مقابله عربستان و شرکت های آمریکایی
در اینکه بخشی از این سیاست که هر روز بیشتر به مازاد نفت در بازارهای جهانی و در نتیجه کاهش قیمت نفت می‌انجامد با هدف اعمال فشار به ایران و روسیه اجرا می‌شود تا این گونه آن‌ها را وادار به عدم حمایت از مردم جنگ زده عراق و سوریه کند، شکی نیست، به طوری که همه کارشناسان حوزه سیاسی به این نکته اذعان دارند. اما این همه اهداف سیاست یاد شده نیست، در واقع افزایش تولید نفت با هر قیمتی، اهداف اقتصادی را هم دنبال می‌کند. یعنی می‌خواهد با این حربه برخی از شرکت‌های آمریکایی را که از چهار سال پیش اقدام به تولید نفت خام و گاز از ذخایر غیرمتعارف در آمریکای شمالی کرده و تعادل عرضه و تقاضا را در بازار نفت به هم زده‌اند، از دور رقابت خارج کند.
با وجود این، پرسش اساسی این است که سیاست یاد شده تا کنون چه نتایجی داشته است و آیا می‌تواند مقاومت این شرکت‌ها را که با هزینه بالایی اقدام به تولید نفت از منابع غیرمتعارف می‌کنند، بشکند؟
ساختار هزینه شرکت‌های تولید کننده نفت غیر متعارف
مدیرکل امور اوپک و روابط با مجامع انرژی، در پاسخ به پرسش «قدس» می‌گوید: این سیاست بلند مدت عربستان و کشورهای حامی اش است. در واقع یک دسته از اعضای اوپک که منابع عظیم نفت و گاز دارند و جمعیت زیادی هم ندارند طرفدار این سیاست هستند که قیمت نفت و گاز همواره زیر قیمت سوخت‌های جایگزین باشد تا تولیدکنندگان کشورهای رقیب نتوانند وارد بازار نفت و گاز شوند، چون این کشورها از منابع عظیم نفت و گاز بهره می‌برند و سود اقتصادی شان در این است که همواره بتوانند براحتی نفت و گاز را در بازارهای جهانی بفروشند .
دکتر مهدی عسلی مهم‌ترین دلیل افزایش عرضه نسبت به تقاضای کل نفت در بازارهای جهانی را تولید نفت از منابع غیرمتعارف در کشورهای آمریکا، کانادا و مکزیک می‌داند و می‌گوید: با وجود کاهش عرضه نفت ایران و لیبی طی دو سال گذشته، تولید روزانه 5/4 میلیون بشکه نفت از ذخایر غیر متعارف موجب شد آمار ذخیره نفت در انبارها به سه میلیارد بشکه برسد و روند کاهش تقاضا و کاهش قیمت نفت ادامه پیدا کند.
وی با اشاره به اینکه در مقابل شرکت‌های تولیدکننده نفت غیرمتعارف، دولت عربستان و برخی دیگر از اعضای سازمان اوپک بر افزایش تولید نفت اصرار دارند، می‌گوید: اما اینکه این راهبرد در چه زمانی موجب از دور خارج شدن چنین شرکت‌هایی می‌شود به ساختار هزینه‌ای آن‌ها بر می‌گردد. یعنی برای تولید هر بشکه نفت غیرمتعارف چند دلار خرج می‌کنند یا با چه قیمتی می‌توانند به تولید بپردازند.
عسلی، هزینه تولید هر بشکه نفت غیر متعارف در چهار منطقه آمریکا را 30 تا 65 دلار برآورد می‌کند و می‌گوید: این رقم در مقایسه با تولید نفت در حوزه خلیج فارس بسیار بالاست، اما باید بدانیم که این شرکت‌ها پیشتر سرمایه گذاری کرده‌اند و اکنون تولید هر بشکه نفت برای آن‌ها حدود 10 تا 12 دلار تمام می‌شود، به همین دلیل می‌توانند در مقابل سیاست یاد شده و کاهش قیمت نفت مقاومت کنند و به تولید ادامه بدهند. با وجود این اطلاعاتی که ما داریم و گزارش‌هایی که بتازگی بلومبرگ منتشر کرده نشان می‌دهد از تابستان گذشته تاکنون روزانه صد هزار بشکه از تولید نفت خام در آمریکا کاهش یافته و با وضعیتی که امسال پیش آمده این رقم به 500 هزار بشکه خواهد رسید.
اگر این اتفاق بیفتد با توجه به مازاد 7/1 میلیون بشکه نفت در بازارهای جهانی و پیش‌بینی افزایش تقاضا تا 2/1 میلیون بشکه می‌توان گفت حتی با افزایش عرضه نفت ایران، بازار بتدریج و از ماه آینده به سوی تعادل پیش می‌رود و قیمت نفت هم تا یک سال و نیم آینده به حدود 40 تا 50 دلار می‌رسد . البته اگر قیمت نفت به بالای 50 دلار برسد تولید نفت از منابع غیرمتعارف از سوی شرکت‌ها افزایش می‌یابد و باز همین وضعیت کنونی تکرار می‌شود.
بدون پرداخت یارانه تولید نفت غیر متعارف دوام نخواهد داشت
اما دکتر محمد جواد عاصمی‌پور- استاد دانشگاه صنعت نفت و قائم مقام پیشین مدیرعامل شرکت ملی نفت - معتقد است، شرکت‌های تولید کننده نفت غیرمتعارف در دراز مدت نمی‌توانند مقابل سیاست افزایش تولید و کاهش نفت دوام بیاورند، مگر اینکه مورد حمایت دولت‌های متبوع شان قرار بگیرند . وی با اشاره به اینکه با کاهش شدید قیمت نفت استخراج و تولید نفت با روش‌های غیر مرسوم برای شرکت‌های آمریکایی صرفه اقتصادی ندارد، می‌افزاید: چون این شرکت‌ها بین‌المللی هستند و در بورس حضور دارند و از سوی سهامداران خود مورد سؤال قرار می‌گیرند، از این رو نمی‌توانند در دراز مدت در مقابل کاهش قیمت نفت دوام بیاورند، مگر اینکه دولت آمریکا یا هر کشور دیگری تصمیم بگیرد برای تضمین امنیت انرژی کشورش در مقابل تحولات و تنش‌های منطقه خاورمیانه به این بخش یارانه بپردازد که در این صورت موضوع یک عامل غیراقتصادی است. اما اگر دولت‌ها یارانه ندهند در صورت آرام تر شدن منطقه، حل مشکل جنگ داخلی در عراق و سوریه، از بین رفتن عوامل ناامنی انرژی و افزایش صادرات نفت ایران تولید نفت خام غیر متعارف با هزینه متوسط 35 دلار در بشکه از لحاظ اقتصادی به صرفه نخواهد بود، اما تولید نفت در کشورهای حوزه خلیج فارس و دریای عمان از منابع متعارف انجام می‌گیرد و با توجه به دولتی بودن اقتصاد این کشورها با هر قیمتی صرفه اقتصادی خواهد داشت. فقط کافی است قیمت نفت آن قدر باشد که هزینه تولید را دربیاورد. با وجود این باید منتظر بود و دید که آیا تولید نفت غیرمتعارف که پس از تحولات سیاسی در منطقه خاورمیانه در دستور کار برخی کشورها و شرکت‌های بین‌المللی قرار گرفته با پرداخت احتمالی یارانه همچنان ادامه خواهد یافت یا اینکه کم کم باید شاهد خارج شدن شرکت‌های تولید کننده نفت فوق سنگین، ماسه‌های نفتی و نفت شیل از دور جنگ رقابت نفتی باشیم.
ارسال نظر
اخبار روز
خبرنامه