آیا ترس از رسوایی‌های بزرگتر، مانع شفاف سازی و اعلام اسامی کلاهبرداران بورسی می‌شود؟
بورس نیوز:
در شرایطی که در روز‌ها و هفته‌های گذشته و به واسطه روند صعودی و افزایش قیمت بسیاری از سهام فعال در بازار سرمایه، اکثر سهامداران و فعالان بورسی مشغول پیگیری هیاهو‌ها و سیگنال‌های موجود در بازار بودند، خبری مربوط به محکومیت ۱۴ نفر به جرم دستکاری قیمت در یک نماد فرابورسی منتشر شد که زیر سایه شرایط بازار، کمتر مورد توجه قرار گرفت.
بر اساس مصاحبه محسن تفرشی رئیس اداره دعاوی بازار سازمان بورس، اعضای هیات مدیره و سهامدار عمده یکی از شرکت‌های عرضه شده در بازار فرابورس با همراهی مدیرعامل و یکی از معامله‌گران یک کارگزاری، موفق به دستکاری قیمت و به جیب زدن سودی ۱۲۵ تا ۱۳۰ میلیارد تومانی شده اند.
البته ظاهرا و بر اساس تحقیقات گسترده و پیاده سازی انواع فنون پلیسی و کارآگاهی در سازمان بورس، جریمه‌ای ۲۲۰ میلیارد تومانی برای ۱۴ نفر از محکومین این پرونده مقرر شده که این دوستان می‌توانند بدون آنکه نامی از آنها در رسانه‌ها برده شود، این مبلغ را با بخشی از سود نوساناتی که از سایر سهام (به ویژه در دو ماه اخیر) گرفته اند، تسویه کنند و موضوع را به راحتی حل و فصل نمایند.
گزارش سوژه هفته را به چرایی پنهان کاری و عدم اعلام اسامی متخلفان بورسی در سال‌های اخیر و به ویژه ماجرای این پرونده اختصاص می‌دهیم. همچنین سعی خواهیم کرد مهمترین موضوعات این محکومیت را به صورت اجمالی بررسی کنیم:
۱- چرا نام متخلفان بورسی در این پرونده و سایر پروند‌هایی که با محکومیت همراه بود، افشا نمی‌شود؟
باور کنید در این کشور همه از خواندن اسامی مستعار ۲ حرفی که پس از هر دزدی و اختلاسی مطرح می‌شود، خسته شده‌اند؟ دو تا سه سال پس از غارت چندین میلیارد دلار پول نفت کشور توسط بابک زنجانی، در روزنامه‌ها و برنامه‌های خبری سخن از "ب. ز" بود. اسم مستعار "ش. ج" را به یاد می‌آورید؟ یادتان می‌آید که تا چند سال دستگاه قضای کشور از نام و آبروی شهرام جزایری صیانت می‌کرد؟
اما آبروداری و پنهان کردن نام متخلفان، غارتگران و دزدان اموال مردم در فضای اقتصادی کشور کم بود که متاسفانه در بازار سرمایه هم شاهد آن هستیم.
احتمالا یکی از بهانه‌هایی که در موضوع عدم معرفی غارتگران عزیز همواره شنیده اید این موضوع بوده است که حاکمیت و رسانه‌ها تا جرم شخص یا اشخاصی ثابت نشده و منجر به حکم دادگاه نشود، نمی‌توانند نام افراد را افشا کنند.
جالب آنجاست که در بسیاری از پرونده‌های فساد در سال‌های گذشته حتی پس از حکم قطعی دادگاه نیز نامی از افراد شنیده نمی‌شود. پرونده مورد بحث ما در بازار سرمایه نیز از این قاعده مستثنی نمی‌باشد و در شرایطی که حکم قطعی دادگاه برای این افراد که متهم به دستکاری قیمت سهام، کلاهبرداری و تصاحب مال نامشروع هستند، صادر شده است، همچنان نامی از متخلفان برده نمی‌شود.
به بخشی از صحبت‌های تفرشی یکی از مدیران سازمان پاک، شفاف و کارآمد بورس نگاه کنید:
بر اساس صحبت‌های ایشان ۷ نفر از کسانی که موفق شدند با رنج‌های مثبت و خالی کردن سهامشان در دست سهامداران همیشه در صحنه، میلیارد‌ها تومان پول به جیب بزنند، پیش از صدور رای آمادگی خود را برای جبران خسارت سهامداران اعلام کرده اند.
یعنی ۷ تن از این سفته بازان و مال مردم خوران گرامی، حتی پیش از صدور حکم هم جرم خود و تخلفاتی که داشتند را پذیرفته اند. برای ۱۴ نفر متهمان دیگر این پرونده هم جریمه‌ای ۲۲۰ میلیارد تومانی یعنی معادل دو برابر سود ناشی از کثافت کاری‌های بورسی را منظور کرده اند. اینکه چرا مدیران شجاع و کارآگاهان مجرب سازمان بورس تمایلی به نام بردن از این عزیزان ندارند، شبهات زیادی را به ذهن متواتر می‌سازد که برخی از آنها به شرح ذیل است:
۱- آیا اگر ریز وقایع و اشخاص مرتبط با این پرونده و محرومیت آنها از معاملات افشا شود، فساد‌های بزرگتری رو خواهد شد که سازمان بورس را زیر سوال خواهد برد؟ آیا پای افراد دیگری به میان خواهد آمد؟ آیا حضور این افراد در سایر پروژه‌ها و تخلفات، پای سهامداران سایر شرکت‌ها را هم به پروسه شکایت و احقاق حقوق خود، باز می‌کند؟ به عنوان مثال اگر یکی از این دوستان مجرم، جناب آقای "... " با سابقه‌ای درخشان در داغ کردن سهام و دستکاری‌های مختلف قیمت سهام باشد، پای شاکیان بیشتری به این پرونده باز می‌شود؟
۲- آیا سازمان بورس ترجیح می‌دهد با عدم افشای نام این عزیزان کلاهبردار، فرصت‌های مجددی برای این دوستان در کارگزاری‌های مختلف به وجود آورد تا مردم بیچاره را بار‌ها و بار‌ها سرکیسه کنند؟
۳- با توجه به آنکه یکی از وظایف سازمان بورس تائید صلاحیت اخلاقی و حرفه‌ای مدیران نهادهای مالی، به ویژه مدیرعاملان کارگزاری‌ها می‌باشد، ناامید کننده نیست که دو تن از متهمین و مال مردم خور‌های گرامی، معامله گر و مدیرعامل یک کارگزاری می‌باشند؟
با این شرایط بی تردید عملکرد سازمان بورس هم زیر سوال و نیاز به رسیدگی دارد.
۴- آیا نام بردن از عده‌ای سفته باز مجرم که با دستکاری‌های قیمت سهام، از سرمایه‌های مردم ثروتمند میشوند، سایر همکاران، دوستان و هم قطار‌های این عزیزان را محتاط‌تر خواهد کرد؟ این موضوع احتمالا برای کارمزد بگیران که سازمان بورس هم جزوی از آنهاست، چندان مطلوب نیست.
البته لازم به ذکر است که این مدل پنهان کاری‌های سازمان بورس تنها مربوط به این پرونده نیست و پروندهای بسیار دیگری می‌توان نام برد که این دوستان سعی در حفظ آبروی کلاهبرداران و متخلفین بورسی داشته اند.
راستی کسی خبر دارد چرا تمام مجوز‌های شرکت کارگزاری نواندیشان لغو شد؟ آیا شخصی اطلاع دارد که دلیل این لغو مجوزها، تخلفات گسترده مدیران این کارگزاری بوده و یا مربوط به مسائل دیگر است؟
احتمالا پیش از این در خصوص تخلفات این کارگزاری در معاملات سهام شرکت کنتورسازی شنیده باشید ولی به نظر شما نیاز نیست نامه اداره آرای انظباطی سازمان بورس در خصوص این کارگزاری منتشر شود تا بلکه بقیه اهالی بازار هم متوجه موضوع شوند.
۲- پس تکلیف سایر دستکاری‌ها و تخلفات چه می‌شود؟
البته بسیار مشعوفیم که می‌بینیم، شهرت و عملکرد مدیران سازمان بورس تنها به اخذ وام‌های کلان کم بهره محدود نمی‌شود و بالاخره این سازمان توانسته پروندهای از تخلفات را پیگیری و به نتیجه برساند، اما چه خبر از سایر پرونده‌ها.
باور بفرمائید خوشحال‌تر می‌شویم اگر بدانیم و جایی بخوانیم که سرانجام سایر پرونده‌هایی که سازمان بورس در این سال‌ها پیگیری کرده به کجا رسیده است. به عنوان مثال تا چند سال دیگر باید صبر کنیم تا نام افرادی که از رانت اردیبهشت سال ۱۴۰۲ سوء استفاده کرده بودند، معرفی شوند؟
بیشتر بخوانید: ۶۰۰ روز گذشت و ما همچنان منتظریم
به نکاتی دیگر از مصاحبه غرور آفرین جناب تفرشی در خصوص نحوه دستکاری قیمت توسط این دوستان عزیز نگاه کنید:
با توجه به تجربه ۱۰ تا ۱۵ ساله نگارندگان در بازار سرمایه و خاطرات مرتبط بسیاری از شما مخاطبان عزیز بورس نیوز، می‌دانیم که نه اخلال در روند عادی عرضه و رنج مثبت با هدف ایجاد هیجان و قیمت کاذب در بازار ما عجیب است و نه حمایت‌ها و رنج‌های مثبت کوکورانه با هدف حمایت از سهام شاخص ساز توسط صندوق‌های توسعه و حمایت از بازار.
سوال اینجاست که آیا پرونده یا پرونده‌هایی دیگر از هزاران مورد تخلفاتی که در بالا ذکر شده، تشکیل شده است؟
اگر این چنین است چرا خبری از مجرمان و جرایم آنها منتشر نشده است؟
به نظر شما افراد کمی وجود دارند که با کدهای دوستان، آشنایان و همراهان خود سهام شرکت‌ها را پروژه و قیمت‌هایی کاذب درست می‌کنند؟
می‌خواهید ده‌ها مورد را برای مدیران سازمان بورس بشماریم که تخلفات آنها بسیار مشهود‌تر از این نماد‌های فرابورسی و کوچک است؟
پس چه زمانی به آنها رسیدگی می‌شود؟
البته شاید هم بردن یک پرونده در هر ۱۰ یا ۲۰ سال برای سازمان بورس افتخار بزرگی باشد و نیازی به پیگیری‌های بیشتری دیده نمی‌شود.
۳- حواستان به عرضه اولیه سهام شرکت‌های خصوصی باشد:
موضوع بسیار ساده است، یکی از مهمترین اهداف سهامداران عمده شرکت‌های خصوصی، نقد شوندگی ثروت و استفاده از منافع رشد قیمت سهام می‌باشد. هر چه ارزش و قیمت سهام شرکت‌های خصوصی عرضه شده در بورس بالاتر رود، سهامداران عمده این شرکت‌ها تمایل به فروش و عرضه سهامشان افزایش می‌یابد.
در سال‌های اخیر و به دفعات شاهد ورود شرکت‌های خصوصی به بورس و رشد‌های غیر واقعی و کاذبی بوده ایم که عمدتا به واسطه عدم عرضه سهام توسط سهامداران و یا عرضه ۵ تا ۱۰ درصدی سهام در روز عرضه اولیه به وجود آمده است. بی تردید این اولین مورد دستکاری قیمت توسط سهامداران عمده و حتی مطلعین از اطلاعات نهان شرکت‌های عرضه شده در بازار سرمایه نبوده و قطعا آخرین مورد هم نیست.
اینکه اعضای هیات پذیرش و یا مکانیزم‌های پذیرش و عرضه سهام شرکت‌ها با چه تغییراتی می‌تواند احتمال دستکاری قیمت و رشد حباب گونه قیمت سهام شرکت‌های خصوصی و کوچک را کاهش دهد، راه حل‌های بسیاری از جمله افزایش میزان سهام عرضه اولیه تا ۳۰ یا ۴۰ درصد کل سهام دارد.
اما این که در هفته‌های آینده و بنا بر صحبت‌های صیدی مبنی بر هر هفته یک عرضه اولیه، این موضوع چگونه توسط متخصصان و فرهیختگان سازمان بورس کنترل می‌شود سوالیست که بعید می‌دانیم جوابی برای آن داشته باشند؛ بنابراین پیشنهاد می‌کنیم بیش از آنکه به کنترل و نظارت سازمان بورس امیدوار باشید، با آگاهی بالایی به خرید سهام در پروسه عرضه اولیه شرکت‌ها اقدام کنید تا خدایی ناکرده سهام شرکت‌ها را با قیمت‌های کذایی و غیر واقعی خریداری نکنید.
سخن آخر:
امیدواریم پیش از آنکه ما توضیحات بیشتری در خصوص افراد درگیر در این پرونده و نام شرکتی که چنین تخلفی درآن صورت گرفته، ارائه دهیم، مسئولین سازمان بورس و شرکت فرابورس در اقدامی ستودنی و شفاف به تشریح جزئیات این پرونده بپردازد.
باور کنید اگر ما نامی را افشا نکردیم به این دلیل بود که حیف است، افتخار تشریح این عملکرد مثبت سازمان بورس نصیب یک رسانه و یا اشخاصی، جز مدیران سازمان بورس شود. به هر صورت پس از مدت‌ها شایعات و بی اعتمادی‌های شکل گرفته نسبت به سازمان بورس، بد نیست این دوستان از عملکرد‌های مثبت خود نیز گزارشی روانه بازار کنند.
بورس‌نیوز، رسانه تخصصی بازارسرمایه در راستای شفافیت هرچه بیشتر و روشن‌شدن مسیر سرمایه‌گذاری سهامداران، آمادگی درج پاسخ نهادهای ذکر شده در مطلب را دارد.
