طلای سرخ در گیر و دار سو مدیریت دولتی ها/ دلالان بلای جان زعفران ایرانی

به گزارش خبرنگار بورس نیوز، یکی از محصولاتی که در دهه گذشته انحصارا در ایران تولید می شد، طلای قرمز یا همان زعفران بود که در یک برهه زمانی حتی پیاز این محصول از خراسان خارج نمی شد. به دلیل مشکلات سو مدیریتی در همه این سال ها، زعفران از خراسان که خارج شد هیچ، کشورهای دیگری نیز مدعی تولید و صادرات این محصول انحصاری شده اند.

اولین مشکلی که در تولید زعفران با آن رو به رو هستیم، از همان زمین کشاورزی شروع می شود. تهیه یک بذر (پیاز) مرغوب برای تولید زعفران با کیفیت، اولین چالش در راه تولید این گران قیمت ترین محصول کشاورزی جهان است.

متاسفانه با وجود انجمن ها و اتحادیه ها و گروه های مختلف کاری که در حوزه کشاورزی و هم به طور اختصاصی در بخش زعفران، فعال هستند اما؛ این حوزه همچنان در همان اولین قدم مشکل دارد. به دلیل ارزش افزوده بالایی که زعفران ایرانی دارد، دست های بسیاری برای تحت سلطه گرفتن این محصول وجود داشته و دارد که متاسفانه مسیر همه این دست ها، بی راهه است. دقیقا به همین دلیل است که وضعیت بازار زعفران نیز از دست ما خارج شده و ما تنها تامین کننده زعفران برای کشورهایی هستیم که می خواهند این محصول کشاورزی را در اختیار خود گرفته و به نام خود و نه ایران به فروش برسانند.

زعفران از آن جمله محصولاتی است که وقتی یکبار کاشته می شود از 4 تا 10 سال بار داده و نیاز به کشت مجدد ندارد اما چرا این خصوصیت نتوانسته است فعالیت های کشاورزان ایرانی را توسعه دهد؟ نبود یک سازمان قدرتمند و بدون رانت در بخش زعفران اصلی ترین دلیل بروز نابسامانی در حوزه زعفران است. هیچ قانونی برای تولید این محصول و باید ها ونباید های آن وجود ندارد و نظام کشاورزی هم که اساسا وقت ورود به این حوزه را نداشته و شاید هم مجوزی برای این کار ندارد.

محصول پس از کشت و برداشت باید به آسانی در اختیار بازرگانان و تولید کنندگان قرار بگیرد تا با ایجاد ارزش افزوده، برای صادرات مهیا شوند اما این دسترسی نیز آسان نیست. در حال حاضر اسپاینا و امارات یعین دو کشوری هیچ زمان فکر تولید زعفران را نمی کردند، رقیب اصلی بازار صادراتی زعفران ایرانی شده اند و نکته اصلی این موضوع است که زعفران صادر شده توسط ایشان همان زعفران ایرانی است که به دست مجموعه های تولیدی در داخل نمی رسد و به صورت فله ای و توسط دلالان به این کشورها صادر و یک محصول گران قیمت و با ارزش با کمترین سود از دست ما خارج می شود.

یکی از مشکلاتی که در راه صنایع تکمیلی و بسته بندی ایرانی وجود دارد حضور دلالان در صنعت تولید زعفران و مشکل ئیگر بازی های سازمان استاندارد است که خودش همانند مانعی برای صادرات زعفران بسته بندی شده تبدیل شده است.

واقعیت این است که مشخص نیست کدام دست های پشت پرده به دنبال تخریب جایگاه ایران در تولید و صادرات این محصول هستند یعنی همان کاری که با فرش، انار، پسته و خرمای ایران کرده و می کنند اما چیزی که مشخص است این که جهان دیگر در انتظار ما نمی ماند تا خودمان را به روز کرده و از داشته های خود استفاده کنیم بلکه سعی می کند به هر طریقی این  داشته ها رااز چنگ ما درآورده و خودش صاحب آن شود یعنی دقیقا همان کاری که توسط کشورهای بی نام و نشان دیگر و با کمک دلالان و برخی مدیران بی تدبیر در مورد زعفران در حال رقم خوردن است.

وزارت کشاورزی، وزارت صنعت و بسیاری از ارگان های دخیل در این موضوع نیز خود را به ندانستن و ندیدن زده اند تا کسی از ایشان نپرسد که زعفران ما چه شد؟ پسته ما کجا رفت و انار ایرانی چه جایگاهی دارد.

خوشبختانه ورود زعفران به بورس یکی از کلید های حل مشکل رانت در این فضا است که اگر با تدبیر و مدیریت ادامه پیدا کند می تواند راه گشا بوده و شاید زمانی برسد که کل ارزش افزوده این محصول به ایران وارد شود و نه سایر کشورها.