انتشار اوراق تنها راهکار تامین مالی/ چرخ پنچر بانک‌ها در سرمایه گذاری طرح‌های عمرانی
به گزارش بورس نیوز، تصویب قانون بازار اوراق بهادار در آذرماه 1384 توسط مجلس شورای اسلامی، آغازی برای توسعة نظام مالی بوده که تشکیل نهادهای مالی جدید در بازار سرمایه ایران از جمله شرکت‌های تأمین سرمایه یکی از مهمترین نتایج تصویب این قانون محسوب می شود و امروزه این شرکت ها نقش مهمی در تأمین منابع مالی مورد نیاز شرکت‌ها، ارائه مشاوره در زمینة توسعه، جذب مشارکت، انتشار و فروش اوراق بهادار، ادغام، تملیک و خصوصی سازی بنگاه‌های دولتی ایفا می‌کنند که در سال های اخیر با توجه به کمبود منابع مالی در بانک ها وظیفه خطیر سرمایه گذاری نیز تاحدودی بر دوش این شرکت ها افتاده اما به گفته متولیان این امر هنوز ابزارها و شرایط لازم برای فعالیت پررنگ این شرکت ها در سرمایه گذاری و تامین سرمایه فراهم نشده است.
در این خصوص بورس نیوز میزگردی با موضوع بررسی وضعیت شرکت های تامین سرمایه و صندوق های سرمایه گذاری در بازار سرمایه و با حضور حسن قاسمی مدیرعامل کارگزاری آینده نگر خوارزمی و مصطفی محمدی کارشناس تامین سرمایه برگزار کرده که مشروح آن را در ذیل می‌خوانید.
نقش بانک ها در سرمایه گذاری چیست؟
قاسمی: بانک ها متعهدبه پرداخت سود مشخص به سپرده گذاران یا سرمایه گذاران هستند به همین دلیل نباید ریسک سرمایه گذاری در طرح یا پروژه ای را بپذیرند بنابراین در حال حاضر تاسیس صندوق‌های خطرپذیر یا پروژه تنها راه تامین مالی طرح ها محسوب می شود زیرا در اینصورت سرمایه‌گذار با علم به اینکه منابع مالی خودرا در طرح یا پروژه ای سرمایه گذاری می کند منابع مالی خودرا در اختیار این صندوق ها قرار می دهد اما سرمایه گذاری در طرح ها از محل صندوق‌های با درآمد ثابت این امر امکان پذیر نخواهد بود زیرا افراد فعال در این صندوق ریسک‌پذیر نیستند و می خواهند سود مشخصی را دریافت کنند.
محمدی: برخی از صندوق‌های تامین سرمایه وابسته به بانک ها بوده و منابع مالی آن ها نیز از همین طریق تامین می شود.
در سال های گذشته بانک مرکزی هشدارهای لازم مبنی بر عدم ارائه منابع مالی با نرخ سود بالا به بانک ها را به بانک ها ابلاغ کرد که به تبع آن بانک ها نیز با ایجاد صندوق‌های با درآمد ثابت بخشی از منابع خود را به این صندوق ها تزریق کردند پس این صندوق ها با منابع مالی بانک ها در زمینه سرمایه‌گذاری طرح‌ها فعالیت می‌کنند.
بانک های ما دارایی کافی را ندارند و میزان بدهی آن ها از دارایی بیشتر و سودی که بابت سپرده‌ها پرداخت می کنند نیز بیش از سود تسهیلات بوده بنابراین در صورت کمبود منابع از بانک مرکزی استقراض می کنند که به تبع آن میزان نقدینگی در کشور افزایش می یابد.
مشکلات سیستم بانکی کشور در سال 1391 و به تبع سرمایه گذاری منابع سپرده گذاران بانکی در بخش مسکن آغاز شد زیرا این امر موجبات ایجاد حباب قیمتی را فراهم کرد که پس از کاهش قیمت مسکن بانک ها ضررهای زیادی را متحمل شدند و در حال حاضر توان پرداخت سود سپرده‌ها را ندارند و مجبور به استقراض از بانک مرکزی هستند که این امر مشکلاتی همچون افزایش نقدینگی و رشد بی رویه نرخ ارز را به همراه داشته بنابراین سیستم بانکی کشور باید اصلاح شود.
بهترین راهکار برای تقویت بانک‌ها در راستای سرمایه‌گذاری در طرح ها چیست؟
قاسمی: باید بازار پول را از بازار سرمایه تفکیک کنیم زیرا بانک‌ها وظیفه جمع آوری سپرده و ارائه تسهیلات را برعهده دارند و به دلیل کوتاه مدت بودن سپرده‌ها سود تسهیلات نیز باید در کوتاه مدت پرداخت شود بنابراین بازار سرمایه باید در تامین مالی پروژه‌ها همکاری کند چون اصولا طرح‌ها نیاز به تامین مالی بلند مدت دارند.
در سال های گذشته منابع مالی بانک ها صرف پروژه هایی شد که بازدهی آن ها در بلندمدت مشخص خواهد شد اما سپرده های بانکی باید در مدت 6 ماه تا 1 سال به سپرده‌گذاران بازگردد بنابراین بانک ها نباید درگیر تامین مالی پروژه‌ها شوند و در این زمینه باید از ابزارهایی دیگری همچون بازار سرمایه،اوراق بدهی یا صندوق های سرمایه‌گذاری استفاده شود.
پیشنهاد شما برای تامین سرمایه طرح ها در شرایط کنونی چیست؟
قاسمی: بهترین راه برای تامین سرمایه طرح‌ها بهره مندی از امکانات صندوق های سرمایه‌گذاری در پروژه، انتشار اوراق مشارکت، اوراق بدهی و صکوک است.
نباید منابع مالی طرح ها از محل صندوق‌های با درآمد ثابت تامین شود زیرا این صندوق ها متعهد به پرداخت سود به مشتریان یا سرمایه گذاران هستند و حتی صندوق های سرمایه گذاری وابسته به بانک نیز نباید در این زمینه مشارکت کنند زیرا منابع مالی این صندوق ها نیز محدود و کوتاه مدت هستند.
محمدی: تنها راه تامین مالی برای شرکت های تامین سرمایه انتشار اوراق بوده که در این زمینه نیز با محدودیت ابزارهای مالی مواجه هستیم و تنها مجاز به انتشار اوراق مشارکت و صکوک خواهیم بود اما عامه مردم در خصوص انتشار اوراق یا بهره مندی از مزایای آن اطلاعات کافی را ندارند و تنوع اوراق در ایران نیز بسیار کم است.
