به گزارش بورس نیوز، آمار غیر رسمی از قاچاق روزانه 20 میلیون لیتر بنزین از ایران به کشورهای همسایه خبر می‌دهد، خبری که پیش از این رئیس فراکسیون کارگری مجلس شورای اسلامی نسبت به آن هشدار داد و اعلام کرد بخشی از آمار مصرف سوخت و دامنه افزایش آن را باید در قاچاق بنزین جستجو کرد .
بررسی‌ها نشان می‌دهد فاصله قیمتی بنزین ایران با کشورهای همسایه مهمترین دلیل رشد صعودی قاچاق بوده است، چنانکه گفته می‌شود "قیمت بنزین با ارز آزاد در ترکیه اکنون حدود 19هزار و 300 تومان در افغانستان حدود ۱12هزار و 400تومان و در پاکستان حدود 12 هزار و 700 تومان برآورد شده است" .
این فراورده همچنین در "آذربایجان حدود 8000تومان، در اردن حدود 25 هزار و 300 تومان، در امارات متحده عربی حدود 11هزار و 500تومان و در عراق حدود 10 هزار و 700 تومان قیمت دارد و این قیمتها باعث رونق قاچاق شده است."
پرداخت یارانه سوخت به خانوار برای جلوگیری از گرانی
نیکولاس مادرو، رئیس‌جمهور ونزوئلا که ارزانترین بنزین دنیا را دارد اعلام کرده است، به منظور جلوگیری از میلیاردها دلار ضرر به این کشور بنا دارد یارانه بنزین داخلی را حدف و قیمت بنزین این کشور را تاسطح بین‌المللی افزایش دهد.
راهکار ونزوئلایها در حالی از سوی کارشناسان اقتصادی ایران رد می‌شود، که رشد قیمت بنزین در ایران به معنای رشد قیمتی سایر کالاهاست و در شرایط کنونی بستر اقتصادی کشور ظرفیت چنین تحریکی را ندارد، لذا برای کنترل قاچاق و مصرف سوخت باید راهکارهای دیگری بکار گرفته شود.
خادمی،عضو کمیسیون انرژی مجلس شورای اسلامی گفت:: نوسانات قیمت دلار به همراه کاهش ارزش پول ملی در مقایسه باسایر پول‌های رایج دنیا نطیر دلار و یورو و همچنین ثابت ماندن قیمت بنزین از سال 94 تاکنون باعث شده، یارانه دولتی بنزین به جیب قاچاقچیان سرازیر شود.
وی می‌افزاید: برای کنترل قاچاق و جلوگیری ازز هدررفت منابع انرژی و مالی کشور باید هرچه سریعتر به راهکاری متوسل شد،که قاچاق بنزین را از صرفه اقتصادی خارج کند.
به گفته این نماینده مجلس واقعی کردن قیمت بنزین و به جای آن پرداخت یارانه مستقیم سوخت به خانوار راهکاری است که می‌تواند ضمن کنترل قاچاق از تبعات منفی واقعی‌سازی آن بکاهد.
تله یارانه نقدی در مدار تکرار
پرداخت یارانه سوخت به خانوار مخالفان زیادی دارد، که باعث می‌شود نتواند به آسانی راهی صحن علنی شود، مخالفان سرسختی که معتقدند پرداخت یارانه نقدی با هر عنوانی همان تله پرداخت یارانه نقدی است که خلاص‌شدن از آن اگر غیرممکن نباشد با هزینه‌های هنگفت اجتماعی و سیاسی همراه خواهد بود.
در ادبیات اقتصادی، پرداخت یارانه به بخش‌هایی صورت می‌گیرد که دولت بنا دارد مردم را به استفاده از آن تشویق کند، چنانکه پرداخت یارانه نشر کتاب به معنای حمایت از تولید و انتشار و توسعه کتابخولنی در کشور است؛ بنابر این فرمول پرداخت یارانه آن هم بصورت مستقیم برای بنزین به معنای حمایت از مصرف بیشتر بنزین است، در حالیکه درسایر انواع انرژی مثل آب و برق با مدیریت بهینه کاهش مصرف و تغییر الگوی مصرف تا حدود قابل قبولی نهادینه شده است.
با این وجود حذف مطلق یارانه انرژی نیز از مصادیق نئولیبرالیسم محسویب می‌شود، که به عقیده مخالفان می‌تواند شکاف طبقاتی را افزایش داده و حتی برخی مشاغل اقتصادی را نیز دستخوش طوفان کند.
علیرضا محجوب، عضو کمیسیون اجتماعی مجلس که از نخستین کسانی بودکه نسبت به افزایش قاچاق سوخت هشدار داد،معتقد است : شرایط کنونی پرداخت یارانه دولتی به بنزین که بصورت پنهان صورت می‌گیرد به معنای پرداخت یارانه بیشتر به افراد مرفهی که دارای خودروهای شش و هشت سیلندری هستند، یعنی دولت یارانه کافی برای خیابان‌نوردی مازارتی و پورشه‌ها پرداخت می‌کند.
این نماینده تهران ری و شمیرانات همچنین پرداخت یارانه مستقیم سوخت به مردم را اشتباه استراتژیک دولت دانسته و می‌گوید: پرداخت نقدی اشتباه جبران‌ناپذیری است که به معنای اتلاف منابع است، معنی ندارد دولت ماهانه رقمی مثل 600 هزار تومان به هر خانوار بپردازد تا بتواند قیمت بنزین را واقعی کند ؛ آنوقت منابع مالی لازم برای تکمیل خطوط مترو یا تقویت ناوگان مسافربری عمومی نداشته باشد.
محجوب معتقد است برای جلوگیری از قاچاق سوخت باید به راه‌حل‌های کم‌هزینه‌تری رسید که می‌تواند مبتنی بر کنترل مرزها و جلوگیری از خروج بنزیل از مرزهای کشورمان باشد.
به نظر می‌رسد استفاده از الگوهای جهانی به منظور کنترل مصرف سوخت و تطبیق و بومی‌سازی آنها بتواند راهگشا باشد، چنانکه برخی کشورهای اروپایی به خریداران خودروهای هیبریدی و برقی یارانه داده و یا مالیات‌های قابل توجهی بر مصرف سوخت اعمال می‌شود و عواید آن در بخش توسعه خدمات عمومی نظیر ناوگان حمل‌ونقل هزینه می‌شود.
