ورود نفت کاغذی به بورس و تقویت زیرساخت‌ها/ عرضه نفت در داخل و رشد دلال‌بازی
به گزارش بورس نیوز، نفت، این طلای سیاه پس از انقلاب اسلامی به اهرمی در دست کشورهای غربی برای اعمال فشارهای مختلف سیاسی و اقتصادی به ایران تبدیل‌شده کهمحدود بودن خریداران نفت کشور و همچنین انحصاری بودن فروش این محصول به شرکت ملی نفت زمینه مبارزه با آمریکا را برای ایران تنگ‌تر کرده و ایالت متحده با تحت‌فشار قرار دادن این خریداران و مسدود کردن معابر انتقال پول با این شرکت، توانست تأثیرات منفی زیادی بر فروش نفت ایران اعمال کند که با خروج آمریکا از برجام و بازگشت تحریم‌های فروش نفت، شرکت‌های وابسته به این صنعت به‌طورکلی تحت منگنه قرار گرفتند و از سویی دیگر به دلیل متکی بودن بودجه دولت به درآمدهای نفتی دیگر شرکت‌ها نیز با مشکل کمبود بودجه مواجه شدند که این امر مسئولین دولتی را بر آن داشت که فکری به حال این صنعت بیمار کرده و درمانی برای درد آن در نظرگیرند بنابراین پس از انجام معاینه‌ها و بررسی‌های لازم قرار شد که این طلای سیاه وارد بورس انرژی شود که از این طریق بخش خصوصی نیز با عیادت از این بیمار ارمغانی از جنس امید برای بهبود را برای این صنعت به همراه آورد.
اما بازهم شرکت ملی نفت ایران به‌عنوان یک‌نهاد دولتی موانعی برای
ورود بخش خصوصی در بخش فروش نفت ایجاد کرد درحالی‌که با توجه به نیاز کشور برای
شناسایی و توسعه بازارهای فروش نفت در دیگر کشورها و کوچک‌سازی محموله‌های صادراتی
آن تغییر الگوی سنتی و دولتی فروش این طلای سیاه امری ضروری به نظر می‌رسد. عرضه نفت خام در بورس انرژی به‌عنوان یکی از روش‌های نوین فروش نفت
بوده که مزایایی همچون شفافیت در معاملات را به همراه دارد که این امر به‌عنوان انگیزه‌ای
برای فعالان این صنعت در جهت عبور از موانع نیز محسوب می‌شد تا اینکه بالاخره در
اوایل سال 93 این تلاش‌ها به نتیجه رسید و برای نخستین بار در تاریخ صنعت نفت، نفت
خام در بورس انرژی عرضه شد اما متأسفانه بنا به دلایلی ازجمله آماده نبودن زیرساخت‌های
لازم برای انجام معاملات نفتی با شکست مواجه شد که به‌تبع آن شاهد دوری طلای سیاه
از بازار بورس بودیم اما اکنون با توجه به نزدیک بودن دور دوم تحریم‌های آمریکا
علیه ایران مسئولین کشور راهکار عرضه نفت در بورس انرژی را بازهم موردبررسی قراردادند
و بالاخره باوجود کش‌وقوس‌های بسیار شرایط برای ورود دوباره این محصول به بازار
بورس فراهم شد و شرکت ملی نفت ایران نیز از موضع خود در برابر این اقدام کناره‌گیری
کرد بنابراین بورس انرژی با صدور اطلاعیه‌ای از عرضه یک‌میلیون بشکه نفت خام به
قیمت پایه هر بشکه 79.15 دلار در تاریخ 6/8/1397 خبر داد که فروش آن به‌صورت۲۰درصد ریالی و۸۰درصد ارزی خواهد بود و
تسویه بخش ریالی (بر اساس نرخ تسعیر سنا) به‌صورت نقدی قبل از تحویل محموله و
تسویه بخش ارزی به‌صورت اعتباری، با ارائه ضمانت‌نامه بانکی تعهد پرداخت ریالی
معتبر از بانک‌های موردقبول شرکت ملی نفت،پس از تحویل محموله انجام می‌شود . ازآنجاکه خریداران بر اساس قیمت پایه اعلامی شرکت ملی نفت ایران بر
روی قیمت نفت خام رقابت می‌کنند انتظار می‌رود که ایجاد چنین فضای رقابتی منجر به
کشف قیمت مناسب و شفاف شود اما انحصار عرضه نفت خام از سوی امور بین‌الملل شرکت
ملی نفت و تلاش برای عدم عرضه نفت خام در بازار شفاف بورس این نگرانی را ایجاد می‌کند
که اگر این عرضه بازهم با شکست مواجه شود انحصارگران دوباره دست بخش خصوصی و بورس
را از صنعت نفت کشور کوتاه کنند در این خصوص مهدی حسینی کارشناس نفتی به بورس
نیوز گفت: عرضه نفت در شرایط فعلی شاید با شکست روبه‌رو شود زیرا در صورت عرضه این
محصول در بازار داخل واسطه‌ای بین شرکت ملی نفت با خریداران ایجاد می‌شود که به‌تبع
آن حضور دلالان در این بازار نیز پررنگ‌تر خواهد شد. وی افزود: در حال حاضر زیرساخت‌ها و شرایط لازم
برای افزایش میزان صادرات نفتی کشور از طریق عرضه آن در بورس انرژی نیز فراهم
نیست. حسینی در خصوص سخت‌گیری‌های شرکت ملی نفت درزمینهٔ
مشخص بودن هدف صادراتی، تصریح کرد: محموله‌های عرضه‌شده در بورس باید 35000 بشکه
باشند اما کوچک‌ترین ظرفیت کشتی‌ها 250 هزار تن خواهد بود پس برای حمل این محموله‌ها
نیز باید تمهیداتی اندیشیده شود و به‌طور دقیق نام پالایشگاه خریدار نیز مشخص
باشد. کارشناس نفتی بابیان اینکه به‌تبع عرضه نفت خام
در بورس انرژی صادرات این محصول افزایش نمی‌یابد، تأکید کرد: عرضه نفت به بازار
داخل نیز فایده‌ای ندارد زیرا عدم ثبات در قیمت فرآورده‌های نفتی را به همراه
دارد. وی با اشاره به اینکه در دیگر کشورها نفت کاغذی
را می‌فروشند، ادامه داد: برای حضور نفت در بورس‌های دنیا مانند نیویورک و لندن و
توکیو بجای فروش فیزیکی این محصول، نفت کاغذی را می‌فروشند. حسینی افزود: بورس نیویورک در روز 100 میلیون
بشکه نفت می‌فروشد درحالی‌که کل تولید نفت دنیا 90 میلیون بشکه است. وی بابیان اینکه باید زیرساخت‌های فروش نفت به‌طور
کاغذی در ایران نیز فراهم شود، گفت: برای راه‌اندازی بورس نفت در کشور باید سازوکار
آن توسط شرکت ملی نفت فراهم شود.
