نفوذ "بورس" به خانه‌های مردم

به گزارش بورس نیوز، بازار سرمایه در سال۹۸ روز‌های خوش بسیاری داشته و البته یک نیمه طوفانی را از خود به نمایش گذاشت اما؛ در چند روز اخیر و همزمان با سیل ورود کد اولی‌ها، نمودار قیمت‌ها چشم به زمین دوخته‌ و ترس‌واضطراب را به دل سهامداران ریخته است. حال "آینده این بازار در ادامه چه می‌شود؟!" سوال بزرگی است که در ذهن بسیاری شکل گرفته است.

در همین رابطه، نخستین بخش گفت‌وگوی اختصاصی بورس‌نیوز با محمودرضا خواجه نصیری مدیرعامل شرکت تأمین سرمایه تمدن و نائب رئیس هیات مدیره شرکت بورس تهران را می‌خوانید.

نکات کلیدی این گفت‌وگوی ویژه:

• تفاوتی از جنس کد اولی‌ها
• نفوذ بازار سهام به خانه‌های مردم
• صندوق‌های سرمایه‌گذاری در کنار حقیقی‌ها
• نقدینگی محرک اصلی رشد بازار
• رویکردهای متفاوت در تصمیم‌سازی
• پوست‌اندازی بورس زیر سایه کد اولی‌ها

خواجه نصیری گفت‌وگو را این چنین آغاز کرد:
سال ۹۸ سال بسیار خاصی برای بازار سرمایه بوده و شاید بتوان گفت که مشابه آن تابحال تجربه نشده بود.

دلیل این تفاوت تنها رشد بازار نبوده؛ چراکه نمونه‌های این‌چنینی پیش از این نیز در سال‌های گذشته وجود داشته است؛ مشخصات و مختصات دیگری در بازار سرمایه ۹۸ به چشم آمد که در سال‌های دیگر کمتر شاهد آن بودیم.

این تفاوت بارز را باید در روند رو به رشد ارزش معاملات و افزایش قابل توجه کد‌های معاملاتی و ورود سرمایه گذاران جدید، جستجو کرد.

در کنار تمامی این موارد، به نظر می‌رسد که ضریب نفوذ بازار سرمایه بین عموم مردم بالا رفته است؛ به گونه‌ای که بخش زیادی از مردم به سمت این بازار گرایش پیدا کردند و یا حداقل این که "بازار سرمایه و بورس چه هست؟!" به عنوان یک سوال بااهمیت در ذهن‌‎شان مطرح شد.

آشتی فعالان حقیقی و حقوقی

وی افزود: این یک خصوصیت ویژه بازار سرمایه بود که منجر به ثبت رکورد‌های جدید در تعداد کد‌های معاملاتی و میزان منابع واردشده توسط کد اولی‌ها به عنوان Fresh Money داشته باشیم. به علاوه، منابعی که از سمت صندوق‌های سرمایه گذاری وارد بازار شد، نسبت به همه دوره‌ها قابل توجه بود. در واقع، سهم‌ها در کنار فعالان حقیقی، فعالان حقوقی قابل توجهی داشتند که متعدد نیز بودند.

مدیرعامل شرکت تأمین سرمایه تمدن اظهار داشت: در برخی از سهم‌ها تا ۵۰ فعال حقوقی که عمدتا از سوی صندوق‌های سرمایه گذاری بودند، در کنار فعالان حقیقی حضور داشتند. این نشان می‌داد که بازار از یک تعادل در حجم، ارزش، تعداد سرمایه گذاران و کد‌های حقوقی برخوردار است که این در سال‌های گذشته وجود نداشت.

معجزه‌ای به نام نقدینگی

خواجه نصیری نقدینگی را محرک اصلی رشد بازار سرمایه در سال ۹۸ دانست و گفت: این نقدینگی در مسیر‌های مختلفی حرکت کرد که گا‌ها درست نبود. سهم‌هایی وجود دارد که بیش از ارزش ذاتی رشد کرد و در مقابل، برخی سهم‌ها نیز در کمتر از ارزش ذاتی خود قرار دارند.

باید در نظر بگیریم که نحوه اتصال سرمایه گذاران به بازار متفاوت بوده و رویکرد‌هایی متفاوت را نیز برای انتخاب سهم و تصمیم‌سازی در بازار سرمایه شکل داده است. برخی از سرمایه گذاران از مسیر‌های درست و اطلاعات درست تصمیم گیری کردند و به سمتی رفتند که سهام را با بنیاد قوی‌تر خریداری کنند. برخی نیز از طریق فضای مجازی، اطلاعاتی را رصد کردند که به صورت خیلی ساده در دسترس بوده و به صورت فهوایی از طریق دهان به دهان و توصیه‌های فرد به فرد منتقل می‌شده، وارد بازار شدند.

این‌ها دو نوع رویکرد داشتند؛ قطعا در دوره زمانی ۶ ماه گذشته نمی‌توانیم بگوییم که کدام نوع تحلیل، موفق بوده است؛ برخی تحلیل تکنیکال، برخی تابلوخوانی و برخی تحلیل بنیادی را ملاک خرید و فروش‌های خود قرار دادند.

پوست اندازی بازار سرمایه

وی در ادامه عنوان کرد: بازار سرمایه در فرایند رشد خود و نه رشد شاخص، که شاید بزرگنمایی شاخص به تنهایی درست نباشد بلکه رشد به معنای افزایش کد معاملاتی، ارزش معاملات و ضریب نفوذ در میان مردم، در سال ۹۸ کم سابقه و حتی بی سابقه بود. این رشد منجر به این شد که بازار سهام پوست انداخته و منتج به سعی و خطا برای فعالان، سرمایه گذاران و حتی برای کارگزارانی که حلقه وصل بین بازارسرمایه و سرمایه گذاران هستند، شود و حتی برای سامانه معاملاتی که در طراحی‌ها و پیش فرض‌های‌شان این حجم از مشارکت، ترسیم نشده بود، نیز امتحان بزرگی قلمداد شد.

نوسان در دل بازار نشته است

نائب رئیس هیات مدیره شرکت بورس تهران گفت: از آنجا که در یک دوره زمانی طولانی مدت بازار رشد کرده و این رشد کمتر دچار چالش شده و شاهد اصلاح نبودیم، افت قیمت‌ها در روز‌های اخیر چندان عجیب نیست و بسیاری از سرمایه‌گذارانی که تازه وارد بورس شدند، فقط رشد را دیده و امروز و در هفته گذشته با مفهوم جدید مواجه شدند و الان هضم این مفهوم که انتظارات و توقعات‌شان براساس چندماه گذشته بورس و نه براساس ماهیت تاریخی بورس شکل گرفته، مشکل است؛ نکته مهم این است که بسیاری از افراد در حال حاضر نگران این هستند که چه خواهد شد و عمق این افت قیمت‌ها چقدر خواهد بود!

وی دلیل این همه تردید و نگرانی سهامداران را به این خاطر دانست که بسیاری از سرمایه‌گذاران انتظارات خودشان را نه در روند‌های بلندمدت بورس بلکه در دروه‌های کوتاه مدت تجربه کردند، افزود: شرایط چند روز اخیر با این تجربه همخوانی ندارد و تردید‌های اساسی در دل سهامداران کاشته است.

سهامداران انتظارات خود را تعدیل کنند

خواجه نصیری در ادامه خاطرنشان کرد: موضوع اساسی این است که از این به بعد چه خواهد شد؟! ممکن است افت شاخص و قیمت‌ها حجم واقع گرایی را در تحلیل سرمایه‌گذاران افزایش دهد و این باعث می‌شود که سرمایه‌گذاران به این باور برسند که نوسان جزو ذات طبیعی بازار است و تصمیمات خودشان را بر واقعیت تنظیم کنند.

وی ادامه داد: نکته نگران کننده شاید این باشد که برخی از سرمایه‌گذاران انتظاراتی را برای بازار سرمایه متصور شدند که با ماهیت آن همخوانی ندارد؛ با توجه به ذات بورس، این افراد باید انتظارات خود را تعدیل کنند. در این شرایط به آن فکر کنند که اگر بازار سرمایه، بازده بدون ریسک به اضافه پاداش ریسک معقول به آن‌ها بدهد، باز هم ارزش سرمایه گذاری دارد.

مدیرعامل شرکت تأمین سرمایه تمدن تاکید کرد: اگر به جای اینکه صرفا براساس انتظارات هیجانی و زودگذر تصمیم‌گیری کنند، انتظارات‌شان را تعدیل کنند، بازار سرمایه می‌تواند آینده‌ای داشته باشد که بازده مورد انتظارشان را ترسیم کند و به دنبال آن، ترس و نگرانی‌ها به شدت کاهش می‌یابد.

گزارش‌های ۶ ماهه محرک بعدی بازار

وی با اشاره به این موضوع اظهارکرد: نکته دوم آن بوده که شرکت‌های موجود در بازار سرمایه همه از یک فرم و یک شکل نیستند اما؛ به دلیل جهش نرخ ارز در سال گذشته، عملکرد خوبی در مقاطع مختلف، از شرکت‌ها مشاهده کردیم؛ بنابراین اگرچه برخی از سهم‌ها ممکن است در این راستا رشد قبلی را کرده باشند و الان تطبیق پیدا کرده باشند.

خواجه نصیری گفت: گزارش‌های ۶ ماهه بسیاری از شرکت‌ها تاییدکننده عملکردشان و رشدشان خواهد بود. اگرچه ممکن است در شیب افزایش قیمت سهام این شرکت‌ها تغییر ایجاد شود اما؛ بسیاری از شرکت‌ها که ساختار بنیادی خوب و سودآوری مطلوبی داشتند، گزارش ۶ ماهه تایید خواهد کرد که جای ایستادن آن‌ها درست است و براساس آن نگرانی‌ها رفع خواهد شد.

وی افزود: بنابراین، باید انتظارات را منطقی کرد و توقع غیرعادی و بازده چند صد درصدی در کوتاه مدت در بازار‌های هیچ کشوری قابل تداوم نیست.

لازم به ذکر است که بخش دوم این گفت‌وگو روز شنبه منتشر خواهد شد.