کارگاه‌های بافندگی به خارج از کشور منتقل شدند
به گزارش بورس‌نیوز، محمد اتابک وزیر صمت در نشست امروز خود با استانداران به موضوع کاهش صادرات فرش دستباف اشاره کرد. او با ابراز تأسف از وضعیت فرش دستباف ایرانی گفت: «در گذشته صادرات فرش به میلیاردها دلار می‌رسید، اما با تشدید تحریم‌ها و همچنین الزام به رفع تعهد ارزی و ممنوع‌الخروجی تجار، صادرات این محصول به شدت کاهش یافته است. اکنون لازم است که دوباره به احیای فرش بپردازیم، زیرا بسیاری از مراکز ترمیم و تولید فرش به خارج از کشور منتقل شده‌اند.»
اتابک ادامه داد: «در برخی موارد، سیاست‌های تجاری و ارزی تأثیرات منفی بر اقتصاد دارند؛ فرش نمونه‌ای از این مسأله است. امیدواریم که با همکاری وزیر میراث فرهنگی، تسهیلاتی برای فرش به عنوان یک هنر فراهم شود تا بازگشت ارز حاصل از صادرات تسهیل گردد و کارگاه‌هایی که به خارج رفته‌اند به کشور بازگردند.»
فرش ایرانی و مشکلات آن
داستان فرش دستباف ایرانی داستانی پیچیده است که سال‌ها در بازارهای جهانی جایگاه خود را پیدا کرده و هر جا نام ایران به میان می‌آید، فرش دستباف نیز به عنوان یک نشانه در کنار آن به چشم می‌خورد. آمارها نشان می‌دهد که در سال ۱۳۷۳، صادرات غیرنفتی کشور ۴ میلیارد و ۸۲۴ میلیون دلار بوده که سهم صادرات فرش ۴۴ درصد معادل ۲ میلیارد و ۱۱۲ میلیون دلار بوده است.
با این حال، از سال ۱۳۷۴ به بعد صادرات فرش دستباف کاهش یافت، اما هرگز به زیر ۵۰۰ میلیون دلار نرسید. پس از ورود به دهه ۹۰ و تشدید تحریم‌های بین‌المللی، صادرات فرش دستباف ایران به طور قابل توجهی کاهش یافت و به ۲۹۰ میلیون دلار در سال ۹۴ رسید و در سال‌های بعدی به کمتر از ۱۰۰ میلیون دلار افت کرد. در سال ۱۴۰۱، صادرات فرش به ۵۰.۷ میلیون دلار رسید که این رقم ۷۸ درصد کاهش نسبت به سال ۹۷ و نزدیک به ۹۸ درصد کاهش نسبت به سال ۷۳ را نشان می‌دهد.
علی رضادوست، رئیس اتاق تعاون استان تهران، با اشاره به وضعیت کنونی گفت که تولید فرش دستباف از ۶ میلیون متر مربع به ۲ میلیون متر مربع و صادرات ۲ میلیارد دلاری دهه ۷۰ به ۵۰ میلیون دلار کاهش یافته است.
رقبای ایران در بازار جهانی
در سال‌های اخیر، کشورهای دیگری نیز به عنوان رقبای ایران در بازار جهانی فرش شناخته شده‌اند. در سال ۲۰۲۲، هند با ۳۱۰ میلیون دلار و سهم ۳۰.۳ درصد از کل صادرات فرش، در صدر قرار دارد. چین و مصر هم به ترتیب با ۹۳.۱ میلیون دلار و ۸۹.۸ میلیون دلار در رتبه‌های بعدی قرار دارند. سهم ایران از صادرات فرش دستباف از ۲۵.۵ درصد به ۷.۴ درصد کاهش یافته است.
چرا باید به فرش دستباف توجه کرد؟
صادرات فرش دستباف به دلیل نماد بودن هنر ایرانی و تأثیر اقتصادی آن اهمیت ویژه‌ای دارد. این صنعت به شدت ارزآور و اشتغال‌زا بوده و به ویژه در مناطق روستایی و عشایری نقش مهمی در ایجاد اشتغال دارد. با این حال، کاهش قدرت خرید مردم و افت صادرات می‌تواند منجر به از بین رفتن ظرفیت‌های اشتغال‌زایی و تغییر شغل بافندگان ایرانی شود.
توسعه صنعت فرش به دلیل هزینه پایین‌تر آن نسبت به صنایع دیگر، به شکلی است که نیازی به سرمایه‌گذاری گسترده دولتی ندارد. به همین دلیل، این صنعت باید مورد توجه قرار گیرد تا بتواند دوباره جایگاه خود را در صادرات غیرنفتی کشور پیدا کند و از این طریق از مهاجرت بافندگان و ایجاد چالش‌های اجتماعی جلوگیری کند.
انتهای پیام/