بورس‌کالا: مانع دلالی و گران‌فروشی شدیم/ بورس محل عرضه کالاهای یارانه‌ای به نفع رانت‌خواران نیست// شرکت بازرگانی دولتی ایران: قیمت مصوب نیاز به بورس ندارد / مانع از پرداخت هزینه اضافی شدیم
به گزارش بورس نیوز، به اعتقاد کارشناسان، یکی از مهم‌ترین مزایای عرضه کل گندم تولیدی در بورس‌کالا به کمک اجرای سیاست قیمت تضمینی برای دولتی‌ها، آن است که با این رخداد، دولت می‌تواند از این سیاست برای کنترل و تنظیم بودجه خود استفاده کند؛ چراکه با این کار دولت به جای پرداخت کل اعتبار مربوط به خرید تضمینی از خزانه، تنها بخشی از هزینه خرید تضمینی که مربوط به مابه‌التفاوت قیمت پایه با قیمت معامله شده در بورس‌کالا است، از خزانه پرداخت می‌کند؛ پس این اتفاق، کمک بزرگی در راستای کاهش بار مالی دولت است.
اما عرضه گندم در بورس‌کالا با شکست مواجه شد، یکی از مهم‌ترین دلایل شکست عرضه محصولات کشاورزی فقدان زیرساخت‌های لازم و همچنین عدم پرداخت مابه‌التفاوت محصول عرضه‌شده در بورس از سوی دولت بود.
مواردی از قبیل عدم آموزش کشاورزان، فقدان انبارهای ذخیره‌سازی گندم در همه شهرها و ورود دلال‌ها به فرآیند خرید و فروش گندم در بورس کالا از دیگر مواردی بودند که سهم زیادی در این شکست داشتند.
بورس عرضه گندم را متوقف کرد
حسن حنان، قائم مقام شرکت بازرگانی دولتی ایران مقصر اصلی خارج شدن گندم از بورس‌کالا را خود این شرکت دانست و به بورس‌نیوز گفت: گندم کالایی با قیمت مصوب است، در این شرایط معنی ندارد که وارد بورس شود.
وی ادامه داد: زمانی که عرضه گندم در بورس‌کالا عملیاتی بود شرکت در هفته، چهار روز به عرضه گندم با محدودیت سه هزارتنی در بورس‌کالا می‌پرداخت، خرید گندم به قدری زیاد می‌شد که ناچاربه سهمیه‌بندی شدیم ، با این شرایط شرکت بورس زیر بار رقابت محدود و ۱۰درصدی نرفت و عرضه گندم را متوقف کرد.
وقتی قیمت گندم مشخص است دیگر بورس معنی پیدا نمی کند
سعید خان احمدزاده رئیس اداره خرید غلات شرکت بازرگانی دولتی ایران نیز در پاسخ به سوال خبرنگار بورس‌نیوز، عرضه گندم در بورس کالا را امری غیرضروری دانست و اظهارکرد: در قانون بودجه بحث صنف و صنعت آزاد شده، وقتی قیمت گندم مشخص است دیگر بورس معنی پیدا نمی‌کند زیرا در زمان عرضه باید هزینه‌ای اضافی به بورس پرداخت می‌کردیم.
اگر بخواهیم کالایی در بورس معامله شود باید قیمتی شناور داشته باشد
در حاشیه بازدید از مراکز خرید تضمینی گندم در استان لرستان حجت‌الله بیرانوند سرپرست شرکت غله و خدمات بازرگانی منطقه 12 این استان در خصوص عرضه مجدد گندم در بورس کالا نیز به خبرنگار بورس‌نیوز گفت: حضور در بورس با مزایا و مشکلاتی همراه بود، اگر بخواهیم کالایی در بورس معامله شود باید قیمتی شناور داشته باشد در غیر این صورت کالایی که با قیمت رسمی فروخته می شود نیاز به حضور در بورس ندارد.
عرضه کالا در بورس با شفاف سازی همراه است
در ادامه بازدید، اکبر بیرانوند، مدیرعامل کارخانه آرد ایران-عشایر عرضه گندم در بورس کالا را مثبت خواند و به خبرنگار بورس نیوز عنوان کرد: عرضه کالا در بورس با شفاف سازی همراه است و کار هر چه شفاف تر باشد نتیجه بهتری حاصل خواهد شد.
عرضه گندم در بورس کالا بیراهه ای بیش نیست
مهرداد کیوان معاون شرکت غله و خدمات بازرگانی منطقه 12 استان لرستان نیز عرضه گندم را در بورس کالا بیراهه خواند و به خبرنگار بورس‌نیوز گفت: اگر قرار باشد که گندم با یارانه صنف و صنعت وارد بورس شود و مکانیزم تغییر را در قالب محصولاتی مانند ماکارونی و بیسکوییت داشته باشیم ولی یارانه جدید مجددا روی محصول نهایی اعمال نشود بیراهه ای است که مجددا گندم ها را به سیلوهای ما بازمی‌گرداند.
ماجرای چندین ساله گندم
در تکمیل گزارش، یک منبع آگاه در بورس‌کالا در گفت‌و‌گو با بورس‌نیوز در خصوص ماجرای عرضه گندم گفت : ابتدا در قالب ماده ۳۳ و به جهت افزایش بهره‌وری بخش کشاورزی ذرت و جو وارد بورس کالا شد که بر اساس این طرح قیمت تضمینی جایگزین خرید تضمینی می‌شد و کشاورز محصول خود را مستقیما به انبارهای بورس‌کالا تحویل می‌داد و در نهایت کشاورز بدون درگیری با سیستم دولتی پول خود را دریافت می کرد.
وی ادامه داد: در سال۹۵ دولت به اجرای طرح در خصوص گندم پرداخت، زیرا گندم یک نقدینگی بزرگ بود و دیگر لازم نبود پول زیادی به کشاورز پرداخت کند و همچنین از تخلف‌های قبلی در هنگام تحویل گندم جلوگیری می‌شد اما به دلیل فساد در مجموعه‌ها و بالابودن بحث مالی و شکست ذینفعان با مخالفت‌های زیادی مواجه شد .
این کارشناس بازارسرمایه گفت: در نهایت دولت به وزارت جهاد اختیاراتی داد که آن هم موفقیتآمیز نبود و ماده۳۳ در خصوص گندم اجرا نشد و جوسازی‌های منفی بر علیه بورس کالا اتفاق افتاد.
این منبع آگاه افزود: در سال۹۶ دولت مصوب کرد که گندم صنف و صنعت در بورس‌کالا خریداری شود و سقف رقابت برای آن تعیین شد. اما با جهش ارزی که در سال گذشته اتفاق افتاد قیمت گندم نیز به یکباره افزایش یافت و خریداران برای خرید گندم ارزان و دریافت سود بیشتر به بورس هجوم آوردند. بازار گران فروشی و دلالی رونق گرفت و بورس نیز به دلیل جلوگیری از رانت بازی جلوی عرضه این محصول به این شکل را گرفت.
وی تاکید کرد : اگر قرار باشد که از طریق بورس‌کالا جنسی با قیمت ارزان ارائه شود و قیمت واقعی نداشته باشد و قاچاق را در بازار ترویج دهد نمی‌تواند در بورس حضور داشته باشد.
این کارشناس بازار سرمایه در پایان اظهار داشت : همچنان تاکید ما این است که نه فقط گندم بلکه از حضور هر کالایی بورس‌کالا استقبال می‌کنیم اما قرار نیست بورس محلی برای عرضه کالاهای یارانه‌ای باشد که برای یک عده رانت‌خوار تسهیلات ایجاد کند.
