بورس کشاورزی ایران برای همسایه‌ها/ تولید 125 میلیون تن غذا در کشور

به گزارش بورس‌نیوز، تحریم‌های آمریکا علیه ایران، اگر چه شامل مواد غذایی و دارو نمی‌شود اما محدودیت واردات، مشكلات جدي ايجاد کرد و قیمت مواد غذایی در سال97، به شدت افزایش یافت.

شاید تهاتر کالا به جای روش‌های متداول تجارت به منظور دور زدن تحریم‌ها بخشی از مشکلات را کاهش دهد؛ ولی واقعیت آن بوده که افزایش قیمت محصولات غذایی فشار جدی به مردم وارد خواهد کرد.

با توجه به اینکه به سبب شیب صعودی جمعیت کشور، تقاضای محصولات غذایی نیز روند افزایشی را تجربه کرده و ضمنا محصولات غذایی، استراتژیک‌ترین کالا در هر کشوری تلقی می‌‌شود؛ کمبود مواد غذایی دغدغه جدی مردم و دولت‌هاست و البته خودکفایی در زمینه تولید محصولات کشاورزی و دامپروری، موثرترین راهی است که می‌‌تواند از فشار تحریم‌ها بکاهد.

با توجه به وجود منابع و اراضی فراوان کشاورزی در بخش تولیدات مواد غذایی و دامی و رونق این صنعت در استان‌های ایران، نیاز کشور به توسعه آبیاری و اجرای پروژه‌هایی به منظور اشتغال زایی و فقرزدایی به خوبی احساس می‌شود. هرچند این مهم قابل تامل است که ایران جزو 7 کشور برتر دنیا در زمینه صادرات محصولات کشاورزی قرار دارد و این موضوع می‌تواند سرمایه گذاران را به اجرای پروژه‌های جانبی همانند توسعه آبیاری نوین و مکانیزه و... تشویق کند.

با توجه به اهمیت حوزه کشاورزی خبرنگار بورس نیوز، گفت‌وگویی با عباس پاپی زاده- سخنگوی کمیسیون صنایع غذایی مجلس انجام داده که چکیده آن را میخوانید.

تولید محصولات زراعی و کشاورزی در 40 سال گذشته چه فرقی کرده است؟

تا قبل از انقلاب، جمعیت کشور حدود 40 میلیون نفر تخمین زده می‌شد و تولید غذای به مجموع 25 میلیون تن بالغ شده بود اما آمارها امروز این گواه را می‌دهد که افزایش تولیدی کشور منتهی شده به 125 میلیون تن غذا برای جمعیت 80 میلیون نفری، یعنی جمعیت دو برابر شده داشته است.

باید اشاره داشت که اگر محصولات متناسب با جمعیت، افزایشی را به خود می‌دید باید نهایتا 50تن تولید غذا را تجربه می‌کردیم اما رشد 2.5 برابری تولید غذا نشانگر آن است که حدود 500 درصد افزایش در بحث تولید موادغذایی و محصولات کشاورزی را امروز شاهد هستیم.

با ارزیابی آمارهای ارائه شده می‌توان دریافت که در بحث گندم، کشور به خودکفایی دست یافته و در زمانی که یکی از بزرگ‌ترین واردکنندگان گندم دنیا را به خود اختصاص داده بودیم و سالانه چندین میلیون دلار ارز را هزینه گندم کشور می‌شد که امروز این روند کاملا متوقف شده و تامین نیاز داخل بر اساس میزان تولید داخلی گندم شکل می‌گیرد؛ از طرف دیگر، در بحث شکر نیز در مسیر خودکفایی قرار گرفته و رسیدن به انتهای این مسیر چندان دور از دسترس نیست و برای دیگر مواردی همچون سبزی، سیب‌زمینی، پیاز نیز چنین رویه طی شده و دیگر جزو واردکنندگان این محصولات قرار نمی‌گیریم بلکه در پاره‌ای از مواقع جزو کشورهای صادرکننده تلقی می‌شویم؛ در بحث انواع محصولات صیفی و سبزی نیز ایران به‌عنوان صادرکننده به کشورهای همسایه از حمله روسیه و قفقاز شناخته می‌شود و محصولات زیادی را به این نقطه صادر می‌کند.

بنابراین اگر نگاه بورسی به این مقوله انجام شود شاید بورس‌کالا بتواند در بخش کشاورزی منبع اصلی قیمت‌گذاری این محصولات باشد تا خریداران منطقه‌ای با توجه به حجم تولید در ایران، جزو متقاضیان اصلی باشد ضمن آنکه مشکلات تامین این نوع محصولات با ورود به بورس، دیگر به چشم نمی‌آید و خود بازار شفاف می‌تواند پاسخگوی تنظیم بازار باشد.

مکانیزه کردن تولیدات کشاورزی پیشرفت داشته است؟

بله. در بحث آبیاری تحت فشار قبل از انقلاب، عملکردی در کارنامه صنعت کشاورزی کشور وجود نداشت اما امروز این صنعت در موضوع آبیاری به شدت در 5 سال اخیر رشد داشته که میانگین پیگیری این پروژه‌ها با سرعت قابل قبولی مواجه است ضمن آنکه در بخش مکانیزه‌کردن نیز شاهد افزایش بهره‌وری در این صنعت هستیم اما نباید فراموش کرد که ساماندهی صنعت کشاورزی از جمله نیازهای حیاتی این صنعت بود زیرا کماکان بسیاری از کشاورزان درگیر کشت‌های سنتی هستند.

توسعه کشاورزی می‌تواند فواید فراوانی را عاید اقتصاد کند، نظیر حفظ زنجیره تولید صنعت غذا؟

نباید فراموش کرد که توسعه کشاورزی علاوه بر ایجاد آرامش روانی بابت دسترسی به مواد غذایی مورد نیاز مردم، ابزاری جهت مقابله با تحریم است. رونق کشاورزی امکان توسعه صنایع تبدیلی و در نتیجه اشتغال در روستاها و شهرها را فراهم خواهد کرد.

با توجه به آنکه سرمایه‌گذاری مطلوبی در بخش ماشین‌آلات کشاورزی طی 5 تا 6 سال گذشته صورت گرفته ، بنابراین بیش از90 درصد نیاز حوزه مکانیزاسیون با اتکا بر صنعت داخل تأمین می‌شود و وابستگی چندانی به واردات در حوزه تامین ماشین‌آلات کشاورزی نداریم. با توجه به افزایش ضریب خوداتکایی در تولید ماشین‌آلات کشاورزی، اعمال تحریم‌های جدید محدودیتی ایجاد نخواهد کرد. ۱۵ تا ۲۰ درصد قطعات و اجزای ماشین‌آلات داخلی نیازمند ارز بری است. در شرایط کنونی بخشی از اجزا و قطعات ماشین‌آلات داخل از طریق واردات تامین می‌شوند، به همین دلیل در صدد هستیم تا واردات این قطعات با ارز دولتی صورت گیرد.

ریسک‌های سر راه این صنعت از گذشته تا به امروز چگونه بوده است؟

البته ریسک‌هایی بر سر راه توسعه کشاورزی وجود داشته و خشکسالی به‌عنوان مهم‌ترین آنها مطرح است. تحریم‌ها، ریسک‌ها را افزایش خواهد داد و بر سرمایه‌گذاری در حوزه کشاورزی و تولید ناخالص داخلی ایران اثرگذار خواهد بود.

در مقابله با چالش‌های موجود در عرصه کشاورزی و غذا نخستین کار آنست که از شیوه سعی و خطا دست بر داشته و از تجربیات خود و دیگران بهره جسته و با شیوه‌ای علمی و با بهره‌گیری از دانش اقتصاد کشاورزی راه‌حل‌های عملی ارایه نمود. در این مسیر باید توجه داشت که تنها تحلیل و ارایه راه‌حل کافی نیست و باید از طریق بر قراری تماس سیستماتیک با سیاستمداران و تصمیم‌گیران آنان را به اجرایی کردن پیشنهادها متقاعد ساخت و این رسالتی است که بر عهده دانش آموختگان اقتصاد کشاورزی بطور اعم و انجمن اقتصاد کشاورزی بطور اخص است.

آیا الگوی کشت مناسبی در کشور اجرا شده که رضایت بخش باشد؟

اجرای الگوی کشت مناسب، امنیت غذایی و پایداری تولید را تضمین می‌کند. الگوی کشت؛ تعیین زنجیره‌ای از نظامات کشاورزی با مزیت اقتصادی پایدار مبتنی بر سیاست‌های کلان کشور، دانش بومی کشاورزان و بهره‌گیری بهینه از پتانسیل‌های منطقه‌ای با رعایت اصول اکوفیزیولوژیک تولید محصولات کشاورزی در راستای حفظ توان و تعادل محیط زیست برای نسل‌های آینده از طریق استفاده اصولی و افزایش بهره‌وری از منابع پایه تولید، آب و خاک و... است.