فرار از مسئولیت به بهانه خصوصی‌سازی
به گزارش واحد سنجش و راه حل های رفتاری در بازار (آبسیم) بورس نیوز، شرکت کشت و صنعت نیشکر هفت تپه یکی از قدیمی‌ترین کارخانههای تولید شکر در کشور به شمار می رود و حدود 57 سال مشغول به تولید یکی از استراتژیک‌ترین محصولات کشور است. در حال حاضر بالغ بر 5000 نفر به صورت رسمی، قراردادی و پیمانکاری با این شرکت بزرگ همکاری میکنند و به نوعی زندگی بسیاری از مردم شهرستان شوش به آن گره خورده است.
در اواخر دهه 80 موضوع خصوصی سازی این شرکت بر سر زبان ها افتاد؛ تا این که در آخرین روز آذر ماه سال 94، پس از چند نوبت شکست در مزایده به علت نبود خریدار، این امر به واقعیت پیوست. اما واقعیتی تلخ...
به این ترتیب، 100 درصد سهام شرکت کشت و صنعت نیشکر هفت تپه شامل بیش از 194 میلیون سهم به قیمت پایه هر سهم 11231 ریال و ارزش کل پایه 2187 میلیارد ریال به صورت 5 درصد نقد و بقیه اقساط 8 ساله به فروش رسید. و این شروع برگی دیگر از تاریخ غمانگیز این شرکت بود.
دو شرکت پیمانکاری به نام های «زئوس» و «آریاک» با پیش پرداخت 60 میلیارد ريال، شرکت کشت و صنعت نیشکر هفت تپه را خریداری کردند. بنابراین، یکی از قدیمی‌ترین شرکت‌های ایران به شرکتی نوپا واگذار شد. گفتنی است سه نفر از پنج عضو هیات مدیره شرکت هفت تپه، از یک خانواده هستند.
در خصوص این واگذاری دو ابهام و ایراد وارد شده است. اولین ایراد به سن پایین خریدار مربوط می شود. مالکان این شرکت قدیمی، دو جوان 28 و 31 ساله هستند. واگذاری بدون برآورد بدهی ها و قیمت روز زمین ها، ایراد دوم به این مزایده است. در پایان سال 93 ارزش روز زمین ها بالغ بر 3955 میلیارد ريال بود.
شواهد و قراین حکایت از آن دارد که این مدیران جوان، از سال 94 تا 96 به بهانه های مختلف، بالغ بر 800 میلیون دلار دریافت کرده اند ولی تاکنون تعهدات ارزی خود را انجام نداده و در حال حاضر نیز متواری هستند.
حال سوال این است که آیا واگذاری این شرکت بزرگ اقتصادی به دو جوان 28 و 31 ساله بدون هماهنگی مسئولان استان و شهرستان به معنای رها کردن این مجموعه نیست؟ کارخانه‌ای که زمانی قطب شکر ایران بود و در سطح جهانی اعتبار داشت، اکنون به وضعیتی بغرنج گرفتار شده و کارکنان آن از دریافت حداقل حقوق خود محروم شده اند. از همین رو، اعتراضات کارکنان شدت گرفت و برخی در این میان، دستگیر و حتی اخراج شدند. گفته می شود برخی نیز بر اثر فشارهای وارده ناشی از بیکاری و بی پولی، اقدام به خودکشی کرده اند.
البته از این نکته نیز نباید گذشت که مشکلات شرکت نیشکر هفت تپه ریشه در گذشته های نه چندان دور دارد و تنها مختص به چند سال اخیر نیست. تعرفه پایین شکر و قیمت آن در بازار داخلی، فضای کاری را برای این شرکت مشکل کرد؛ به گونه ای که تولید شکر از 100 هزار تن در سال‌های 72 تا 74 به 35 هزار تن در سال 94 کاهش یافته و حتی در برخی دوره ها به 10 هزار تن نیز رسیده بود. عمده دلیل زیاندهی هفت تپه را می توان ناشی از عدم نوسازی کارخانه، قیمت پایین شکر در بازار و تعرفه اندک واردات شکر دانست.
بر اساس اطلاعات مالی در دست، در سال مالی 91 با وجود فروش 570 میلیارد ريالی، 361 میلیارد ريال زیان عاید شرکت کشت و صنعت نیشکر هفت تپه شده بود. در سال مالی 92 مبلغ فروش به 654 میلیارد ريال افزایش یافت اما با وجود کمک بلاعوض 205 میلیارد ريالی دولت، به سبب هزینه های سرسام آور، 294 میلیارد ريال زیان شناسایی کرده بود. همین وضعیت در سال مالی 93 نیز تکرار شد و با وجود رشد فروش به رقم 848 میلیارد ريال و کمک 156 میلیارد ريالی دولت، نتیجه ای جز زیان 162 میلیارد ريالی نداشت. به این ترتیب، زیان انباشته این شرکت با سرمایه 1947 میلیارد ريالی، از رقم 3224 میلیارد ريال فراتر رفت.
به گزارش آبسیم، این ماجرای به خوبی نشان دهنده داستان غمبار خصوصی سازی در ایران است و اوضاع نابسامان شرکت ها تنها منحصر به شرکت کشت و صنعت هفت‌تپه نمی شود. در سال های اخیر در همین استان خوزستان، کارگران «گروه ملی صنعتی فولاد اهواز» نیز داستانی مشابه داشتهاند. با نگاهی کلی به فرایند خصوصی سازی می توان گفت، دولت تحت لوای خصوصی سازی و به امید بهبود اوضاع، شرکت ها را واگذار کرده اما به نظر می رسد در اصل، از مسئولیت خود در قبال کشور و کارکنان شرکت ها فرار کرده است.
