سرمایه‌گذاری خارجی، تنها حلقه مفقوده پترویی‌ها/ سواحل مکران در انتظار احداث واحدهای پتروشیمی/ محصولات شیمیایی نباید برای عده‌ای سودزا باشد

به گزارش بورس نیوز، به دلیل کاهش جذب سرمایه‌های خارجی در سال‌های اخیر، روند توسعه صنعت پتروشیمی با وقفه‌هایی رو‌به‌رو می‌شود.

شکل‌گیری صنعت پتروشیمی در کشور به دهه ۱۳۳۰ شمسی بازمی‌گردد، در اواخر این دهه وزارت اقتصاد وقت به منظور گسترش و توسعه صنعت پتروشیمی در کشور بنگاه شیمیایی کشور را تاسیس و شرکت مزبور در سال ۱۳۳۷ طرح احداث کارخانه کود شیمیایی مرودشت فارس (پتروشیمی شیراز) را به اجرا گذاشت. 

نخستین مجتمع پتروشیمی کشور تحت عنوان پتروشیمی شیراز در سال ۱۳۴۳ جهت تولید کود شیمیایی به بهره برداری رسید.

به طور قطع رشد صنعت پتروشیمی در کشور نیازمند برنامه ریزی ها و اقدامات تخصصی در ارتباط با صنعت نفت و گاز است و به همین منظور وزارت اقتصاد در سال ۱۳۴۲ پیشنهاد تشکیل شرکت ملی صنایع پتروشیمی را تحت مالکیت دولت و شرکت ملی نفت ارائه نمود و چیزی طول نکشید که شرکت ملی صنایع پتروشیمی جهت تمرکز بر روی ایجاد و توسعه صنعت پتروشیمی کشور تاسیس گردید.

پس از پیروزی انقلاب صنعت پتروشیمی کشور با فراز و فرود های گوناگونی رو به رو شد که از آن دست می توان به خصوصی سازی بدون برنامه ریزی و بی هدف این صنعت و سپردن یکی از پولساز ترین صنایع کشور به غیر اهلش اشاره کرد.

ساسان افشار کارشناس حوزه پتروشیمی در گفت‌وگو با خبرنگار بورسنیوز در مورد تغییرات ایجاد شده صنعت پتروشیمی در سالهای پس از انقلاب گفت: صنعت پتروشیمی به اندازه 20 برابر از ابتدای انقلاب تاکنون پیشرفت داشته و می‌توان ادعا کرد که نیاز این بخش از تولید کشور به خارج از مرزها، تا 50 درصد کمتر از دوران پهلوی شده است.

وی در مورد طرح توسعه صنایع پتروشیمی در سواحل مکران اظهار داشت: سواحل مکران از ظرفیت و پتانسیل خیلی خوبی برای احداث واحدهای پتروشیمی برخوردار است. این پتانسیل اگر زیرساخت‌های آن فراهم شود و جذب سرمایه‌گذار نیز به صورت موسس صورت گیرد می‌تواند در روند توسعه پتروشیمی کشور نقش اثرگذارتری داشته باشد.

این کارشناس صنعت پتروشیمی با اشاره به تحریم مجدد کشور و مشکلات ورود برخی نیازهای صنعت پتروشیمی گفت: راهکارهایی برای رفع این مشکل دیده شده و خوشبختانه در سال‌های اخیر میزان وابستگی به واردات محصولات پتروشیمی به شدت کاهش یافته و همین دلیل صنایع داخلی ما توانستند مواد اولیه خود را از مجتمع‌های پتروشیمی داخلی تامین نمایند.

وی در مورد بحث آزادسازی قیمت ها در صنعت پتروشیمی تصریح کرد: شرکت های پتروشیمی مجموعه های سوده هستند. اگر به بازار بورس نگاه کنید خواهید دید که بیشترین ای پی اس ها متعلق به شرکت‌های پتروشیمی بوده و بیشترین سودآوری را نیز این شرکت ها در اختیار دارند. آزادسازی هم که خیلی وقت است اتفاق افتاده و تاثیرش را در محصولات پتروشیمی گذاشته است.

افشار تغییرات قیمتی خوراک پتروشیمی ها را در سال 88 مناسب ارزیابی کرد و افزود: قیمت خوراک پتروشیمی تا قبل از سال 88، بسیار نازل بود. از آن سال به بعد کمی قیمت خوراک واقعی تر شد و این مهم و تغییر ضروری بود. زیرا خوراک پتروشیمی متعلق به بیت المال و همه مردم ایران است اما؛ محصولات پتروشیمی که فروخته می شود سودش به یک عده‌ای خاص و محدود می‌رسد بنابراین باید بالانسی بین این دو برقرار می شد. خوشبختانه در سال های اخیر نرخ خوراک پتروشیمی به قیمت واقعی نزدیک تر شده است. 

وی در مورد سند چشم‌انداز 1404 و تاثیر آن بر صنعت پتروشیمی گفت: ما با مشکلات زیادی به واسطه شرایط خاص بین‌المللی که به وجود آمده مواجه هستیم. این همت وجود دارد تا این مشکلات به نحوی حل شود؛ مهم‌ترین مشکل ما تامین منابع مالی است. پتروشیمی‌ها سرمایه‌گذاری‌های عظیمی نیاز دارند و شما تنها با استفاده از منابع مالی خارج از کشورمی توانید این صنعت را توسعه دهید.

این کارشناس صنایع پتروشیمی آینده این صنعت را اینگونه تشریح کرد و افزود: تکمیل زنجیره تولید و توزیع محصولات پتروشیمی کاملا در اقتصاد محیا بوده زیرا پتانسیل پتروشیمی‌ها بالاست زیرا مواداولیه نظیر گاز و ذخایر نفتی پشتیبان آن‌ها است؛ 33 تریليون مترمكعب ذخایر متعارف گاز و 157ميليارد بشكه ذخایر قابل برداشت نفت خام نشان از پتانسیل و مزیت‌های واقعی توسعه پتروشیمی‌ها داشته بنابراین اگر احداث واحدهای جدید در کنار آب‌راه‌ها و دارای مزیت‌های حمل‌ونقل باشد، این صنعت می‌تواند در 10سال آینده جهشی عالی را تجربه کند.

افشار با اشاره به اینکه در اسناد بالادستی خام فروشی ممنوع شده، تاکید کرد: شاید در نظام تحریم‌ها برای درآمدزایی از نفت و گاز معضلاتی ایجاد شود اما زمانی که صادرات محصولات پتروشیمی در دستور کار قرار می‌گیرد طبیعتا تحریم این مواد دشوار بوده زیرا تولید این صنعت، مواداولیه بخش‌های فراوانی در اقتصاد بین‌المللی و داخلی است.

وی با اشاره به ایهکه در سال 1396 مقدار ظرفيت اسمی ایجاد شده 64 ميليون تن بوده تصریح کرد: برنامه ششم توسعه، میزان 100 میلیون تن فروش محصولات پتروشیمی را برنامه‌ریزی کرده و دستیابی به این عدد، کار چندان دشواری برای صنایع پتروشیمی نبوده ضمن آنکه واحدهای دیگری آماده ورود به فاز تولید در این بخش هستند.

وی در پایان خاطرنشان کرد: سهم پتروشیمی‌ها طی سال‌های اخير در صادرات غيرنفتی 24درصد بوده اما اگر کمی این به این آمار رنگ‌وبوی بین‌المللی اضافه شود، ظرفيت محصولات عمده پتروشيمی در خاورميانه بيش از 22.5 درصد بود که هدف پيش‌بينی شده، دستيابی به سهم 34 درصد و سهم ایران از ظرفيت محصولات پتروشيمی جهان در حال حاضر، بيش از 2 درصد است که هدف گذاری آن، دستيابی به سهم 3.6 درصد است.