تحلیل رفتار کاربران بر اساس گزارش فصلی کافه بازار
هفته گذشته بود که گزارش فصل پاییز کافه بازار منتشر شد. در این گزارش مشخصات و رفتار کاربران، عملکرد فروش دسته‌ها، عملکرد رشد دسته‌ها و تبلیغات در جست‌وجوی بازار آورده شده است. این گزارش حاوی نمودارهایی است که وضعیت بازار محصولات دیجیتال را بیشتر از قبل آشکار می‌کند.
در این مدت و در مجموع ۲۱۹۶ برنامه جدید به بازار اضافه شده است که دسته آموزش با ۳۳۵ برنامه جدید بیشترین سهم را از این تعداد دارد. در این گزارش، بازی و فیلترشکن قوی جزو پرجست‌وجوترین برنامه‌هایی بود که کاربران ایرانی به سراغ آنها رفته بودند. این گزارش نشان می‌دهد که خریداران دسته‌های بازی افزایش پیدا کرده‌اند و جست‌وجوی پیام‌رسان‌های داخلی در فصل پاییز برای اولین بار جزو ۲۰ جست‌وجوی پرطرفدار قرار گرفته که البته این رفتار ممکن است تحت تأثیر قطعی اینترنت در ماه آبان باشد.
مصاحبه‌ای که در ادامه آورده می‌شود گفت‌وگوی ما با مهدی ناصری، عضو تیم تحلیل داده بازار است. او در این گفت‌وگو به دلایل کافه بازار برای انتشار این گزارش و مهم‌ترین تحلیل‌هایی می‌پردازد که بازار در پی انتشار این گزارش به آنها دست یافته است.
او درباره مخاطب داده‌ها در انتشار گزارش فصلی کافه بازار گفت: «در درجه اول توسعه‌دهندگان برنامه‌های موبایل که اطلاع از این داده‌ها به آنها در توسعه موفق برنامه‌هایشان کمک می‌کند. ولی بخش مهمی از این تحلیل‌ها به صاحبان کسب‌وکار، متخصصان بازاریابی و درنهایت سرمایه‌گذاران و سیاست‌گذاران کمک می‌کند تا با این بینش‌های داده‌محور، در حوزه‌های عملیاتی و راهبردی تصمیم‌گیری بهتری داشته باشند.»
او به اهداف کافه بازار از انتشار این گزارش‌ها اشاره کرد و گفت: «رشد و ارتقای دانش اکوسیستم کسب‌وکارهای فناورانه هدف اصلی ماست. ما معتقدیم شفافیت داده‌ای و به اشتراک‌گذاری بینش‌های مبتنی بر داده از طرف بازیگران مختلف این اکوسیستم در نهایت به رشد همه ما کمک می‌کند. هدف ما برطرف کردن فقر داده در این اکوسیستم است و سعی می‌کنیم تا جایی که می‌توانیم نقش خود را در این باره ایفا کنیم. خوشحالیم در چند سال اخیر آغازگر این کار بودیم و تابوی انتشار عمومی داده‌ها در ایران شکسته شده است. طوری که هم‌اکنون شاهد مشارکت کسب‌وکارهای بزرگ و کوچک بیشتری در این زمینه هستیم.»
او در پاسخ به این سوال که آیا خود کافه بازار به این نتیجه رسید که چنین گزارش‌هایی را منتشر کند و یا درخواست فعالین صنعت بود، گفت: «کافه‌بازار حاصل مشارکت چندین هزار توسعه‌دهنده و بیش از ۴۰ میلیون کاربر ایرانی است. این تصمیم خود کافه‌بازار بود که بینش‌های حاصل از این حضور حداکثری را در اختیار عموم قرار دهد. این نیاز همیشه در بین فعالین صنعت وجود داشته و بعد از انتشار گزارش‌های تحلیلی کافه‌بازار شاهد استفاده کاربردی آنها توسط فعالین صنعت بودیم. ما همیشه سعی کردیم به مرور کیفیت تحلیل‌ها را بالا برده و بیش از پیش نیازهای صنعت را برطرف کنیم.»
ناصری محدودیت‌های انتشار این داده‌ها را اینطور برشمرد: «حریم خصوصی کاربران و توسعه‌دهندگان مهم‌ترین ملاحظه ما در انتشار تحلیل‌های داده‌محور است. این ملاحظه محدودیت نیست بلکه تعهد ماست. به هیچ وجه داده یا تحلیلی ارائه نمی‌دهیم که کوچکترین لطمه‌ای به حریم خصوصی کاربران و توسعه‌دهندگان ما وارد کند.»
به گفته عضو تیم تحلیل داده بازار، بازی‌ها از ابتدا یکی از محبوب‌ترین و فعال‌ترین برنامه‌های کافه‌بازار بودند و هستند. ما از ابتدای انتشار این گزارش‌ها، با توجه به خصوصیات منحصربه‌فرد رفتاری کاربران و توسعه‌دهندگان در دسته‌های بازی و برای ارائه یک بینش دقیق‌تر، دسته‌های بازی را جداگانه در گزارش قرار دادیم.
رشد صنعت برنامه‌های موبایل
مهدی ناصری به موضوع تحلیل داده‌های این گزارش اشاره کرد و گفت: «با وجود انواع مشکلات اقتصادی، اندازه صنعت برنامه‌های موبایل و بازار محصولات دیجیتال در حال رشد است. گرچه هنوز سهم این صنعت از کل بازار ایران ناچیز است ولی بدون شک در حال رشد بوده و سال به سال این سهم افزایش خواهد داشت. موبایل در حال فتح همه حوزه‌هاست، داده‌های ما هم این روند افزایشی را تأیید می‌کند.»
شاید بتوانیم بگوییم یکی از مهم‌ترین برداشت‌هایی که می‌توانیم از داده‌های گزارش‌های فصلی کافه بازار داشته باشیم سیگنال‌هایی است از تقاضای رفتار کاربران ایرانی. ناصری در رابطه با این موضوع گفت: «کاربران بازی‌ها پول بیشتری از کاربران برنامه‌ها خرج می‌کنند. برنامه‌هایی که محصول آنها جزو ضروریات نیستند رشد کمی نسبت به برنامه‌های داشتند که محصولات آنها از ضروریات زندگی روزمره است. برنامه‌های آموزش، بیشترین سهم را بین سایر دسته‌ها دارند و این نشان‌دهنده تقاضا و عرضه زیاد در این حوزه است.»
او تصریح کرد: «در این تحلیل مشخص شد بازی‌های استراتژی بیشترین ارزش طول عمر مشتری را دارند. یعنی کاربران ایرانی موبایل بیشترین پول خود را در این دسته خرج می‌کنند. دسته خرید، ویدئو و رسانه و ورزشی (برنامه) در مقام‌های دوم تا چهارم قرار دارند. دسته‌های شخصی‌سازی، آب‌وهوا و آشپزی کمترین ارزش طول عمر مشتری را دارند. در مقایسه با فصل تابستان که بازی‌ها بیشترین رشد را در نصب فعال داشتند، در فصل پاییز رشد بازی‌ها کم شده و مردم بیشتر سراغ برنامه‌های کاربردی‌تر مانند آب و هوا، موسیقی، امور مالی و … رفته‌اند.»
سهولت تصمیم‌گیری برای سرمایه‌گذاران
او در پاسخ به این سوال که این گزارش‌ها چه تاثیری می‌تواند بر سرمایه‌گذاری‌ها و مسائل کسب‌وکاری داشته باشد، عنوان کرد: «سنجه‌های تحلیلی ارائه شده در این گزارش، مقادیر معیار این سنجه‌ها را در صنایع ایران مشخص می‌کند. این سنجه‌های معیار بهترین راه برای ارزیابی عملکرد، هدف‌گذاری و برنامه‌ریزی واقع‌بینانه برای رشد یک کسب‌وکار است. سرمایه‌گذاران ما مادامی که ندانند برای مثال مقدار معیار برای نرخ ریزش در ایران چقدر است نمی‌توانند ارزیابی درستی از عملکرد پرتفوی خود داشته یا در ریزکاوی استارت‌آپ‌های متقاضی موفق باشند. از طرفی در این گزارش برای اولین بار وضعیت بازار محصولات دیجیتال را از نظر سه شاخص مهم نمایش دادیم. این سه شاخص عبارتند از میزان تقاضا (تعداد خریدار)، میزان عرضه (تعداد فروشنده) و تمرکز رقابت. نتایج این نمودار در کنار ارزش طول عمر مشتری هر دسته به کارآفرینان و سرمایه‌گذاران کمک می‌کند تا در مورد ورود یا خروج از یک بازار تصمیم‌گیری کنند.»
او با یک مثال گفته‌های خود را ادامه داد: «برای مثال دسته‌هایی مانند خرید، ویدیو و رسانه، استراتژی و خانوادگی، تقاضای زیاد و فروشنده کمی دارند. این یعنی این حوزه، بازار مستعدتری برای ورود بازیگران جدید است. در مقابل دسته‌هایی که تقاضای زیاد و رقیب زیاد هم دارند را می‌توان اقیانوس قرمز صنعت محصولات دیجیتال ایران دانست. دسته‌هایی مانند آموزش (برنامه)، کاربردی و کتاب‌ها و منابع در این بخش قرار گرفته‌اند که تمرکز پایینی هم دارند. یعنی عرضه و تقاضا در این دسته‌ها زیاد است ولی هنوز برنامه‌ای نتوانسته بخش مهمی از درآمد در آن دسته را از آن خود کند.»/ راه پرداخت
