واکنش ایران به زمزمه توافق مقدماتی هسته‌ای

خبرگزاری «آسوشیتدپرس» جمعه شب در خبری مدعی شد: «ایران و گروه 1+5برای نخستین بار توانسته‌اند سندی تدوین کنند که در آن، جزئیاتی از توافق نهایی هسته‌ای گنجانده شده است.» این خبرگزاری به نقل از دو دیپلمات آگاه ادعا کرد: «مذاکره‌کنندگان دو طرف در جریان نشست‌های برگزارشده در ماه دسامبر (26 آذر) با تدوین این سند برای نخستین بار موفق شده‌اند هم محدوده‌های توافق نهایی را تعیین کنند و هم اختلاف‌نظرهای موجود برای حل مسائل باقی‌مانده را به طور مکتوب، مشخص سازند.» به گزارش «ایرنا»، این خبرگزاری آمریکایی افزود: «دیپلمات‌ها اگرچه می‌گویند برخی اختلاف‌ها همچنان در نشست پیش روی ایران و 1+5 در ماه ژانویه به قوت خود باقی خواهد ماند، اما اعتقاد دارند این توافق تازه، دستاورد خوبی به شمار می‌رود، زیرا در مذاکرات گذشته، حتی توافق بر سر فهرستی از گام‌ها و اقدامات عملی آتی نیز دشوار بود.» براساس خبر آسوشیتدپرس، اختلافات دو طرف در نشست‌های قبلی به قدری شدید بود که چنین دستاوردی را غیرممکن نشان می‌داد. این خبرگزاری همچنین ادعا کرد: «مناقشه اصلی دو طرف بر سر میزان اورانیوم غنی شده‌ای است که هم می‌تواند سوخت رآکتورها را تامین کند و هم ماده اولیه ساخت تسلیحات اتمی باشد.»

به گزارش آسوشیتدپرس، با وجود اینکه ایران مدت‌ها است تاکید دارد قصد ساخت سلاح اتمی را ندارد، اما آمریکا به دنبال آن است که تهران را وادار به ارسال بخش اعظم اورانیوم خود به خارج کند. در این راستا، منابع مطلع این خبرگزاری که نام آنها فاش نشده است، ادعا کرده‌اند تهران و واشنگتن به توافقی رسیده‌اند که مطابق آن، قرار است بیشتر مواد هسته‌ای ایران که قابل استفاده در ساخت سلاح اتمی باشد، به روسیه انتقال یابد. بنا به گزارش آسوشیتدپرس، دیپلمات‌ها گفته‌اند که دو طرف گفت‌وگو، همچنان سرگرم چانه زنی و بحث بر سر میزان دقیق خروج اورانیوم غنی شده از خاک ایران هستند. خبرگزاری آسوشیتدپرس و بسیاری از رسانه‌های دیگر غربی ظرف یک‌سال و نیم مذاکره هسته‌ای بین تیم‌های ایران و 1+5، آن‌قدر از این دست گمانه‌زنی‌ها کرده‌اند که رسانه‌های داخلی، تقریبا هر لحظه منتظر یک خبر جدید از جانب آنها هستند که در عمده موارد با تکذیب وزارت خارجه ایران روبه‌رو شده‌اند. همزمان با خبر آسوشیتدپرس، یک منبع آگاه در گفت‌وگو با «ایسنا»، از بی‌اساس بودن گزارش اخیر خبرگزاری آسوشیتدپرس درباره توافق ایران و آمریکا در مورد مسأله هسته‌ای خبر داد و این گزارش را «صرفا جوسازی» این رسانه آمریکایی دانست. این منبع آگاه با بیان این که گزارش مذکور صرفا «خبرسازی» است، افزود: «بحثی که در این گزارش به آن اشاره شده است (موضوع انتقال اورانیوم به خارج از ایران)، مد‌ت‌ها پیش مطرح بوده است، اما هیچ توافقی در این زمینه نداشته‌ایم.»

اما پیشتر علی‌اکبر صالحی، رئیس سازمان انرژی اتمی ایران و معاون رئیس‌جمهوری، آبان ماه در برنامه گفت‌وگوی ویژه خبری شبکه دوم سیما، اخبار انتقال مواد هسته‌ای به خارج از کشور را رد کرد و گفت که انتقال سوخت هسته‌ای به دیگر کشورها از جمله روسیه کذب است و سوخت نیروگاه‌های اتمی در پی عقد قرارداد با روسیه، در ایران تولید خواهد شد.

آسوشیتدپرس درحالی مدعی توافق میان ایران و آمریکا با محوریت انتقال سوخت هسته‌ای از ایران به روسیه شده است که در مقابل درباره تامین خواست ایران برای لغو کامل تحریم‌ها از سوی آمریکا سکوت کرده است. یکی از مهم‌ترین اختلاف‌نظرها میان ایران و آمریکا در چارچوب مذاکرات هسته‌ای چگونگی لغو کامل تحریم‌ها براساس توافق اولیه ژنو است. در حال حاضر، آمریکا به دلیل کارشکنی‌های کنگره، صرفا تعلیق تحریم‌ها را مورد تاکید قرار داده است. همزمان، لیندسی گراهام، یکی از اصلی‌ترین اعضای کنگره آمریکا، روز جمعه در گفت‌وگو با یک رسانه صهیونیستی مدعی شد: «ایران همانند هم پیمان قدیمی‌اش کره شمالی به دنبال دستیابی به قدرت هسته‌ای نظامی است.» به گزارش «ایسنا»، این سناتور آمریکایی افزود: «من با اینکه ایران از برنامه انرژی هسته‌ای برخوردار باشد مخالف نیستم، اما نگرانم که تلاش‌های تهران در راستای غنی سازی اورانیوم به مسیری برای ظرفیت تولید سلاح هسته‌ای تبدیل شود.» این سناتور جمهوری‌خواه تاکید کرد: «جمهوری‌خواهان در کنگره و مجلس سنا که در دور جدید در اکثریت هستند، به دنبال اقداماتی هستند که اطمینان دهد مذاکرات هسته‌ای ایران به درستی در حال انجام شدن است و در صورت کناره گیری ایران از میز مذاکره یا تخطی این کشور از هرگونه توافق تحریم‌ها دوباره به کار بسته خواهد شد.»

همچنین یک نماینده سابق کنگره آمریکا که چندی قبل به تهران سفر کرده بود به المانیتور گفت که مقامات ایران و آمریکا به دنبال راه‌حلی دیپلماتیک در موضوع هسته‌ای هستند و به نظرم این توافق امکانپذیر است. جیم اسلتری که چندی قبل برای شرکت در کنفرانس بین‌المللی جهان علیه خشونت و افراطی‌گری به تهران سفر کرده بود، می‌افزاید: «ما فرصت بی نظیری داریم و برای توافق نیاز است که هر دوطرف مصالحه‌هایی را انجام دهند.» این نماینده سابق ایالت کانزاس در کنگره معتقد است: «توافق هسته‌ای برای منافع ایران، آمریکا و متحدان منطقه‌ای اش از جمله اسرائیل خوب است.»

از سوی دیگر، ادعای خبرگزاری آسوشیتدپرس از شب گذشته تاکنون مورد توجه شمار زیادی از مطبوعات و رسانه‌های جهان قرار گرفته است. روزنامه «گاردین» از جمله مطبوعاتی است که به این موضوع پرداخته و می‌نویسد ایران و ایالات‌متحده به توافقی کلی بر سر فرمولی دست یافته‌اند که براساس آن، واشنگتن امیدوار است توانایی ایران برای ساخت سلاح هسته‌ای را از طریق انتقال بخش زیادی از اورانیوم غنی شده این کشور به روسیه، کاهش دهد. شبکه خبری «فاکس نیوز» نیز این خبر را در سایت خود بازتاب داده و ضمن اشاره به اظهارات دو دیپلمات مذکور، می‌نویسد در آستانه دور جدید مذاکرات هسته‌ای در ماه ژانویه، اختلافات میان طرفین همچنین وجود دارد.

تاکنون 11 دور از مذاکرات جامع هسته‌ای بین ایران و گروه 1+5 در شهرهای ژنو، وین، مسقط و نیویورک برگزار شده است. طرفین در نوامبر 2013 میلادی (سوم آذر 92) به توافق موقت ژنو تحت عنوان برنامه اقدام مشترک رسیدند و طبق آن قرار شد مذاکرات را به مدت ۶ ماه (تا تیر 93) برای رسیدن به توافق جامع هسته‌ای ادامه دهند، اما از آنجا که بعد از ۶ ماه توافق جامع حاصل نشد، مذاکرات به مدت چهار ماه دیگر و تا ۲۴ نوامبر (سوم آذر 93) تمدید شد که بعد از آن نیز به دلیل وجود اختلافات بر سر تحریم‌ها و تعداد سانتریفیوژها، رایزنی‌ها مجددا تا پایان ماه ژوئن ۲۰۱۵ (تیر 94) تمدید شد. دور بعدی گفت‌وگوهای ایران و 1+5، 15 ژانویه (25 دی) در سطح معاونان وزرای خارجه و در شهر ژنو سوئیس برگزار می‌شود.