عرضه نفت در بورس انرژی معجره نیست/ بورس‌انرژی با حضور خارجی‌ها یا انحصار داخلی‌ها
به گزارش بورس نیوز، ایران به‌عنوان یکی از بزرگ‌ترین دارندگان ذخایر و منابع نفتی جهان شناخته می‌شود از سویی دیگر با توجه به رویکرد سند چشم‌انداز 1404 لزوم تأسیس بازاری متشکل جهت کشف قیمت و معادله نفت بیش‌ازپیش احساس می‌شود لذا در اوایلدهه 80 ایده تأسیس بورسی برای انجام معاملات نفت طی فرآیندی مشترک میان وزارتخانه‌های نفت و اقتصاد شکل گرفت و در فاز نخست برای محقق شدن این ایده در اواخر بهمن 1386 مبادلات فرآورده‌های نفت و پتروشیمی در بازار سرمایه آغاز شد اما از سال 1390 به دنبال تصمیم شورای عالی بورس مبنی بز تشکیل بازاری با محوریت حامل‌های انرژی تلاش‌ها برای ورود نفت و سایر حامل‌های انرژی به بازار سرمایه و تعیین قیمت این محصولات بیشتر شد
بر این اساس بورس انرژی به‌عنوان چهارمین بورس کشور جهت عرضه محصولات نفت و مشتقات نفتی، برق، گاز طبیعی ، زغال‌سنگ ، حق آلودگی و سایر حامل‌های انرژی شکل گرفت اما پس‌ازآن کارشکنی‌های نابجای برخی از مسئولین موانع متعددی را برای عرضه نفت در این بازار ایجاد کرد اما چندی پیش مدیرعامل بورس انرژی از ورود نفت به بورس انرژی در سال جاری خبر داد اما بازهم برخی از کارشناسان از عدم وجود زیرساخت‌های لازم در این زمینه صحبت می‌کنند.
محمدعلی خطیبی نماینده اسبق ایران در اوپک و مدیر سابق امور بین‌الملل شرکت ملی نفت بهبورس نیوز گفت: عرضه نفت در بورس انرژی معجزه محسوب نمی‌شود اما بخش قابل‌توجهی از مشکلات مربوط به فروش نفت از این طریق برطرف می‌شود.
وی با اشاره به اینکه بورس بازاری فیزیکی محسوب می‌شود، گفت: این بازار خریداران و سازوکار خاص خود را داشته بنابراین عرضه فیزیکی نفت در حد محدودی در این بازار انجام می‌شود .
خطیبی بابیان اینکه باید ابهامات لازم درزمینهٔ ورود این محصول به بورس انرژی برطرف شود، تصریح کرد: 80 درصد از کل درآمدهای کشور ارزی هستند بنابراین باید منابع تأمین‌کننده ارز در کشور مشخص شوند.
مدیر سابق امور بین‌الملل شرکت ملی نفت ادامه داد: اکنون سامانه نیما، دریافت ارز آزاد یا ارز حاصل از صادرات و تخصیص ارز دولتی از منابع تأمین‌کننده ارز در کشور محسوب می‌شوند پس‌نیاز به یک منبع مشخص برای تأمین ارز موردنیاز کشور داریم.
خطیبی با اشاره به اینکه شرکت‌های بورسی باید در همه زمینه‌های حقوقی و مالی شفاف باشند، گفت: برای عرضه نفت در بورس این سؤال مطرح می‌شود که بورس برای بخش‌خصوصی داخلی هدف‌گیری شده یا خارجی‌ها هم می‌توانند در آن معامله کنند.
وی ادامه داد: اگر قرار باشد خارجی‌ها نیز در این زمینه معاملاتی انجام دهند باید دغدغه‌های آنان را در نظر گرفت اما در غیر این صورت باید مسائل مشتریان داخلی و مشکلات مربوط به ریال را در نظر گرفت.
نماینده اسبق ایران در اوپک در اوپک با تأکید بر اینکه باید زیرساخت‌های لازم برای ورود نفت به بورس انرژی فراهم شود، گفت: انجام یک کار بدون برنامه‌ریزی منجر به ناکامی می‌شود و اگر به‌طور شتاب‌زده در این زمینه فعالیت‌هایی انجام شود درنهایت با شکست مواجه خواهد شد لذا اگر ورود نفت به بورس‌انرژی روند منطقی خود را طی کند موجبات توسعه و گسترش آن در آینده نیز فراهم می‌شود.
وی در پاسخ به این سؤال که آیا در شرایط فعلی میزان تولید نفت کشور پاسخگوی تقاضاها خواهد بود، گفت: برای نخستین عرضه در بورس تقاضای زیادی وجود ندارد و اکنون تقاضا برای خرید 40 هزار بشکه مطرح‌شده که در حال حاضر تولید نفت کشور برطرف‌کننده این نیاز خواهد بود اما به‌تبع افزایش میزان تقاضا باید تمهیداتی در این زمینه اندیشیده شود.
خطیبی در پاسخ به این سؤال که مناسب‌ترین قیمت برای عرضه نفت در بورس کالا چقدر است نیز تصریح کرد: در بورس، عرضه‌کننده باید کف قیمت را تعیین کند و بر اساس آن رقابت انجام شود به راین اساس وزارت نفت باید کف قیمت را اعلام کند.
وی ادامه داد: اگر قیمت عرضه در بورس باقیمت فعلی نفت فاصله زیادی داشته باشد موج اعتراض خریداران فعلی این محصول برانگیخته می‌شود.
خطیبی بابیان اینکه عرضه فعلی نفت کشور حدود 2 میلیون بشکه است، گفت: عرضه 40 هزار بشکه‌ای این محصول در بورس انرژی نباید لطمه‌ای به روند کنونی وارد کند بنابراین باید یک قیمت منطقی برای مبادله نفت در بورس انرژی در نظر گرفته شود.
وی بابیان اینکه درزمینهٔ اخذ تضمین‌ها نیز باید بررسی‌های لازم انجام شود، تصریح کرد: باید تعیین شود که از شرکت داخلی متقاضی نفت تضمین ریالی اخذ شود یا ارزی.
مدیر سابق امور بین‌الملل شرکت ملی نفت، خاطرنشان کرد:در سال 91 نیز این عرضه انجام ولی درنهایت با شکست مواجه شد لذا بر اساس تجربیات گذشته باید جوانب کار با دقت بیشتری موردبررسی قرار گیرد تا اشتباهات گذشته تکرار نشود.
