بازار جنجالی محصول دی اتیل هگزانول

دی اتیل هگزانول:

اتیل هگزانول ترکیبی آلی است که برای تولید بسیاری از مواد شیمیایی بکار می رود. اتیل هگزانول مایعی شفاف و بی رنگ از خانواده آلکل ها است. کاربرد اصلی دی اتیل هگزانول در تهیه روغن دی او پی (DOP) می باشد .

مجتمع پتروشیمی شازند ( اراک) تنها واحد تولید کننده این نوع الکل (2EH) در ایران می باشد. روغن DOP دی اکتیل فتالات ( dioctyl phthalate):

DOP یکی از مهم ترین نرم کننده های انواعی از پودر PVC است و همچنين در صنايع توليدی چسب نیز کاربرد دارد. این ماده در یک راکتور مجهز به همزن در مجاورت کاتالیزوربا دو ماده اولیه دو اتیل هگزانول و انیدرید فتالیک تولید می شود.

تقاضاي مصرف DOP مستقيماً وابسته به مصرف PVC است. با توجه به اين كه كاربرد PVC در صنايع جديد رو به گسترش است لذا ميزان تقاضاي DOP روز بروز افزايش مي باشد. از طرف ديگر با توجه به اين كه DOP به عنوان يك نرم كننده عمومي در صنايع ديگر كاربرد دارد لذا متقاضي خريد فراواني دارد.

وضعیت عرضه کالای دی اتیل هگزانول در بورس کالا:

مطالعات صورت گرفته نشان می دهد که پتروشیمی شازند در بهترین شرایط تولید ، 4800 تن از این ماده را (در ماه اردیبهشت ) تولید نموده است و با توجه به آنکه این پتروشیمی در پیش بینی درآمد هر سهم سال مالی منتهی به 1393.12.29 بر اساس عملکرد واقعی 3 ماهه ، پیش بینی مقدار تولید و فروش این محصول را تا انتهای سال 56500 تن ( که البته دست نیافتنی است، این پتروشیمی تا تاریخ 23 مهرماه به علت تعمیرات اساسی تنها 24464 تن از این محصول را در بورس کالا عرضه نموده است . ) در نظر گرفته است که در بهترین شرایط دوباره به همان عدد 4700 تن تولید در هر ماه دست می یابیم .

وضعیت تقاضای کالای دی اتیل هگزانول در بورس کالا:

در سایت بهین یاب نزدیک به 11500 تن تقاضا بر روی این ماده به ثبت رسیده است که تنها 20 شرکت بزرگ 11000 تن از این تقاضا را بنام خود ثبت نموده اند. جالب آن است که از این 11500 تن تقاضا ، 4167 تن آن متعلق به خریداران فعال در استان قم به ثبت رسیده است .

از میان شرکت های خریدار این ماده شرکت های توسعه صنایع رضا با 1400 تن ، تولید مواد اولیه الیاف مصنوعی با 1263 تن ، فخر آباده با 1000 تن ، پتروشیمی فارابی با 1000 تن ، مولدان با 800 تن ، فرآیند شیمی سمنان با 800 تن و تعاونی تولیدکنندگان صنعت پلاستیک با 700 تن ( خریدار برای دو شخص حقیقی ) سهمیه ماهانه ، رکورد دار تقاضای این ماده در بورس کالا هستند و این 7 خریدار به تنهایی 7000 تن از کالا را می توانند در ماه از بورس کالا خریداری نمایند.

مابقی 13 خریدار بزرگ دیگر نیز همگی در محدوده 200 تن تا 400 تن سهمیه ماهانه ، جهت خرید محصول دارند.

جالت تر آن است که سهمیه بهین یاب حدود 90 % این خریداران از 2 سال گذشته تا به حال حدود 2 برابر گردیده است. علت این افزایش از این قرار است که در حالت تسهیم به نسبت در بورس کالا ( این موضوع تا تاریخ 1 مرداد ماه در مورد این کالا اعمال می گردید ) تناژ بیشتری به خریداران اختصاص یابد و وقتی اداره صنایع یک استان ظرفیت ماهانه خرید یک خریدار را افزایش دهد سایر خریداران نیز با اعتراض سعی می کنند که ظرفیت ماهانه خرید خود را افزایش دهند و از غافله عقب نمانند و این منجر به افزایش تقاضای کاذب در بورس کالا و ثبت رکورد 11500 تن تقاضا بر روی این ماده گردیده است .

این موارد در حالی اتفاق افتاده است که مشابه این اتفاق در مورد محصول vam یا منومر وینیل استات نیز به وقوع پیوست اما انجمن تولیدکنندگان رزین های امولسیونی به همراه وزارت صنعت ، معدن و تجارت توانستند با اتخاذ تدابیر مناسب به مهار تقاضای کاذب ( 7000 تنی در هر ماه ) از طریق کاهش سهمیه ها و ثبت تقاضا ی 3500 تنی در مقابل عرضه 2500 تنی این ماده در هر ماه بپردازند و از التهاب بیشتر بازار جلوگیری کنند .این در حالیست که تعداد خریداران این کالا در بورس کالا نزدیک به 55 شرکت و دو برابر خریداران 2EH می باشد.

چرا وضعیت فعلی به وقوع پیوست؟

نمودار زیر نشان می دهد که از تاریخ 1393.5.1 تا 1393.7.23 تغییرات قیمتی این کالا به چه صورتی بوده است ؟

همان طور که مشاهده می شود قیمت کالا از حدود 44390 ریال به 70500 ریال افزایش یافته است و شروع جهش قیمتی در تاریخ 6 مرداد ماه بوده است ، درست همان تاریخی که سقف رقابتی 10 درصدی بر روی این کالا برداشته شد و از آن تاریخ به بعد این کالا با افزایش قیمت بی نظیر همراه بوده است .

علل وقوع این رخداد عجیب را در موارد ذیل می توان جستجو نمود:

پیشنهادات عملی در شرایط فعلی :

میثم باقری کوپایی ( مدیرکالایی کارگزاری پگاه یاوران نوین)