بازار سرمایه ایران باید بزرگتر شود
برنامه‌هایتان را برای دوره جدید مدیریت بورس بر چه مبنایی طراحی کرده اید؟
نگاهمان در اجرای برنامه‌ها کلان است. توجه داشته باشید 73 درصد از تامین مالی در ایران از طریق بازار پول و بخش کمتری از طریق بازار سرمایه انجام می‌شود، در حالی که در دنیا این نسبت نصف- نصف است. در نتیجه بازار سرمایه ایران برای آن که به استانداردهای جهانی نزدیک شود، به ناچار باید بزرگتر شود. اعتقاد دارم این بازار باید با نگاه تامین مالی صنعت بزرگ شود و توسعه یابد. البته با توجه به آن که طبیعتا منابع موجود در اقتصاد محدود است، باید اولویت‌ها را تشخیص دهیم. در نتیجه باید کمک کنیم منابع از طریق ابزارهای مالی جدید به بازار سرمایه هدایت شود. برای دستیابی به این هدف باید اولویت‌ها را از نظر سودآوری و کسب منافع برای اقتصاد ایران در نظر بگیریم.
پس اصلی‌ترین برنامه شما ارتقا نقش بازارسرمایه در تامین مالی است؟
این یکی از برنامه‌های اصلی بورس تهران است، در یک نگاه کلان نگر و کلی تر، ما آماده‌ایم تا ضریب نفوذ بازار سرمایه را افزایش دهیم و سرمایه‌گذاران بیشتری را اعم از خرد و کلان، حقیقی و حقوقی به بازارسرمایه جذب کنیم.
در حوزه جذب نقدینگی چه برنامه‌ای دارید؟
طبق آخرین آمارهای رسمی، حجم نقدینگی در اقتصاد ایران به مرز 1700 هزار میلیارد تومان رسیده این حجم از نقدینگی، در صورت عدم مدیریت، به هر بازاری منتقل شود بر فضای کسب و کار و به طورکل بر فضای اقتصاد ایران آثار نامطلوبی برجای می‌گذارد. همچنان که در طول ماه‌های گذشته حتما مشاهده کرده اید که این نقدینگی در بازارهای سکه، ارز و دیگر بازارها چه تاثیر مخربی برجای گذاشت.
جذب نقدینگی به بورس چه اثری خواهد داشت؟
تامین مالی و گسترش اشتغال از جمله مهمترین اثرات ورودنقدینگی به بازار سهام است. جذب و هدایت نقدینگی به بورس از چند جهت می‌تواند برای اقتصاد ایران حائز اهمیت باشد. ورود نقدینگی به بورس ضمن آن که می‌تواند اثر مخرب آن را در اقتصاد خنثی کند، آثار تورمی هم به دنبال نخواهد داشت و حتی می‌تواند به تامین مالی پروژه‌ها، صنعتگران و بازرگانان هم کمک کند. همان طور که در پاسخ به پرسش نخست شما گفتم کمک به تامین مالی و تسهیل فرایندهای آن از جمله برنامه‌های اصلی بورس تهران در دوره جدید است.
برنامه‌هایتان برای ارتقا شفافیت، خصوصی‌سازی و توسعه فضای کسب و کار در بازارسهام چیست؟
چنان که می‌دانید دولت در اجرای سیاست‌های اصل 44 موظف است بنگاه‌های در اختیار خود را به بخش خصوصی واگذار کند. آمارهای سازمان خصوصی‌سازی نشان می‌دهد نقش بورس در اجرای این سیاست، بسیار پررنگ و حائز اهمیت بوده است. اما اعتقاد داریم واگذاری سهام پایان کار ما نیست. ما باید از این پس به مردم و سرمایه‌گذاران کمک کنیم بتوانند به نحو احسن و به شکل درست و قانونمند بر منافع خود و سبد داراییهایشان نظارت داشته باشند. برای تحقق این هدف در نظر داریم با اجرای دقیق مکانیزم‌های حاکمیت شرکتی به همه سرمایه‌گذاران کمک کنیم نمایندگان واقعی خود را انتخاب کنند و مکانیزم مجامع شرکت‌ها و مقررات قانونِ تجارت می‌تواند به این روند کمک کند.
از نظر شما مهمترین خلا بازارسرمایه ایران، که باید در آینده و در مسیر توسعه بورس برطرف شود، چیست؟
ایران جزو 20 اقتصاد برتر جهان است. اخیرا در کنفرانس رتبه‌بندی اعلام شد ایران تنها کشوری است که با وجود قرار داشتن در جمع اقتصادهای برتر جهان، ریتینگ ندارد و رتبه‌ی اعتباری ناشر در آن مشخص نیست، در نتیجه سرمایه‌گذاران هیچ مکانیزمی برای تفاوت قائل شدن بین شرکت‌ها از منظر ریسک اعتباری در اختیار ندارند. این خلاء باید برطرف شود.
برای پذیرش شرکت‌های جدید برنامه شما چیست؟
ما آماده‌ایم سهام شرکت‌هایی را که از قابلیت جذب سرمایه و توسعه برخوردارند، وارد بازار سرمایه کنیم زیرا معتقدیم هدایت منابع و نقدینگی به سوی بازار سرمایه موجب گسترش اقتصاد و کمک به رفاه مردم و گره‌گشایی از کار دولت می‌شود. دولت می‌تواند از طریق واگذاری تصدی گری و بنگاه‌ها، کوچک و چابک شود و بر سیاست‌گذاری‌ها نظارت کند. دولت نمی‌تواند بنگاه داری کند و این امر را به مردم واگذار کند. برای این منظور، بورس بهترین بازار برای سرمایه‌گذاری و جذب نقدینگی است. طبق برنامه‌هایی که به تایید هیات مدیره بورس هم رسیده در نظر داریم شرکت‌های بیشتری را وارد بازارسهام کنیم. در حال حاضر مجموع ارزش بازار بورس تهران و فرابورس به حدود 800 هزار میلیارد تومان رسیده، اما به اعتقاد من کافی نیست و اندازه بازار باید از آن چه هست بزرگتر شود.
برای تثبیت شرایط بازار و کاهش ریسک سرمایه‌گذاران در کنار توسعه بورس چه برنامه‌ای دارید؟
طبق آمار رسمی در شش ماه اول امسال 570 هزار کد معاملاتی صادر شد و ارزش معاملات به بیش از دو هزار میلیارد تومان درروز هم افزایش یافت. بنابراین استقبال سرمایه‌گذاران از بورس به شکل مطلوبی در حال افزایش است. بورس برای محافظت از سرمایه‌گذاران جدید صندوق تثبیت و توسعه بازار را ایجاد کرده و از طرفی در دو سال اخیر هیچ شرکتی عرضه نشده مگر این که بازارگردان داشته باشد.
هدف‌گذاری شما در عرضه‌های اولیه چیست؟
عرضه‌های اولیه موجب تامین مالی در اقتصاد می‌شود، تامین مالی شرکت‌ها، حلقه‌های زنجیره تولید را تکمیل می‌کند. هم چنین بعد از عرضه‌های اولیه، سهامداران عمده می‌توانند باز هم تامین مالی کنند و پروژه‌هایشان را با منابع جدید و ارزان قیمت کامل کنند و با این حساب اشتغال به وجود می‌آید. ما همیشه می‌گوییم به جای فروش نفت خام باید محصولات زنجیره‌ای تولید نفت از جمله محصولات پتروشیمی‌ها را صادر کنیم در نتیجه ملاحظه می‌کنید که ما در عرضه‌های اولیه هم نگاهی کلان نگر داریم.
در سال 1396 بورس تهران برنامه داشت 18 شرکت را عرضه اولیه کند اما در نهایت حتی به نیمی از این برنامه هم نرسید. در سال جاری نیز قرار بود به طور متوسط هر ماه یک عرضه اولیه را شاهد باشیم و در نهایت یازده عرضه صورت بگیرد اما تا به امروز تنها دو عرضه انجام گرفته است. علت چیست؟
در نظر داشته باشید که این برنامه عملا در حال اجراست. چنان که تعدادی از شرکت‌ها از فرابورس وارد بورس شده اند. ضمن این که ما با توجه به شرایط بازار تصمیم می‌گیریم. از طرف دیگر امسال عرضه 2 شرکت بزرگ پتروشیمی پارس و پتروشیمی نوری را در برنامه داشته ایم و با عرضه اولیه سهام پتروشیمی پارس که شرکت بسیار بزرگی است، ارزش بازار سهام در حد مطلوبی افزایش یافت.
برنامه شما برای اصلاح مقررات بازار گردانی چیست؟
در گام اول کارمزد بازار گردان‌ها را کاهش داده‌ایم و این موضوع به انگیزه ای برای توسعه فعالیت آنها تبدیل شده است، البته قبول دارم ما هنوز عملا بازار گردان رسمی نداریم و سهامداران عمده هستند که سهم را بازار گردانی می‌کنند برای رفع این خلا حتما تلاش خواهیم کرد و این موضوع در برنامه‌های مدیریت جدید بورس گنجانده شده است.
برخی معتقدند منابع بانکی نباید وارد صندوق‌های سرمایه‌گذاری خطرپذیر شود نظر شما در این مورد چیست؟
صندوق‌ها مانند هر صندوق دیگری ریسک‌های خود را اعلام می‌کنند و در بازار تامین مالی می‌کنند. البته طبق قانون، بانک مرکزی مسئول امور بانکی است. بنابراین اگر محدودیتی وجود دارد باید از طرف مقام ناظر پولی این محدودیت‌ها اعلام شود.
پس شما معتقدید که بانک مرکزی باید روی صندوق‌های خطر پذیر نظارت داشته باشد؟
بله، اتفاقا وارد هم شده و بر همه صندوق‌ها نظارت دارد البته نظارت بانک مرکزی بر روند صندوق‌های خطر پذیر بیشتر بوده است.
انتظارتان از وزیر جدید اقتصاد در حوزه فعالیت بازار سرمایه چیست؟
خوشبختانه هم رییس‌جمهور محترم و هم وزیر جدید اقتصاد در جریان نشست‌های رای اعتماد به وزرا در مجلس تاکید بسیاری بر نقش بازارسرمایه در اقتصاد ایران و لزوم حمایت از آن داشتند طبیعتا آگاهی و اشراف مسوولان ارشد دولتی بر روندهای بازارسرمایه کار ما را در حوزه اجرا و ارائه برنامه‌های توسعه‌ای بسیار سهل‌تر و آسان‌تر می‌کند. همان طور که وزیر محترم اقتصاد اعلام کرده‌اند لزوم ارتقا سطح تامین مالی از طریق بازار سرمایه در دستور کار تیم جدید اقتصادی دولت است. وزیر اقتصاد خود رئیس شورای عالی بورس است در نتیجه نگاه کلان‌نگر و دقیق ایشان به این مسائل بازار سرمایه می‌تواند وزن بازار سرمایه را در حوزه تامین‌های مالی افزایش دهد.
