بهبود نقدشوندگی سهام در آبان‌ماه

در آبان ماه 1393، شاخص دفعات معاملات معادل 49 درصد در مقایسه با مهر ماه 93 افزایش نشان می‌دهد و از يك ميليون و 41 هزار دفعه به يك ميليون و 550 هزار دفعه رسید. ارزش بازار در پايان آبان 93 در مقايسه با مهر 93 به ميزان 58.964 ميليارد ريال برابر با 2 درصد افزايش يافت و از 338 هزار ريال به 342هزار ريال رسيد. با توجه به رشد قابل توجه شاخص‌های عمده نقدشوندگی از جمله دفعات معامله، همچنین حجم معاملات سهام و حق‌تقدم و ارزش معاملات، می‌توان چنین نتیجه گرفت که جریان ورود پول به بازار سهام وضعیت مناسب‌تری نسبت به ماه‌های قبل دارد و به عبارتی این بازار قابلیت نقدشوندگی مناسب‌تری نسبت به ماه قبل از آن داشته است که البته انتظار می‌رود بااصلاح وضعیت بازار به زودی بار دیگر مانند آبان‌ماه شاهد بهبود نقدشوندگی در بازار باشیم.

توسعه نقدشوندگي
بر اين اساس مدیر‌عامل تامین سرمایه ملت در گفت‌وگو با «دنياي اقتصاد»، به بررسی راهکارهای توسعه نقدشوندگی در بازار سهام پرداخت كه می‌تواند راهگشای روند آتی بازار باشد. وي از راهکارهایی همچون توسعه بازار، ارتقای حضور بازارگردان‌ها و صندوق‌های اختصاصی بازارگردانی و بهبود وضعیت اقتصادی کشور به‌عنوان عواملي ياد كرد كه همگی بر افزایش نقدشوندگی اثر دارند. وي با اشاره به فعاليت صندوق توسعه بازار سرمایه ابراز کرد: وجود یک صندوق توسعه دارای پشتوانه مالی مناسب این اطمینان را برای سهامداران فراهم می‌کند که در شرایطی که بازار بنا به دلایل مختلفی، از جمله مسائل روانی، از نظر نقدشوندگی دچار مشکل می‌شود، صندوق در جانب تقاضا یا عرضه، در چارچوب راهبردهای تدوین‌شده برای آن، در بازار ورود پیدا کرده و در جهت تقویت نقدشوندگی بازار اقدام خواهد کرد. قاسمي ادامه داد: افزایش نقدشوندگی در بازار، تسهیل تامین مالی شرکت‌های پذیرفته شده در بورس، کاهش ریسک سیستماتیک بازار، کاهش ریسک بحران‌های ناشی از خروج سرمایه، تقویت واسطه‌های مالی در بازار، مدیریت رفتارهای هیجانی سهامداران، جلب سرمایه‌گذاران خارجی، توسعه بازار سرمایه و در نهایت کمک به تثبیت بخش واقعی اقتصاد از مزایای راه‌اندازی و تقویت صندوق ثبات در بازار سرمایه به حساب می‌آیند.
وي تصريح كرد: البته ساز‌و‌کار مالکیت این صندوق و استراتژی‌های سرمایه‌گذاری آن باید تحت نظارت نهاد ناظر بازار سرمایه به گونه‌ای طراحی شود که منافع کلیه سرمایه‌گذاران را در بازار سرمایه در نظر بگیرد.
وي در مورد وجود بازارگردان‌ها و صندوق‌های اختصاصی بازارگردانی نيز عنوان كرد: بازارگردانی یعنی فعالیت‌هایی که با هدف تنظیم عرضه و تقاضا، تجدید دامنه نوسان قیمت و افزایش نقدشوندگی اوراق بهادار انجام می‌شود و بازارگردان نیز شخصی است که طبق قانون بازار اوراق بهادار و با مجوز سازمان بورس، اوراق بهادار معینی را بازارگردانی می‌کند. در این میان نقش بازارگردان در تنظیم دامنه مظنه یا شکاف عرضه و تقاضا سهم مهمی در بهبود نقدشوندگی بازار دارد. مدیر‌عامل تامین سرمایه ملت اضافه كرد: یکی از ساز‌و‌کارهای طراحی‌شده برای این منظور در بازار سرمایه کشور استفاده از صندوق‌های بازارگردانی اختصاصی است که اصلی‌ترین وظیفه آنها در بازار، حفظ نقدشوندگی است. وي هدف از تاسیس این صندوق‌ها را جمع‌آوری وجوه و اختصاص آن به خرید اوراق بهادار به منظور انجام تعهدات بازارگردانی عنوان و اضافه كرد: افزایش این نوع صندوق‌ها، امکان حرکت بازار به سمت بهبود شاخص‌های نقدشوندگی را فراهم می‌کند و باعث کاهش ریسک نقدشوندگی اوراق بهادار، افزایش جذابیت سرمایه‌گذاری و تطابق بیشتر بازار سرمایه کشور با استانداردهای جهانی خواهد شد که این مساله به نوبه خود نقش بسزایی در جذب سرمایه‌گذاران خارجی به سمت بازار خواهد داشت.

نقد‌شوندگی بازار سرمایه و رونق اقتصادی ایران
قاسمي به بررسي نقد‌شوندگی بازار سرمایه و رونق اقتصادی ایران پرداخت و يادآور شد: در تمامی کشورها توسعه بازار سرمایه موجب رونق اقتصاد، از جهت جذب نقدینگی به بازار و بالارفتن نسبت‌های ارزش بازار به تولید ناخالص داخلی و نرخ تشکیل سرمایه به تولید ناخالص داخلی خواهد بود اما شرط لازم تمام موارد فوق نقدشوندگی بازار است. وي از نقدشوندگي به‌عنوان یکی از عوامل مهم فرآیند تخصیص بهینه منابع و یکی از معیارهای کشف قیمت اوراق بهادار نام برد و گفت: نقدشوندگی بالای بازار با کمک به جذب منابع مازاد به بازار سرمایه در جهت تامین مالی بلندمدت و میان‌مدت شرکت‌ها و صنایع می‌تواند نقش بسزایی در رونق اقتصادی کشور داشته باشد. اين كارشناس بازار سرمايه يادآور شد: بعد از بحران مالی 2008 در سیستم بازارهای سرمایه و راهکارهای نجات بازارها، تحقیقات زیادی در این خصوص شکل گرفت که بیشتر آنها به این نکته توجه داشت که عامل اصلی در عدم کارکرد مناسب سیستم‌های مالی اعتماد سرمایه‌گذاران به بازار است. وي ادامه داد: کاهش اعتماد همواره با کاهش نقدشوندگی بازار و تبعات منفی آن بر سیستم مالی و کل اقتصاد همراه است. در شرایط بد اقتصادی همواره سرمایه‌گذاران تحت تاثیر عوامل بد اقتصادی، دارایی‌هایشان را که به نظر نقدشوندگی کمتر و ریسک سرمایه‌گذاری بالایی دارد فروخته و دارایی‌هایی با نقد‌شوندگی بالاتر خریداری می‌کنند، بنابراین معیار نقدشوندگی بالای بازار سرمایه ایران می‌تواند علامت اقتصادی کشور باشد. وي تصريح كرد: هر‌چند در تحقیقات دانشگاهی انجام شده طی سنوات گذشته با توجه به نقش پایین بازار سرمایه در تامین مالی شرکت‌ها و به‌دلیل بانک پایه بودن اقتصاد ایران رابطه ضعیفی بین نقدشوندگی بازار و چرخه رونق اقتصادی گزارش شده است، اما امید است با توجه به تولید ابزارهای تامین مالی جدید در بازار سرمایه طی سه سال گذشته، نقدشوندگی بازار بتواند کمک زیادی به تامین مالی شرکت‌ها و در نتیجه رونق اقتصادی کشور داشته باشد.

نقد‌شوندگی بازار سرمایه و حجم نقدینگی
مدیر‌عامل تامین سرمایه ملت درخصوص ارتباط نقد‌شوندگی بازار سرمایه و حجم نقدینگی نيز اظهار کرد: در علم اقتصاد، نظریه «مقداری پول» نظریه‌ای است که ارتباط حجم پول در جریان اقتصاد را با ارزش تولیدات مشخص می‌کند. در این نظریه، تقاضای پول را شامل مبادلات کالا و خدمات تولیدی در نظر می‌گیرند. با وجود اینکه این نظریه در بلندمدت برقرار است، اما در کوتاه‌مدت بسیاری از افراد پول را تنها به دلیل استفاده از فرصت‌های سفته‌بازی و کسب منفعت، تقاضا می‌کنند.
وي ادامه داد: یعنی می‌توان در نظر گرفت که تقاضا برای پول علاوه بر تقاضای معاملاتی شامل تقاضای سفته‌بازی، اوراق و بورس (S)، ارز (E) و سفته بازاری در بازارهای مسکن (H) و (F) سپرده‌های با سود ثابت در نظر گرفت: MV= PY+It+E+S+F قاسمي تصريح كرد: به این ترتیب، نقدینگی واقعی و نقدینگی مالی دو مفهوم قابل مطالعه در اقتصاد ایران است. آمار بانک مرکزی در شهریورماه سال جاری نشان می‌دهد که حجم نقدینگی در شهریورماه به 653 هزار میلیارد تومان رسیده که در مقایسه با سال گذشته 29درصد رشد داشته است، وي ادامه داد: هر‌چند که هدف‌گذاری 25درصد رشد نقدینگی در دستور بانک مرکزی است، اما با مقایسه رشد نقدینگی در 20 سال گذشته با رشد متوسط سالانه 26درصد بیش از 74 برابر شده و این در حالی است که تولید ناخالص داخلی در همین مدت 51 برابر شده و با رشد 22درصد همراه بوده است. مدیر‌عامل تامین سرمایه ملت اينگونه نتيجه‌گيري كرد: نقدینگی مالی جهت سفته‌بازی در دارایی‌های مالی هنوز در ایران فاصله زیادی با تولید ناخالص داخلی دارد که اگر بازار سرمایه ایران به‌عنوان یک بازار متشکل بتواند با جهت‌دهی به این نقدینگی آن را به سمت تولید و تشکیل شرکت‌های سهامی عام تولیدی سوق دهد، می‌تواند گامی موثر در جلوگیری از ایجاد تورم در بازارهای دیگر بردارد که لازمه این کار همان ایجاد زیرساخت‌ها و ابزارهای لازم جهت نقدینگی بالای بازار سرمایه نسبت به بازارهای دیگر خواهد بود.