لزوم تصمیم عاقلانه برای رفع محدودیت دامنه نوسان

بورس نیوز:

بازارسرمایه همواره با رخداد‌های سیاسی و اقتصادی تغییر رنگ می‌دهد و می‌تواند روند مثبت یا منفی داشته باشد. همانطور که می‌دانید در چند ماه گذشته، تنش‌های خاورمیانه باعث شد محدودیت‌هایی در دامنه نوسان از سوی نهاد ناظر و البته با نظر شورای عالی بورس انجام شود و در شرایط کنونی که مذاکرات ایران و امریکا در حال انجام است و البته ریسک‌های سیاسی هم کاهش یافته، پیشنهاداتی از سوی فعالان بازارسرمایه به شورای عالی بورس داده شده است.

برخی از فعالان بازار سهام بر این باورند که باید دامنه نوسان محدود بماند تا نتیجه مذاکرات مشخص شود و برخی دیگر معتقدند این محدودیت‌ها برای بهبود بازار مضر است و هرچه سریع‌تر باید این دامنه افزایش یابد و، اما نهاد ناظر باید با در نظر گرفتن تمامی جوانب، اقدامی هوشمندانه و بادقت اتخاد کند؛ چون شرایط حال حاضر بسیار حساس است و هر خبری می‌تواند بازارسرمایه را تکان اساسی دهد. 

در این خصوص با ۱۰ نفر از مدیران ارشد و فعالان بازارسرمایه پرسمانی انجام دادیم که در ادامه می‌خوانید.

رشد آینده اقتصاد ایران؛ متعلق به بازارسرمایه

معصومه آقاپور – مشاور اقتصادی رئیس جمهور و عضو شورای عالی بورس: بازارسرمایه در مرکز توجه

همانطور که می‌دانید اقتصاد ایران همواره تحت تاثیر رخداد‌های اقتصادی و سیاسی قرار دارد و در نهایت تمامی بازار‌های مالی را دچار تحول می‌کند، ولی بازار سهام که ویترین اقتصاد ایران است و تاثیرپذیری آن بیشتر است، همان طور که مشاهده می‌کنید به راحتی تغییر رنگ می‌دهد.

باید گفت چندی پیش که تنش‌های سیاسی و اتفاقات ناگوار در خاورمیانه رخ داد، سازمان بورس با هماهنگی اعضای شورای عالی بورس؛ تصمیم گرفت تا دامنه نوسان را محدود کند و اکنون که ریسک‌های سیاسی کاهش یافته، پیشنهادات بسیاری از فعالان بازارسرمایه به اعضای شورای عالی بورس در خصوص دامنه نوسان مطرح شده است.

رفع محدودیت دامنه نوسان بصورت پلکانی

سازمان بورس همواره ریسک‌های تاثیرگذار را بصورت کمی بررسی می‌کند و سپس پیشنهادات متفاوتی که از طریق شورای عالی بورس و فعالان بازارسرمایه می‌رسد را سنجش کرده و طی جلسات مختلف تصمیمات صحیح را در خصوص دامنه نوسان و در نهایت تحقق شعار سال جاری که سرمایه گذاری برای تولید است، اتخاذ می‌کند تا با رفع محدودیت دامنه نوسان بصورت پلکانی رضایت فعالان بازار سهام فراهم شود.

در پایان باید گفت؛ دامنه نوسان به عنوان اهرم مهم، ریسک‌های سرمایه گذاران را به حداقل می‌رساند؛ و همچنین مقرر شد از ابزار‌های هوش مصنوعی در بازار سهام و نقطه نظرات خبرگان بورس استفاده گردد تا از اقدامات هیجانی جلوگیری شود. از این رو؛ بازارسرمایه به زبان واضح و واقعی صحبت می‌کند و رشد آینده اقتصاد ایران متعلق به بازارسرمایه است.

لزوم تصمیم عاقلانه برای رفع محدودیت دامنه نوسان

هدی توانایی – دستیار ویژه مدیرعامل کارگزاری مبین سرمایه: دامنه محدود؛ مانع کارایی بورس

در روز‌های اخیر، با کمرنگ‌تر شدن برخی ریسک‌های سیاسی و انتشار اخبار مثبت پیرامون مذاکرات، بازار سرمایه جانی دوباره گرفته است؛ در چنین فضایی، بار دیگر موضوع افزایش یا حذف دامنه نوسان مطرح شده، موضوعی که از دیرباز محل بحث فعالان بازار بوده است.

از منظر فنی، نمی‌توان تردید داشت که دامنه‌های محدود، در بلندمدت مانعی برای کارایی بازار هستند. رفتار توده‌وار، صف‌نشینی، قیمت‌گذاری غیرواقعی و عدم نقدشوندگی، همگی از تبعات وجود دامنه‌های سخت‌گیرانه‌اند؛ در مقابل، افزایش تدریجی و هوشمندانه دامنه نوسان، می‌تواند به بهبود سازوکار کشف قیمت و جلوگیری از ایجاد حباب‌های قیمتی ناشی از صف‌های ساختگی کمک کند.

ضرورت در نظر گرفتن متغیر‌های سیاسی

این "بله" یک تبصره مهم دارد؛ ما هنوز در میانه یک مسیر دیپلماتیک نامطمئن هستیم. اگر در آینده سیگنال‌های منفی از مذاکرات منتشر شود و دامنه‌ها از پیش باز شده باشد، بازار در برابر نوسانات شدیدتر آسیب‌پذیرتر خواهد شد.

در جمع‌بندی، افزایش دامنه نوسان نه‌تنها ممکن است، بلکه از منظر اصلاح ساختار بازار لازم است، اما لازم است این اقدام به‌صورت مشروط، مرحله‌ای و با در نظر گرفتن متغیر‌های اقتصادی و سیاسی صورت گیرد. همچنین باز شدن مشروط دامنه، علاوه‌بر کاهش رفتار‌های هیجانی، می‌تواند از شکل‌گیری حباب‌های قیمتی نیز جلوگیری کند و به تعادل واقعی بازار منجر شود.

انتظار جایگزینی سیاست‌های هوشمند و پویا

مونا حاجی علی اصغر – پیشکسوت بازار سهام: زمان رفع محدودیت دامنه فرا رسید؟

بازارسرمایه ایران در روز‌های اخیر با رشد قابل توجه شاخص‌ها و افزایش حجم و ارزش معاملات همراه بوده است، این سیر صعودی که همزمان با پیشرفت نسبی در مذاکرات بین‌المللی و کاهش ریسک‌های سیاسی شکل گرفته، فضای مثبتی در میان فعالان بازار ایجاد کرده است؛ در چنین شرایطی، پرسش مهمی دوباره مطرح می‌شود: آیا زمان آن رسیده که در سیاست دامنه نوسان بازنگری شود؟

دامنه نوسان در سال‌های گذشته ابزاری برای کنترل رفتار‌های هیجانی و جلوگیری از نوسانات شدید بوده است، اما استمرار این محدودیت، به‌ویژه در شرایطی که بازار به ثبات نسبی رسیده، می‌تواند مانعی در برابر کشف صحیح قیمت، افزایش نقدشوندگی و ارتقای کارایی بازار باشد.

لزوم بازنگری در نماد‌های بزرگ

باتوجه به تحولات اخیر، اکنون می‌توان به‌صورت تدریجی، علمی و مبتنی بر داده، فرآیند بازنگری در دامنه نوسان را آغاز کرد؛ این بازنگری می‌تواند ابتدا در نماد‌های بزرگ و با نقدشوندگی بالا اعمال شود تا آثار آن به‌درستی سنجیده شود، البته موفقیت در این مسیر نیازمند تقویت زیرساخت‌ها، ارتقای سواد مالی، و توسعه ابزار‌های پوشش ریسک است.

اگر بازارسرمایه قرار است به جایگاه واقعی خود در تأمین مالی و توسعه اقتصادی بازگردد، باید سیاست‌های محدودکننده با سیاست‌های هوشمند و پویاتر جایگزین شوند.

مسیر سخت بورس تا پایان مذاکرات

میثم درخشنده – رئیس هیات مدیره گروه مالی بانک توسعه تعاون: توقف معاملات بجای محدودیت دامنه نوسان

در بازار‌های مالی دنیا، دامنه نوسان ابزاری برای کنترل ریسک‌های ناشی از تصمیمات هیجانی سرمایه‌گذاران است؛ همچنین بورس‌هایی مانند تایوان، کره، ژاپن، ترکیه و ایران از این ابزار بهره می‌برند تا از دست‌کاری قیمت‌ها و عمدتا زیان‌های ناگهانی جلوگیری کنند؛ با این حال، در بازار‌های توسعه‌یافته، به جای محدودیت دامنه نوسان، اغلب از توقف معاملات استفاده می‌شود.

بدیهیست در شرایط فعلی، کاهش ریسک‌های سیاسی می‌تواند ثبات بازار را افزایش دهد و فضا را برای افزایش دامنه نوسان فراهم کند؛ اگرچه رفع محدودیت‌ها ممکن است به نوسانات ناگهانی منجر شود.

لزوم دقت در سیاست‌های نهاد ناظر

نتایج مذاکرات می‌تواند تأثیر قابل‌توجهی بر بازارسرمایه داشته باشد؛ بنابراین انتظار برای روشن شدن نتایج آن قبل از هر تغییری عاقلانه به نظر می‌رسد و قاعدتا رگولاتور این بازار، با نهایت دقت در حال رصد این وضعیت است.

فکر می‌کنم بهتر بود از ابتدا دامنه محدود نبود، ولی با وضعیتی که اکنون در آن هستیم، صبر برای افزایش دامنه نوسان منطقی‌تر به نظر می‌رسد.

ریسک‌های سیاسی همچنان پا برجاست

فیروزه سالارالدینی - رییس هیئت مدیره سبدگردان رایانیکان: لزوم صبر تا تعیین تکلیف مذاکرات

با حذف و افزایش بازه دامنه نوسان تا ثبات کامل و تعیین تکلیف وضعیت مذاکرات مخالفم. زمان حذف دامنه نوسان و یا افزایش بازه آن موقعی است که بازار سرمایه در حالت ثبات قرار داشته باشد و سرمایه¬گذاران بیشتر تمایل به سرمایه‌گذاری بلندمدت داشته باشند.

هر چند مذاکرات ایران و آمریکا از شنبه تاکنون موجب رشد بازارسرمایه ایران، کاهش نرخ دلار و طلا شده است، اما هنوز نمی¬توان گفت که ریسک سیاسی کاهش یافته است؛ شاهد این مدعا صحبت¬های ضد و نقیض ویتکاف در دو روز پیاپی در خصوص کاهش درصد غنی سازی اورانیوم ما و یا «نابودی» کامل برنامه غنی سازی ایران است. 

کنترل هیجان با محدودیت دامنه نوسان

بازارسرمایه هم روز سه شنبه ذوق هیجانی خود را کمی تعدیل کرد؛ پس برداشتن دامنه نوسان و یا افزایش بازه آن در این روز‌ها اصلا منطقی نیست. شاید حتی انتظار این باشد که اگر رفتار سرمایه¬گذاران بسیار هیجانی و خارج از کنترل هم بود، حتی برای یکی دو روز بورس و فرابورس بسته شوند. 

زمان رفع محدودیت دامنه نوسان نیست

فرشته فلاح - مدیرعامل سرمایه گذاری گروه رایا 

تا اعلام نتیجه نهایی مذاکرات افزایش دامنه نوسان پیشنهاد نمی‌شود؛ چون احتمال عدم توافق با احتمال توافق برابر است.

منتظر ثبات نباشید

مهدی عبدی هنجنی – کارشناس ارشد بازار سهام: محدودیت‌ها به بهبود بازار کمک کرد؟

دامنه نوسان یکی از محدودیت¬هایی که معاملات بازارسرمایه ما همواره با آن درگیر بوده است. طی سال¬های گذشته در راستای کاهش این محدودیت و متغیر بودن دامنه نوسان متناسب با بازاری که هر سهم در آن معامله می‌شود، اقدامات مناسبی انجام شد، اما در یک سال گذشته و به واسطه ریسک¬های عمدتا سیاسی، محدودیت دامنه نوسان شدت بیشتری یافته است.

عدم بلوغ بازار سرمایه، رفتار هیجانی برخی از سرمایه گذاران و تداوم برخی ریسک¬های سیستماتیک؛ از جمله دلایل مدافعان دامنه نوسان محدود است، اما سوال اینجاست که آیا ایجاد محدودیت و مواردی نظیر آن کمکی به بهبود شرایط کرده است؟ آیا این که یک نماد معاملاتی به دلیل تشکیل صف فروش سنگین، امکان انجام معامله را نداشته باشد و به تبع آن افت قیمت هم نداشته باشد مطلوب است؟

 به نظر می¬رسد وجه تمایز اصلی بازارسرمایه با سایر بازار‌های سرمایه¬گذاری موضوع "نقدشوندگی" است که اعمال دامنه نوسان محدود این ویژگی را به مخاطره انداخته است. 

افزایش نقدشوندگی با رفع محدودیت‌ها

روند معاملات صندوق‌های طلا در چند روز کاری گذشته یک نمونه عملیاتی در داخل بازارسرمایه هست که نشان می‌دهد دامنه نوسان بالاتر و محدودیت قیمتی کم‌تر تا چه اندازه می‌تواند منجر به افزایش نقدشوندگی و ایجاد تعادل قیمتی در مدتی کوتاه شود.

 معاملات این صندوق‌ها پس از اصلاح قیمتی و بدون نیاز به مواردی نظیر مصاحبه مسئولان مختلف درباره ارزندگی یا عدم ارزندگی، حمایت صندوق‌های تثبیت و توسعه و یا حمایت بازارگردان و سهامدار عمده به تعادل رسید و سرمایه گذاران با دیدگاه‌ها و تحلیل‌های مختلف توانستند ورود و خروج داشته باشند؛ در حال حاضر تعداد زیادی از سهام کوچک با وجود رشد مناسب و رکوردشکنی بازار، درگیر صف فروش هستند که یکی از دلایل آن دامنه نوسان قیمتی محدود است.

اقتصاد ایران غیر قابل پیش بینی شد

در حال حاضر فضای اقتصادی و سیاسی کشور به گونه¬ای است که هر لحظه امکان وقوع یک رویداد غیرقابل پیش¬بینی و یا چالش جدید وجود دارد و اگر بخواهیم منتظر ایجاد ثبات برای افزایش دامنه نوسان باشیم، احتمالا هیچ گاه به آن نخواهیم رسید.

شاید لازم نباشد مقایسه زیادی با بورس‌های 
کشور‌های مختلف در زمینه دامنه نوسان قیمتی داشته باشیم، کافی است از تجربه‌ای خودمان در بازارسرمایه بدست آورده‌ایم استفاده کرده و با رفع این محدودیت به نقدشوندگی و تعمیق بازار کمک کنیم.

روان شدن معاملات با بازگشایی محدودیت‌ها

شهرام عجمی – مدیرعامل سرمایه گذاری نور همدانیان: اقتصاد ایران آرام نخواهد گرفت

دامنه بورس باید هرچه سریع‌تر به شرایط نرمال خود بازگردد و سازمان بورس به جز شرایط اضطراری، وآن هم بصورت محدود و همچنین مدت زمان محدود، هیچ گاه نباید مثل شرایط فعلی دست به کاهش دامنه آن هم مدت زیاد بزند؛ چون در نهایت شرایط سیاسی ما همیشه آبستن حوادث زیاد و فراز و نشیب‌های زیادی بوده و سهامداران فعلی با علم براین ریسک‌ها در بازار حضور دارند که اگر قرار باشد سازمان بورس بجای اصل شفافیت و تمرکز بر تزریق نقدینگی و حمایت درشرایط حساس، دست به تغییرات این چینی بزند سبب بی اعتمادی وهمچنین کاهش پیش بینی پذیری و کارایی و همچنین کاهش نقدشوندگی می‌شود.

زمان رفع محدودیت دامنه نوسان فرا رسید

کاهش دامنه نوسان باعث ایجاد صف‌های خرید وفروش متعدد و همچنین افزایش هیجانات کاذب در بازار می‌شود؛ بنابراین سازمان بورس باید هرچه سریع‌تر نسبت به اصلاح دامنه بورس به شرایط قبل اقدام کند؛ همچنین با کاهش حجم مبنا باعث روان شدن معاملات بازار شود و اگر خدای نکرده اتفاق غیر مترقبه بدی افتاد، دست سازمان باز است که برای کنترل مناسب بر شرایط بازار، دامنه نوسان را برای زمان خیلی کم کاهش دهد.

از منظر دیگر دامنه محدود توازن بازدهی وریسک بازار را بهم ریخته؛ مثلا در شرایط فعلی سرمایه گذار باید کارمزد حدود۱.۵ درصد خرید و فروش را متحمل شود تا احتمالا با دامنه ۳ درصدی به همین میزان بازدهی کسب کند که باتوجه به این شرایط، افراد خیلی کمی این ریسک و بازدهی را قبول می‌کنند.

وقت تلف نکنیم

محسن عباسی – مدیرعامل سبدگردان مدبر آسیا: بهبود گردش نقدینگی با افزایش دامنه نوسان

باتوجه به کاهش ریسک‌های سیاسی و ورود نقدینگی قابل توجه در یک هفته گذشته امکان افزایش پلکانی دامنه نوسان وجود دارد. همچنین افزایش دامنه نوسان موجب گردش بهتر نقدینگی در بازار و جلوگیری از قفل شدن بازار در صفوف خرید می‌شود و امکان گردش نقدینگی بین گروه‌های بازار را فراهم می‌آورد.
 
با توجه به از بین رفتن شرایط جنگ و تهدید خارجی، بازار هم از این افزایش تدریجی دامنه نوسان استقبال خواهد کرد و از آنجا که دامنه ناگهانی تغییر نمی‌کند، فرصت تطبیق بازار با شرایط جدید فراهم می‌شود؛ ضمن این که پویایی معاملاتی به بورس باز می‌شود.

محدودیت ها؛ مانع ورود پول‌های تازه
 

دامنه نوسان محدود در شرایط فعلی باعث رسوب نقدینگی پشت صف‌های خرید می‌شود و باتوجه به حجم نقدینگی که در تلاش برای ورود به بازار است؛ به نوعی مانع ورود نقدینگی محسوب می‌شود و تعادل قیمتی در بازار را به تاخیر می‌اندازد؛ از طرفی باعث کندی حرکت بازار و کاهش حجم و ارزش معاملات خواهد شد.

حالا که فرصت بی نظیری برای ورود نقدینگی به بورس مهیا شده باید ویترین بازار جذاب‌تر شود تا نقدینگی سرگردان با سرعت و حجم بیشتری جذب بازار شود و بین گروه‌های مختلف بازار در گردش باشد.

ضرورت افزایش دامنه نوسان
 

لزومی ندارد تا پایان مذاکرات منتظر باشیم و سپس دامنه را تغییر دهیم؛ زیرا این یک بدعت غریبی برای بازار می‌شود و در هیچ کجای دنیا سابقه ندارد برای یک امر سیاسی بازار را منتظر نگه دارند؛ کما این که همواره ریسک‌های مختلف دیگری نیز در بازار وجود دارد و با این تفکر باید تا مشخص شدن نتیجه انتخابات ریاست جمهوری، انتخابات مجلس، وضعیت سیاسی آمریکا و چین، مسئله‌ی اوکراین و روسیه و ... هم بازار را منتظر نگه داریم، البته که سازمان بورس به این امور واقف است و فکر می‌کنم به زودی دامنه نوسان افزایش خواهد یافت.

آسیب اعتماد با رفع محدودیت بورسی

علی قاسم نژاد – مدیرعامل سبدگردان مانی: افزایش دامنه نوسان به صلاح نیست

باتوجه به شرایط کنونی بازارسرمایه و تجربه‌های گذشته، به نظر می‌رسد که افزایش دامنه نوسان در حال حاضر به صلاح نیست. مردم عامه و فعالان بازار سهام در سال‌های گذشته، به ویژه در سال‌های ۱۳۹۹ و ۱۴۰۰، به خاطر نوسانات شدید و افت‌های قابل توجه قیمت‌ها آسیب‌های جدی دیده‌اند؛ این موضوع به کاهش اعتماد عمومی به بازار منجر شده و هنوز این اعتماد به طور کامل بازنگشته است.

در شرایط کنونی، پیشنهاد می‌شود که دامنه نوسان در محدوده مثبت و منفی ۳ درصد باقی بماند؛ این اقدام به حفظ ثبات بازار کمک کرده و مانع از بروز نوسانات شدید و غیرقابل پیش‌بینی می‌شود. همچنین، می‌توان به جای افزایش دامنه نوسان، حجم عرضه‌ها را به صورت مدیریت شده افزایش داد، این کار می‌تواند منجر به افزایش حجم و ارزش معاملات گردد و در نهایت به رشد پایدار بازار سرمایه کمک کند.

تغییرات اساسی بورس وابسته به مذاکرات

از سوی دیگر، تغییرات اساسی در پارامتر‌های بازار باید به کاهش قطعی ریسک‌های سیاسی و نتیجه نهایی مذاکرات وابسته باشد. بنابراین، بهتر است تا زمانی که نتایج مذاکرات و وضعیت سیاسی به ثبات و روشنی نرسیده، از تغییرات جدی در سیاست‌های بازار خودداری کنیم.

در نتیجه، حفظ دامنه نوسان کنونی و مدیریت بهینه عرضه‌ها، می‌تواند به نفع بازارسرمایه و سهامداران باشد و زمینه‌ساز رشد پایدار آن شود.