پتانسیل سودآوری "ولساپا" در سال 94
تاریخچه شرکت
شرکت لیزینگ رایان سایپا ابتدا با نام شرکت تولید قطعات برقی خودرو سایهروا (سهامی خاص) در تاریخ 1376.12.28 با سرمایه یک میلیون ریال تاسیس گردید. این شرکت در بهمن ماه 1377 به شرکت تولید لوازم برقی سایپا و سپس در آبان ماه سال 1378 به رایانسایپا تغییر نام داد.
این شرکت در زمینه فروش قسطی خودرو (لیزینگ)، خدمات بیمه ای و کارت از اوایل سال 1380 آغاز فعالیت نمود و طی سالهای فعالیت خود به نحو چشمگیری توسعه یافت. شرکت در تاریخ 1383.5.27 به سهامی عام تبدیل شد. در تاریخ 1384.4.5 با نماد ولساپا در فهرست تالار فرعی بورس اوراق بهادار درج شد.
موضوع فعالیت
موضوع فعالیت شرکت طبق اساسنامه عبارت است از:
الف- موضوعات اصلی: خرید اموال منقول و غیرمنقول از جمله خودروهای ساخت داخل و خارج کشور و انتقال و واگذاری آنها به اشخاص حقیقی و حقوقی از طریق روشهای عقد اجاره (لیزینگ) و یا فروش اقساطی آن در داخل یا خارج از کشور.
ب- موضوعات فرعی: سرمایه گذاری در سهام سایر شرکتها از جمله شرکتهای بیمه و شرکتهای ارایه دهنده خدمات پرداخت وکارت پول و اوراق مشارکت به منظور مدیریت نقدینگی در چهارچوب ضوابط و مقررات و دستورالعملهای بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران و سایر قوانین مرتبط.
ترکیب سهامداران
تغییرات سرمایه
سرمایه شرکت در بدو تأسیس مبلغ 20 میلیارد ریال (شامل 20 میلیون سهم 1.000 ریالی با نام) بوده که طی چند مرحله به شرح زیر به مبلغ 2.400 میلیارد ریال افزایش یافته است.
روند تغییرات سود هر سهم
سود شرکت در سالهای 90 و 91 حاصل از عملیات اصلی آن بوده ولی در دو سال بعد سود غیرعملیاتی خود را افزایش داده که علت آن واگذاری سهام واحد تجاری فرعی سایان کارت است.
نحوهی گزارش سود و عملکرد واقعی
شرکت در سال 93 شرکت پیشبینی محتاطانه ای در اعلام سود خود داشته است، که به مرور و در گزارشات بعدی افزایش سود را پیشبینی کرده است. با توجه به اینکه فعالیت اصلی شرکت از سال 93 رو به افزایش بوده است، مبنای مقایسهی خوبی برای پیشبینی روند آن در سال بعد خواهد بود.
بررسی وضعیت شرکت
خلاصه ای از وضعیت لیزینگ شرکت در 3 سال اخیر:
تعداد خودروهای لیز شده در فصول سال
تعداد خودروی لیزینگی در سه ماهه اول سال 94 نزدیک به 15.000 دستگاه است. با توجه به گذشته و شرایط تقاضا، حجم فعالیت در سه ماهه آخر سال بیشتر از فصول دیگر است.
صورت سود و زیان
همانگونه که مشاهده میشود حاشیه سود شرکت به صورت سالانه افزایشی است که این موضوع بدلیل ماهیت صنعت لیزینگ است. با توجه به اینکه در سالهای رونق لیزینگ، منابع مالی شرکت بیشتر از محل فروش عملیاتی بدست میآید و نیاز به منابع مالی خارجی (وام) کمتر خواهد شد، بدین جهت شرکت هزینهی مالی کمتری پرداخت میکند و حاشیه سود آن افزایش مییابد.
درآمدهای حاصل از لیزینگ به طور میانگین در سه سال شناسایی میشود. لذا درآمد حاصل از عملیات لیزینگ در هر دوره مالی علاوه بر انعکاس در همان دوره، در سالهای آتی نیز بر سودآوری شرکت موثر خواهد بود. به دنبال عبور از رکود سنگین، عملیات شرکت لیزینگ رایان سایپا در سال 93 افزایش قابل ملاحظهای داشته که با توجه به مطلب فوق چشمانداز مناسبی را پیش روی این نماد قرار داده است.
شرایط بازار شرکت و سودآوری آن
از عوامل تاثیرگذار بر تقاضای محصولات شرکت میتوان به عوامل زیر اشاره کرد:
· قدرت خرید مردم: با توجه به سیاستهای انقباضی دولت و طبقهبندی افراد جامعه از لحاظ ثروت، افراد توانایی خرید خودرو به صورت لیزینگی و خرید خودروهای ارزان قیمت با کارایی مورد نظر را دارند، که پراید به عنوان یک خودرو شناخته شده در جامعه مورد تقاضا واقع شده است. درسال 93 نزدیک به 66 درصد از عملیات لیزینگ شرکت مربوط به خودرو پراید بود.
· تحریمها: شرایطی که اکنون در جامعه ایجاد شده، در رابطه با رفع تحریمها و زمزمههایی مبنی بر افزایش واردات خودروهای خارجی به قیمت ارزانتر است، درنتیجه کاهش تقاضای محصولات داخلی به وجود خواهد آمد. از آنجایی که محصولات شرکت (پراید) مورد تقاضای افراد سطح درآمد متوسط و به پایین است و این تعداد افراد در جامعه حجم بیشتری از جمعیت را تشکیل میدهند، و فرهنگ مصرفی افراد در کوتاهمدت ثابت است، نمیتوان تغییری جدی در تقاضا و کاهش درآمد شرکت از این محل را متصور بود.
· تنوع محصولات: در دوران رکود حجم فعالیت شرکتهای لیزینگی به خاطر شرایط موجود در جامعه و سطح درآمد افراد، افزایش پیدا میکند که ازین جهت شرکتها میتوانند با افزایش تنوع محصولات و تسهیل شرایط اعطای اعتبار به رونق صنعت خود بپردازند. از این رو میتوان سال خوبی را برای شرکتهای لیزینگی متصور شد. از دیگر عوامل موثر بر رشد فعالیت شرکت در سال 94 وضعیت تولید شرکت خودروسازی سایپا میباشد که با افزایش کمی نسبت به سال قبل در تولید پراید و افزایش 73% در تولید تیبا بودجهی خود را ارایه نموده است، تعداد لیزینگ شرکت در بهمن و اسفند سال قبل افزایش قابل توجهی داشته است که زمان شناسایی درآمد آنها به سال 94 و مابعد آن موکول میشود. حال به وضعیت سودآوری شرکت در سناریوهای مختلف میپردازیم.
درآمد حاصل از لیزینگ
درآمد شرکت ناشی از دریافت بهرههای اقساط است که در این تحلیل به روش فرمول بانکی محاسبه شده است. مدت زمان اعطای تسهیلات به طور میانگین 36 ماه لحاظ شده است. نرخ سود لیزینگ مربوط به سال 93 در تمام سناریوها 31.5% لحاظ شده است. خدمات لیزینگ، درآمد کارمزد و سایر درآمدها به نسبت تعداد خودرو لیزینگی مربوط شده است.
هزینه های مربوط به تسهیلات دریافتی
مانده وامهای سال قبل، شامل وامهای بلندمدت است که به 94 انتقال یافته، که حجم این وامها در پایین آوردن میانگین نرخ تسهیلات دریافتی موثر است. نرخ میانگین تسهیلات دریافتی با توجه به پرتفوی وام در سال قبل 27.7% است. همچنین ترکیب وامهای کوتاهمدت شرکت، سهم زیادی در تامین مالی آن دارد و با کاهش نرخ بهره این نرخ میانگین به سمت پایین میل میکند که پتانسیل زیادی برای رشد سودآوری این شرکت ایجاد مینماید. دلیل این امر این است که با توجه به کاهش نرخ بهره بانکی در سال پیش رو شرکت با نرخ پایینتر در کوتاه مدت وام میگیرد و با همان نرخ 31.5% تا 3 سال خودروهای خود را لیز میکند که بر سودآوری شرکت تاثیرگذار است.
درآمدهای غیرعملیاتی
این نوع از درآمدهای شرکت شامل سود سپرده بانکی، درآمد ناشی از اجاره و سود حاصل از پیشخرید خودرو است که شرکت در بودجه خود مقدار سود ناشی از پیش خرید خودرو را بسیار کمتر از سال قبل دیده است. این حساب در صورت سود و زیان با فرض اینکه امسال نیز برای هر خودرو به طور میانگین 300.000 تومان سود حاصل از پیشخرید خودرو داشته باشد یا خیر، سناریوسازی شده است.
هزینه های عمومی، اداری و تشکیلاتی هم مطابق بودجه با رشد 15% نسبت به سال قبل محاسبه شده است.
جدول منابع و مصارف
شرکت مبلغ بالایی برای پرداخت بابت عملیات لیزینگ در نظر گرفته است. این مبلغ نشان میدهد: با فرض وام پرداختی برای هر خودروی لیزینگی با میانگین 90 میلیون ریال، نزدیک به 230.000 خودرو میتواند در سال 94 لیزینگ کند. با این وجود شرکت نیاز به منابع مالی دارد که از طریق دریافت وام آن را تامین میکند. این رقم نشاندهندهی برنامهی گسترده شرکت برای فعالیت خود در سال 94 است.
سناریوسازی
در این تحلیل وضعیت شرکت با توجه به عوامل تاثیرگذار بر صنعت لیزینگ در سه سناریوی خوشبینانه، نرمال و بدبینانه بررسی شده است. سناریوها بر اساس تعداد خودرو لیزینگ شده، نرخ کارمزد دریافتی (شامل 22% نرخ مصوب بانک مرکزی بعلاوه کارمزد شرکت)، نرخ بهرهی پرداختی، درآمد غیرعملیاتی حاصل از پیشخرید خودرو و مبلغ تسهیلات پرداختی بابت هر خودرو تعریف شده است. در سناریوها تعداد خودرو همگن شده با پراید معیار محاسبه هستند. یکی از تکات مهم در بودجه ارائه شده توسط شرکت، رقم بالا و نامتناسب تسهیلات مالی دریافتی در مقایسه با حجم عملیات لیزینگ است. شرکت در سال گذشته در ازای لیزینگ 115.000 دستگاه خودرو مبلغ 10.000 میلیارد ریال تسهیلات مالی دریافت کرده در حالی که این رقم در صورتهای مالی پیشبینی درآمد سال جاری به 20.000 میلیارد ریال در ازای 140.000 دستگاه افزایش یافته است. لذا در بررسی کارشناسی حجم تسهیلات دریافتی متناسب با بودجه محقق سال گذشته در نظر گرفته شده و هزینه مالی متناظر محاسبه گردیده است.
سناریوی خوشبینانه: تعداد خودرو لیزینگی 160.000 عدد، نرخ بهرهی پرداختی 27%، نرخ کارمزد دریافتی 31.5%، درآمد غیرعملیاتی حاصل از پیشخرید خودرو متناسب با سال قبل و مبلغ تسهیلات پرداختی بابت هر خودرو 100 میلیون ریال
سناریوی میانه: تعداد خودرو لیزینگی معادل بودجه شرکت 140.000 عدد، نرخ بهرهی پرداختی 27.9% (میانگین موزون نرخ وامهای کوتاهمدت و بلندمدت سه ماهه اول 94)، نرخ کارمزد دریافتی 31.5%، درآمد غیرعملیاتی حاصل از پیشخرید خودرو برابر صفر و مبلغ تسهیلات پرداختی بابت هر خودرو 86.6 میلیون ریال
سناریوی بدبینانه: تعداد خودروی لیزینگی 120.000 عدد، نرخ بهرهی پرداختی 29%، نرخ کارمزد دریافتی 30.5%، درآمد غیرعملیاتی حاصل از پیشخرید خودرو برابر صفر و مبلغ تسهیلات پرداختی بابت هر خودرو 80 میلون ریال
با توجه به شرایط موجود در سال گذشته (سناریو میانه) و با فرض اینکه شرکت تمام منابع لازم جهت پرداخت بابت عملیات لیزینگ خود را از محل وام دریافتی، تامین کند (به ازای هر خودرو 94 میلیون ریال)، با درنظر گرفتن بودجه ارایه شده، شرکت توانایی لیزینگ حدود 230.000 دستگاه را خواهد داشت. که در این حالت سود هر سهم شرکت برای سال مالی منتهی به 29/12/1394 معادل 712 ریال خواهد بود. همانظور که مشاهده میشود سود هر سهم سال جاری بخاطر افزایش هزینههای مالی رشدی نخواهد داشت، اما شرکت در سال آینده با رشد سود چشمگیری مواجه خواهد شد.
تحلیل حساسیت
جهت بررسی میزان تاثیرپذیری سودآوری شرکت از تغییرات پارامترهای مهم آنالیز حساسیت انجام گرفته است که نتایج آن به صورت نموداری ارائه میگردد. لازم به ذکر است محاسبات برای حالت میانه (لیزینگ 140.000 دستگاه خودرو و عدم شناسایی درآمد غیرعملیاتی از محل پیشخرید خودرو) انجام گرفته است.
حساسیت سود هر سهم به تغییرات نرخ بهره تسهیلات دریافتی
حساسیت سود هر سهم به تغییرات تعداد خودروی واگذار شده
نگاهی به اطلاعات مالی ارایه شده در گزارش سه ماهه منتهی به 31/03/94
اقلام ترازنامه
· نقدینگی شرکت در 3 ماه اول سال با افزایش 114 درصدی نسبت به 3ماه قبل مواجه بوده که این بدلیل وصول مطالبات اقساط مشتریان و همچنین پیشدریافتها ناشی از عملیات لیزینگ است. شرکت زمان پرداخت سود تقسیمی مربوط به سال 29/12/1393 را به خاطر وضعیت نقدینگی مناسب، به3ماه زودتر موکول نمود. که نشاندهنده وضعیت مناسب نقدینگی شرکت است.
· تغییر مثبت 181 درصدی در تغییرات سرمایه در گردش گواه بر بهبود وضعیت کوتاهمدت شرکت بوده و ریسک نقدینگی شرکت پایین است.
· با افزایش 54 میلیارد ریالی در بدهی بلندمدت در مقایسه با افزایش کل تسهیلات دریافتی (2.474میلیارد ریالی)، میتوان به این موضوع پی برد که بیشتر تامین مالی شرکت از محل وامهای کوتاهمدت بوده و درنتیجه هزینهی تامین مالی به خاطر بالا بودن نرخ بهرهی وامهای کوتاهمدت، افزایش یافته است.
اقلام سود و زیان
· درآمد حاصل از عملیات لیزینگ نسبت به دورهی مشابه با افزایش 222 درصدی همراه بوده است که این به دلیل افزایش لیزینگ شرکت در سال قبل است.
· 20 درصد از هزینهی تامین مالی سه ماهه اول، مربوط به وامهای دریافتی در سال جاری بوده و مابقی مربوط به بهرههای انتقالی از سالهای قبل است. دلیل کاهش نسبت هزینهی تامین مالی به درآمد حاصل از لیزینگ در3 ماههی سال جاری نسبت به دورهی مشابه سال قبل، بخاطر افزایش منابع مالی شرکت از طریق فروش محصولات و وصول مطالبات و کاهش وابستگی به تامین مالی خارجی بوده است(از مزایای صنعت لیزینگ).
· سود شرکت در صورتهای پیشبینی خود از کیفیت بالایی برخوردار است به طوریکه 90 درصد سود هر سهم عملیاتی است.
· شرکت 39 درصد از پیشبینی سود خود را در 3 ماهه پوشش داده است. این پوشش مناسب بدلیل افزایش درآمد حاصل از لیزینگی بوده که در سال قبل انجام داده است. همچنین جریانات نقد ورودی به شرکت بالا و نیاز به تامین مالی کم درنتیجه هزینهی مالی کمی پرداخت کرده است.
جدول منابع و مصارف
· موجودی نقد در ابتدای 3 ماههی دوم، عملیات شرکت برای اعطای تسهیلات به مشتریان یا پیشخرید خودرو را تسهیل میکند.
· در سال قبل تقریبا معادل آنچه را که وام گرفته بابت عملیات لیزینگ پرداخت کرده است. پرداخت بابت عملیات لیزینگ به 2 صورت است، یا به مشتریان تسهیلات میدهد یا از شرکتهای سایپا و پارسخودرو پیشخرید میکند. با این وجود در سال قبل برای هرخودرو لیز شده تقریبا معادل 95 میلیون ریال پرداخت کرده است. حال با فرض ثبات شرایط، برای لیزینگ 140.000 خودرو نیاز به 13.300.000 میلیون ریال است. اگر مابقی این پرداختها هم به پیشخرید خودرو تعلق بگیرد، مطابق سال قبل سودی معادل 122 میلیارد تومان نصیب شرکت خواهد شد. از این جهت پیشبینی میشود که شرکت در سال جاری یا تعداد خودروی بیشتری را نسبت به بودجهی برآورد شده لیزینگ میکند یا به این مقدار وام احتیاج نخواهد داشت؛ به این ترتیب هزینهی تامین مالی شرکت کاهش خواهد یافت.
· شرکت به تدریج به دلیل وصول مطالبات خود از مشتریان نیاز کمتری به تامین مالی خارجی خواهد داشت.
· سود اقساط مربوط به سال جاری شرکت به دلیل متفاوت بودن زمان لیزینگ میتواند متفاوت از پیشبینی شرکت باشد.
مشاور سرمایه گذاری آرمان آتی
کارشناس تحلیل : حسین غیاثی