز جواب نداد / «سایپا» ساز مخالف میزند
به گزارش واحد سنجش و راه حلهای رفتاری در بازار (آبسیم) بورس نیوز، اولین تبعات خروج شرکت‌های اروپایی از ایران پس از دور جدید تحریمها، معضل تامین قطعات بود که به همراه رشد نرخ ارز، چرخه تولید خودروسازان را به مخاطره انداخت. علاوه بر این، با افزایش قابل توجه تورم و کاهش شدید قدرت خرید مردم، میزان تولید و فروش خودروسازان بیش از پیش افت کرد.
از همین رو، اوضاع در قطب دوم تولید خودرو کشور، شرکت «سایپا» اصلا مساعد نیست و شرایط نامناسبی رقم خورده است.
افت 32 درصدی تولید در یک سال
در 12 ماه سال 97 نزدیک به 318 هزار دستگاه خودرو از چرخه تولید «سایپا» خارج شده که معادل 68 درصد میزان تولید 12 ماهه سال 96 است.
پس از رشد تولید در اردیبهشت ماه، سرعت این شرکت کاهش یافت و در مسیر نزولی قرار گرفت؛ هر چند که در سه ماهه پایانی سال، با گرفتن مجوز افزایش نرخ فروش محصولات، بر تعداد تولیدات خود افزود. بنابراین، این خودروساز از تب و تاب افتاده و شرایط به گونهای پیش رفت که تولید در برخی اوقات همچون آذر ماه به 25 درصد مدت مشابه سال 96 تنزل یافت.
کاهش روزافزون مقدار فروش
همانطور که در تصویر زیر مشاهده می‌کنید، مقدار فروش به جز در دو ماه ابتدای سال، در تمام ماههای دیگر، با اختلاف فاحش کمتر از میزان سال 96 بود؛ حتی در آذر ماه به رقم نازل 9 هزار دستگاه رسید. در حالی اسفند سال 96 برای «سایپا» با بیش از فروش 69 هزار دستگاه به پایان رسید که در اسفند سال 97 تنها با فروش حدود 22 هزار دستگاه، به استقبال نوروز رفت.
در مجموع سال 97، اندکی بیش از 297 هزار دستگاه از انواع محصولات به فروش رسید که 36 درصد در مقایسه با سال 96 افت نشان میدهد.
عزم بلند برای بالا بردن نرخها
افزایش هزینه قطعات و بهای تمام شده تولید بهانهای شد تا خودروسازان به دنبال افزایش نرخ فروش بروند. به اعتقاد برخی، در برههای از زمان این شرکتها برای به کرسی نشاندن حرف خود و گرفتن مجوز افزایش قیمت تا 5 درصد زیر قیمت بازار، عرضه محصولات را پایین آوردند تا با افزایش قیمت در بازار، عطش خرید ایجاد کنند و به قیمتهای مدنظر خود برسند.
بر اساس گزارشهای منتشر شده از سوی دومین خودروساز بزرگ کشور، میانگین نرخ فروش محصولات در سال 96 روندی نزولی را سپری کرد؛ اما شرکت «سایپا» در سال 97 تصمیم نداشت بر این مدار حرکت کند. بنابراین، طرح و فرایند رشد نرخ فروش محصولات را کلید زد و با وجود آن که در اسفند سال 96 میانگین نرخ فروش به 298 میلیون ريال رسیده بود، در اولین ماه سال 97 از 397 میلیون ريال فراتر رفت.
همانطور که مشاهده می‌کنید، با وجود آن که در آذر ماه کمترین میزان تولید و فروش به ثبت رسیده بود، اما بالاترین نرخها نیز در این ماه به ثمر نشست. به عبارتی، با کاهش میزان عرضه در بازار، نرخ محصولات به یکباره جهش کرد. البته شایان ذکر است که نرخ فروش در بازار آزاد و حتی نمایندگیهای مجاز بیش از ارقام اعلامیدر گزارش این شرکت است.
در گزارش عملکرد اسفند سال 97، نرخ فروش پراید 214 میلیون ريال اعلام شده؛ در صورتی که این شرکت در فروش فوری، پراید را به قیمت 370 میلیون ريال عرضه کرده بود.
بر اساس گزارش ارائه شده از سوی «سایپا» نرخ محصولی چون پراید در اسفند ماه نسبت به فروردین ماه تنها 21 درصد افزایش داشته اما در عمل، حدود 103 درصد رشد قیمت را در کارنامه خود ثبت کرده است. در خصوص خودروی برلیانس شواهد شرکت نشان از افت قیمت در آخرین فروش این محصول دارد، اما بر اساس آمارهای موجود، قیمت این خودرو نیز با رشد بیش از 100 درصدی همراه بوده است.
حال سوال این است شرکت «سایپا» با چه منطق و برهانی نرخهایی خلاف آمارهای منتشر شده، در صورتهای مالی خود درج کرده است؟! بر چه اساسی این شرکت اصرار بر نمایش کمتر درآمدها دارد؟!
درآمدی که آب رفت
درآمد فروش روندی کاملا مشابه با مقدار فروش دارد، با این تفاوت که تا تیر ماه درآمد شناسایی شده بیش از مبالغ سال گذشته بوده ولی روند نزولی تا سقوط به مبلغ 3276 میلیارد ريال ادامه یافت.
در سال 96 درآمدهای عملیاتی با شیبی تند، مسیر صعودی را طی کرد اما سال 97 مسیر نزولی انتخاب گردید و حتی تلاشهای پایان سال نیز دردی را دوا نکرد. به این ترتیب، در سال 97 حدود 71 درصد از مبلغ فروش سال 96 تکرار شد.
سود خالص ساز مخالف زد
بررسیهای آبسیم نشان میدهد که تا سال 95 درآمدهای عملیاتی و سود (زیان) خالص روندی مشابه داشته‌اند و همگام حرکت کردهاند. اما در سال 96 با وجود رشد شدید درآمد فروش، «سایپا» به سمت زیان دنده معکوس کشید. بنابراین، با توجه به کاهش درآمد فروش در سال 97، انتظار میرود زیانی بسیار بیشتر از سال 96 تحقق یابد.
این خودروساز تا دوره 9 ماهه شاهکار خلق 50291 میلیارد ريال زیان خالص را در کارنامه خود دارد.
حرکت در حاشیه ناامن
پس از سال 91 که در حاشیه زیان قرار گرفت، حرکت صعودی آغاز گرید و در سال 95 توانست به حاشیه سود خالص 21 درصدی دست یابد. اما افزایش هزینههای تولید و مالی در سال 97 مجال نفس کشیدن را گرفت و با ثبت حاشیه منفی 33 درصدی، شاهکاری دیگر خلق کرد.
البته امید میرود با رشد اندک درآمد فروش در سه ماهه چهارم سال، اندکی از شدت زیانسازی «سایپا» کاسته شود.
تلاش یک ساله که بی ثمر ماند
به طور کلی میتوان گفت که بهروزنبودن تکنولوژی تولید، ناتوانی در تأمین قطعات، افزایش هزینههای تولید و همچنین کاهش فروش، سرعت چرخ تولید دو قطب خودروسازی کشور را کند کرده است. مجموع این مسائل، موجب شده عرصه بر خودروسازان تنگ شود و در این بین، برخی کاهش تولید خودروسازان را یک بازی سیاسی میدانند تا با کاهش عرضه، قیمت محصولات خود را افزایش دهند و بتوانند دولت را مجاب به اعطای مجوز افزایش نرخها کنند که موفق شدند. البته تلاش این شرکتها برای جبران زیان از این درگاه، حداقل در سال 97 چارهساز نشد و بدهیها و زیانهای هنگفتی در صورتهای مالی شرکت «سایپا» نمایان شد.
در گزارش بعدی آبسیم، از رمز و راز سهامداران عمده این خودروساز پرده برداشته میشود.
