۴ضلعی پتروشیمی‌های آروماتیکی/ آرامکو بزرگ‌ترین تهدید ایران

به گزارش بورس‌نیوز، محصولات آروماتیک در دنیا اهمیت و جایگاه بسیار بالا در صنعت و زندگی روزمره مردم دارد. ساختار‌های آروماتیکی طی فرآیند‌هایی تبدیل به موادی می‌شود که رفع کننده نیاز اولیه جوامع بشری در عصر حاضر است.

صنایع بهداشتی، کشاورزی، غذایی، دارویی و بسیاری دیگر از صنایع بدون مواد اولیه آروماتیک قادر به ادامه فعالیت نیستند. مواد آروماتیک اساس اولیه و مبنای تولید طیف وسیعی از محصولات از تولید قطعات هواپیما گرفته تا مواد دارویی بسیار پرمصرف نظیر آسپرین و استامینوفن است.

شرکت پتروشیمی نوری

این شرکت به‌عنوان بزرگ‌ترین تولید‌کننده مواد آروماتیکی جهان با ظرفیت ۴.۵ میلیون تن در سال دارای دو نوع محصول اصلی و میانی است که پارازایلین، ارتوزایلین و بنزن محصولات اصلی و برش سنگین، آروماتیک سنگین، رافینیت، برش سبک، گاز مایع و پنتان، ولات فرعی آن را تشکیل می‌دهد.

محصولات فرعی این مجتمع نیز به‌عنوان یکی از مهم‌ترین خوراک‌های واحد‌های الفینی و قابل‌استفاده در صنایع پالایشگاهی نفت است. خوراک مجتمع پتروشیمی نوری، میعانات گازی و بنزین‌پیرولیز است که از پارس جنوبی و پتروشیمی جم تأمین می‌شود. شرکت پتروشیمی نوری، مالک پتروشیمی هنگام است که، ظرفیت تولید ١.١ میلیون تن اوره را در سال دارد، در سال اول ۴۰۰میلیارد تومان و در سال بعد ۱۴۰۰میلیارد تومان سود خالص داشته باشد که در بخش سایر درآمد‌های غیرعملیاتی پتروشیمی نوری، خود را نشان خواهد داد.

شرکت پتروشیمی بوعلی سینا

این شرکت ظرفیت ١.٧ میلیون تن در سال را دارد. خوراک مصرفی آن، نفتای سبک و سنگین و بنزین پیرولیز است؛ که از شرکت ملی نفت، شرکت پالایش نفت آبادان و پتروشیمی امیرکبیر تأمین می‌شود و طی فرآیند‌های موجود در واحد‌های عملیاتی مختلف به محصولات با ارزش و سودآور آروماتیکی نظیر پارازایلین و ارتوزایلین و بنزن تبدیل می‌شود. در حال حاضر ظرفیت اسمی تولید مجتمع معادل یک میلیون و ۷۴۱ هزار تن در سال بوده که شامل پارازایلین، بنزن، ارتوزایلین، آروماتیک سنگین، برش سبک و سنگین، برش پنتان، رافینیت و گاز مایع است.

سرویس‌های جانبی موردنیاز شامل آب بدون املاح، برق، بخار و... توسط مجتمع فجر تأمین می‌شود. پتروشیمی بوعلی در ابتدای سال ١١.۴ درصدی پتروشیمی تندگویان خریداری کرده است که امسال، ۱۰۰میلیارد نومان و سال بعد ۱۵۰میلیارد تومان سود حاصل از سرمایه‌گذاری از این محل شناسایی خواهد کرد و ۲۶۵۰ میلیارد تومان، طلب از هلدینگ خلیج‌فارس دارد که از طریق پتروشیمی تندگویان، بندر امام و بازرگانی پتروشیمی تسویه خواهد شد و نکته مهمی برای شرکت است.در گزارش ارزش‌گذاری شرکت، سود امسال ۴۴۰تومان به ازای هر سهم و سال بعد۳۰۰تومان و سال ۱۴۰۱ با فرض بهره‌برداری از واحد پارازایلین، ۷۰۶تومان به ازای هر سهم می‌سازد. ظرفیت تولید پتروشیمی بندر امام در کل ٢.٨ میلیون تن و پتروشیمی اصفهان ۲۳۸هزار تن است. شرکت پتروشیمی بندر امام شرکت پتروشیمی ایرانی است، که درزمینهٔ تولید مواد شیمیایی، آروماتیک‌ها، پلیمر‌ها و ال‌پی‌جی فعالیت می‌کند.

این شرکت در سال ۱۳۵۲ از مشارکت شرکت ملی صنایع پتروشیمی ایران و شرکت میتسویی تحت نام شرکت پتروشیمی ایران و ژاپن شکل گرفت، ولی در سال ۱۳۶۵ در پی کناره‌گیری شرکت میتسویی از پروژه ساخت مجتمع، کلیه سهام آن توسط شرکت ملی صنایع پتروشیمی ایران خریداری و نام آن به شرکت پتروشیمی بندر امام تغییر پیدا کرد.

محصولات اصلی صنعت پتروشیمی با عنوان اتیلن، پروپیلن، بوتادین، بنزن، تولوئن و زایلین‌ها در این مجتمع تولید شده و عمدتاً به محصولات میانی و فرآورده‌های نهائی همچون پلی‌اتیلن سبک، پلی‌اتیلن سنگین، لاستیک مصنوعی، پلی وینیل کلراید، پارازایلین و MTBE تبدیل می‌گردند.

شرکت پتروشیمی نوری با ظرفیت اسمی ۴.۴۵٨ هزار تن در سال در رده اول صنعت تولید مواد آروماتیک قرار داشته و شرکت پتروشیمی بوعلی سینا، شرکت پتروشیمی بندر امام و شرکت پتروشیمی اصفهان به ترتیب در رده‌های بعدی این صنعت قرار دارند. این با توجه به سهم ٢١ درصدی از فروش کل مجموعه شرکت پتروشیمی خلیج‌فارس به‌عنوان یکی از وزنه‌های مهم و سرآمد در عرصه تولید محصولات پتروشیمی در شرکت پتروشیمی خلیج‌فارس است.

محصول پارازایلین مهم‌ترین و باارزش‌ترین محصول مجتمع‌های آروماتیکی بوده و مبنای مقایسه و تعیین جایگاه آن‌ها در صنعت، میزان تولید این محصول است. ازآنجاکه یکی از اهداف بنیادین طرح آروماتیک چهارم به دست آوردن سهم بیشتری از بازار مواد آروماتیکی جهان است، مجتمع پتروشیمی نوری (برزویه) با ظرفیت تولید ٧۵٠ هزار تن در سال پارازایلین، یکی از بزرگ‌ترین مجتمع‌های تولیت مواد آروماتیک جهان است.

در این خصوص می‌توان به شرکت‌های سانگ یانگ کره جنوبی با ظرفیت تولید ۶٠٠ هزار تن در سال و شرکت تولید مواد آروماتیک کویت (KARO) با ظرفیت تولید ٨٢٠ هزار تن در سال از این محصول اشاره نمود.

طرح آروماتیک چهارم به‌عنوان بزرگ‌ترین مجتمع پتروشیمیائی تولید آروماتیک جهان، از جمله طرح‌های استراتژیک شرکت ملی صنایع پتروشیمی ایران است که در عسلویه و در منطقه ویژه انرژی پارس واقع در حاشیه خلیج‌فارس احداث‌شده است. خوراک این طرح از میعانات گازی منطقه پارس جنوبی و بنزین پیرولیز طرح الفین دهم تأمین می‌گردد. محصولات اصلی این مجتمع شامل تولید سالیانه ٧۵٠ هزار تن پارازیلین، ۴٣٠ هزار تن بنزن و ١٠٠ هزار تن ارتوزایلین بوده و به‌عنوان ماده اولیه واحد‌های PET/PTA,DMT,PA/DOP,LAB جهت تولید الیاف مصنوعی، شوینده‌ها، پلاستیک‌ها، نرم‌کننده‌ها و حلال‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد. محصولات جانبی این مجتمع شامل گاز مایع، برش پنتان، هیدروکربن‌های سبک و سنگین، آروماتیک‌های سنگین و رافینیت به مقدار ٣.١٩ میلیون تن در سال است.

بهای بنزن آسیا را ایالات‌متحده تعیین می‌کند

اوج و فرود شدید بنزن بیشتر مربوط به روند قیمت در ایالات‌متحده و همبستگی فزاینده فعلی باقیمت‌های این منطقه است، زیرا اکثر محموله‌ها به ایالات‌متحده فروخته می‌شود.

بااین‌حال، این مورد باعث ایجاد شکست در مکانیسم‌های قیمت‌گذاری سنتی در بازار آسیا شده است و مقادیر کاغذی بسیار پایین‌تر از سطح شناور بازار است.

قیمت‌های غیرطبیعی FOB کره باعث شد تا بازار CFR چین نیز راکد شود، زیرا خریداران شمال آسیا نمی‌توانند این قیمت‌ها را بپذیرند و ترجیح می‌دهند تا زمانی که نیاز فوری به خرید ندارند در حاشیه منتظر اصلاح شدن قیمت‌ها بمانند.

تولوئن آسیا در سایه بنزن

بازار راکد این روز‌ها و نوسانات عجیب بازار بنزن بر بازار تولوئن آسیا سایه انداخت و حجم معاملات را به‌طور محسوسی کاهش داد. در حقیقت سقوط ناگهانی قیمت بنزن در اواسط هفته، هرگونه فرصت فروش را تولوئن گرفت.

تولوئن در چین خریداری نداشت، زیرا انتظار می‌رود پالایشگاه‌های اصلی این کشور فعالیت خود را در ماه می‌از سر گیرند.

واحد آروماتیکی پتروشیمی Lotte کره جنوبی پس از یک تعطیلی سه‌روزه برای انجام بررسی‌های فنی فعالیت خود را از سر گرفت. رکود بازار شمال به جنوب و جنوب شرقی آسیا نیز سرایت کرد و اکثر خریداران به حاشیه رفتند یا بسیار محتاطانه خرید می‌کردند، بااین‌حال برخی از واردکنندگان هندی با احیای تقاضای پایین‌دست پایین مواجه شدند.

تقاضای بسیار پایین زایلین‌مخلوط

به دلیل افت تقاضا در اکثر مناطق، بازار زایلین‌مخلوط آسیا جنب‌وجوش زیادی به خود ندید. ادامه محدودیت تقاضا در هند به کاهش قیمت‌ها منجر شد و هیچ قطعیتی در مورد تغییر این روند در آینده به میان نیامد. در این میان، قیمت داخلی زایلن‌مخلوط در امتداد ساحل غربی هند تا حد زیادی ثابت ماند.

در جنوب شرقی آسیا نیز به دلیل موجودی بالای MX در منطقه، پیشنهاد خریدی مطرح نشد. چین تنها منطقه‌ای بود که نشانه‌هایی از بهبود قیمت در آن دیده شد، که درواقع صعودی شدن بازار MX-ایزومر داخلی گفتگو‌ها حول محور MX-حلال را افزایش داد.

منبع: تحلیل بازار سرمایه

بخش اول بررسی صنعت آروماتیک را اینجا بخوانید