نرخ دلار و یورو در برابر ریال به بیش از سه برابر رسید
به گزارش بورس نیوز، زانیار احمدی اظهار کرد: بررسی‌های آماری نشان می‌دهد که تغییرات شاخص کل بورس تهران از مهر 92 تا قبل از فروردین 97 با تغییرات نفت و طلا همبستگی مثبت و با تغییرات نرخ دلار همبستگی منفی دارد، اما با آغاز هیجانات در بازارهای مسکن، طلا و ارز، همبستگی دلار در دوره اخیر مثبت شده است که نشان دهنده تغییر جهت تأثیر نرخ ارز بر بازار سرمایه در دوران هیجان و شوک است.
مدیر گروه آمار و تحلیل ریسک سازمان بورس و اوراق بهادار با بیان این مطلب گفت: در ماه‌های اخیر شاهد تلاطم‌های بسیاری در بازارهای مختلف کشور بوده ایم، تلاطم‌هایی که هم اقتصاد کشور و هم وضعیت اقتصادی مردم را دچار بحران (شوک) کرده است. به طور مثال نرخ دلار و یورو در برابر ریال در بازار ارز از ابتدای سال 97 تا اواسط شهریور 97 به بیش از سه برابر رسید و تا امروز نیز شاهد تلاطم‌های روزانه غیرعادی است و قیمت طلا در بازار نیز رشد 200 درصدی داشته و شاخص کل بورس تهران نیز 67 درصد در این بازه رشد داشته است.
زانیار احمدی افزود: در این مواقع افراد به منظور حفظ ارزش سرمایه خود و از طریق سرمایه‌گذاری در بازارهای مختلف، نقدینگی خود را به سمت کالاها یا اوراق بهاداری روانه می‌کنند که در مدت زمانی کوتاه، برای آنها خلق ارزش کند. فارغ از اینکه عوامل تحریک بازارها در این دوره چه مواردی می‌توانند باشند، در زمان سرمایه‌گذاری باید به ریسک‌های موجود در آن توجه کرد.
وی اولین موضوع در این زمینه را محل سرمایه‌گذاری دانست و گفت: با توجه به عدم وجود چشم انداز مثبت نسبت به تولید در بنگاه‌ها و سیاست‌های محدودکننده قانونی و دولتی که منجر به رکود در بازار کالاهای تولیدی، وارداتی و صادراتی شده است، سرمایه‌گذاری در بازارهای طلا، ارز، مسکن، بازار سرمایه و بانک، می‌تواند مقاصد سرمایه‌گذاری متفاوتی به منظور خلق ارزش باشند.
مدیر گروه آمار و تحلیل ریسک سازمان بورس و اوراق بهادار توضیح داد: هر کدام از بازارهای اشاره شده تحت تاثیر تلاطم‌های از متغیرها (عامل‌ها)ی اقتصادی و سیاسی مانند تحریم‌ها، محدودیت‌ها اقتصادی و ... هستند که در علوم مالی به عنوان ریسک سیستماتیک شناخته شده است.
به گفته احمدی، در شرایطی که اقتصاد دچار شوک شده است، باتوجه به نرخ تورم، بانک‌ها سود واقعی کمتری نسبت به سایر بازارها عاید سرمایه‌گذاران می‌کنند و به همین دلیل گرایش افراد به سرمایه‌گذاری در بازارهای دیگر برای کسب عایدی بالاتر بیشتر می‌شود که متناظر آن نیز ریسک آنها افزایش پیدا می‌کند.
وی خاطرنشان کرد: نبود سیستم شفاف و کارآمد، عدم تقارن اطلاعاتی، عدم وجود رقابت و عدم وجود ناظر به صورت سیستمی، از عوامل ایجاد تلاطم غیرعادی قیمت‌ها در بازارهایی مانند طلا و ارز هستند و سرمایه‌گذاران را با ریسک بالایی مواجه می‌کنند. به نحوی که در ماه‌های اخیر شاهد چنین رویدادهایی بوده ایم و بازار شاهد افت 25 درصدی ارزش دلار طی کمتر از 5 روز بود.
مدیر گروه آمار و تحلیل ریسک سازمان بورس و اوراق بهادار ادامه داد : در این میان، بازار سرمایه با وجود بازارهای سهام، اوراق بهادار اسلامی، اوراق مشتقه و همچنین نهادهای مالی مانند صندوق‌های سرمایه‌گذاری و سایر ویژگی‌های خود می‌تواند جایگزین مناسبی برای بازارهای کالایی مانند نفت، طلا، ارز و مسکن باشد.
احمدی افزود: در این بازار، برخلاف سایر بازارهای موازی، قوانین و مقررات شفاف حاکم است ، معاملات با نظارت ناظر انجام می‌گیرد، قیمت‌های عرضه و تقاضا به صورت شفاف روزانه کشف می‌شوند، ویژگی‌ها و اطلاعات شرکت‌ها و اوراق برای عموم به یک اندازه در دسترس است و دارای ظرفیت بالایی در جذب نقدینگی است. همچنین در این بازار، اشخاص و نهادهای فعال دارای هویت مشخص هستند، فعالیت آنها به صورت سیستمی ثبت می‌شود و در صورت تخلف شناسایی و جریمه خواهند شد.
وی با بیان اینکه در کنار این ویژگی‌ها، بازار سرمایه نیز به ریسک‌های اقتصادی، قانونی، سیاسی، مالی و عملیاتی حساس است، اظهار داشت: از جمله این ریسک‌ها می‌توان به اثر اخبار سیاسی و اقتصادی بر وضعیت شرکتهای پذیرفته شده در بورس‌ها و همچنین تأثیر بازارهای موازی بر این بازار اشاره کرد.
احمدی تاکید کرد: علی رغم وجود ریسک‌های ذکر شده، ساختار نظارتی و مقرراتی شفاف بازار سرمایه، این بازار را به عنوان امن ترین محل برای سرمایه‌گذاری‌های هوشمندانه و بلندمدت تبدیل کرده است.
مدیر گروه آمار و تحلیل ریسک سازمان بورس و اوراق بهادار اظهار کرد: بازار سرمایه با دارا بودن ابزارها و نهادهای مالی متنوع می‌تواند جایگزینی مناسب برای بازارهای موازی باشد تا افراد بتوانند به صورت غیر مستقیم در کالاهای ریسکی سرمایه‌گذاری کنند. اما از آنجا که به طور میانگین فرهنگ سرمایه‌گذاری در جامۀ ما به مرحله بلوغ نرسیده و میزان آشنایی با بازار سرمایه کم است، توصیه می‌شود افراد به منظور سرمایه‌گذاری در این نوع بازارها شناخت و آگاهی کافی کسب کنند.
احمدی به افرادی که تمایل به سرمایه‌گذاری در بازار سرمایه دارند اما آشنایی چندانی با این بازار ندارند، پیشنهاد کرد، در نهادهای تحت نظارت سازمان بورس و اوراق بهادار مانند صندوق‌های سرمایه‌گذاری و شرکتهای سبدگردان سرمایه‌گذاری کنند.
وی با بیان اینکه صندوق‌های سرمایه‌گذاری با تجمیع نقدینگی افراد مختلف اقدام به سرمایه‌گذاری در سهام، اوراق با درآمد ثابت، اوراق مبتنی بر دارایی‌های فیزیکی مانند طلا و زمین و ساختمان یا سایر دارایی‌ها می‌کنند، افزود: این صندوق‌ها توسط افراد متخصص در زمینه سرمایه‌گذاری اداره می‌شوند و در عمل هزینه‌های عملیاتی سرمایه‌گذاران خرد را کاهش می‌دهند.
مدیر گروه آمار و تحلیل ریسک سازمان بورس و اوراق بهادار توضیح داد: سرمایه‌گذاران غیرمتخصص می‌توانند به منظور حفظ ارزش سرمایه خود و همچنین انتفاع از محل سرمایه‌گذاری، وجوه خود را در این صندوق‌ها سرمایه‌گذاری کنند؛ اما از آنجایی که برخی از صندوق‌های سرمایه‌گذاری در بازارهای ریسکی سرمایه‌گذاری می‌کنند سرمایه‌گذاری در آنها نیز ممکن است با ریسک بازار همراه باشد که منجر به سود یا زیان سرمایه‌گذاران می‌شود.
احمدی در عین حال افزود: در حال حاضر بالغ بر 190 صندوق سرمایه‌گذاری تحت نظارت سازمان بورس و اوراق بهادار فعالیت می‌کنند و وجود ویژگی‌هایی چون تنوع بالای سبد سرمایه‌گذاری صندوق‌ها و همچنین میزان سرمایه بالای تحت مدیریت آنها(هزینه سرمایه‌گذاری هر سرمایه‌گذار را کاهش می‌دهد) ، ریسک این نوع سرمایه‌گذاری را به مراتب کمتر از سایر سرمایه‌گذاری‌ها می‌کند.
وی سپس به افرادی که علاقه‌مند به سرمایه‌گذاری مستقیم در بازار سرمایه‌اند، توصیه کرد: در اولین گام به منظور آشنایی با سازوکار اجرایی نحوه انجام معاملات در بازار سرمایه مطالعه خود را به میزان کافی افزایش دهند. در این مسیر می‌توان قبل از انجام سرمایه‌گذاری ، در کلاس‌ها یا دوره‌های آموزشی شرکت کنند و یا منابع مختلف در این زمینه را مطالعه کنند.
مدیر گروه آمار و تحلیل ریسک سازمان بورس و اوراق بهادار همچنین توصیه کرد تا زمانی که افراد شناخت کافی از بازار کسب نکرده اند تمام سرمایه و ثروت خود را وارد بازار نکنند. به عبارت دیگر هیچ وقت برای آزمودن عمق رودخانه با جفت پا وارد رودخانه نشوند و بهتر است جنبه‌های احتیاطی را لحاظ کنند.
احمدی ادامه داد: از آنجایی که بازار دارای ریسک است، سرمایه‌گذاران از ابتدای ورود به بازار حداکثر زیان قابل تحمل خود را شناسایی کنند، بدین معنی که اگر سبد انتخاب شده بازدهی منفی داشت، تا چه حد می‌توانند زیان را تحمل کنند و از آن خارج نشوند که در ادبیات مالی، این مفهوم به عنوان اشتهای ریسک شناخته شده است. همچنین پیشنهاد می‌شود افراد ریسک گریز بیشتر در دارایی‌هایی سرمایه‌گذاری کنند که ریسک کمتری دارد. سرمایه‌گذاران باید بپذیرند که این بازار دارای ریسک است و ممکن است زیان نیز ببینند و هیچ تضمینی برای سودآوری وجود ندارد.
وی گام بعدی در مسیر سرمایه‌گذاری در بازار سرمایه را تعیین افق سرمایه‌گذاری دانست و گفت: بازار سرمایه یکی از منابع مهم جهت تأمین مالی بلند مدت شرکت‌ها به شمار می‌آید. به همین منظور بهتر است سرمایه‌گذاران حداقل با افق سرمایه‌گذاری میان‌مدت و بلندمدت وارد بازار سرمایه شوند و از سفته‌بازی و نوسان‌گیری پرهیز کنند. همچنان که سفته بازی باعث ایجاد تلاطم در بازارهایی مانند دلار و طلا می‌شود در بازار سرمایه نیز به طور مشابه این اتفاق خواهد افتاد و ممکن است باعث زیان شود.
مدیر گروه آمار و تحلیل ریسک سازمان بورس و اوراق بهادار تاکید کرد: متنوع سازی از جمله اقدامات لازم جهت کاهش ریسک سبد سرمایه‌گذاری سرمایه‌گذاران است تا در صورت زیان در یک دارایی، سود سایر دارایی‌ها ضرر آن را کاهش دهد، در این صورت شاید بازده کل پایین‌تر باشد اما به همان اندازه ریسک سرمایه‌گذاری نیز پایین تر خواهد بود.
احمدی گفت: سرمایه‌گذاران برای انتخاب یک دارایی بهتر است از منابع مختلف در مورد آن مطالعه و در صورت نیاز از خدمات شرکتهای مشاوره سرمایه‌گذاری استفاده کنند و تحلیل‌های مختلف را به کار گیرند. سرمایه‌گذاران در انتخاب دارایی‌های موضوع سرمایه‌گذاری دقت داشته باشند و در خرید و فروش خود فریب افراد سودجو، به خصوص شبکه‌های اجتماعی مختلف را نخورند به طوری که باید تصمیم‌گیرنده نهایی خود آنها باشند و سرمایه‌گذاری آنها با تجزیه و تحلیل کافی همراه باشد.
وی ادامه داد: در نهایت توصیه می‌شود در هر بازاری در دوره‌های رشد یا افت از رفتارهای توده وار پرهیز کنند؛ چرا که پژوهش‌ها و مطالعات نشان می‌دهند این رفتار باعث تشدید نوسان، ایجاد حباب قیمتی و ریسک بازار می‌شود و خود به خود بر ثروت سرمایه‌گذاران تأثیرگذار خواهد بود. به عبارت دیگر این رفتار سرمایه‌گذاران در بازار است که در تعیین ثروت آنها اثرگذار خواهد بود.
مدیر گروه آمار و تحلیل ریسک سازمان بورس و اوراق بهادار خاطر نشان کرد: به همین دلیل بهتر است سرمایه‌گذاران در دوره‌های مختلف عقلایی تصمیم گیری کنند و توجه داشته باشند در چنین شرایطی افراد سودجو فعال‌تر می‌شوند. در این شرایط پول هوشمند (منظور پولی است که پشتوانه آن تصمیم عقلایی و با افق سرمایه‌گذاری میان‌مدت یا بلندمدت باشد) وارد بازار نمی‌شود و این موضوع باعث ایجاد تلاطم و حباب قیمتی خواهد شد.
