سیاست‌گذاری غلط بر پیکر خودروسازی سنگین
به گزارش بورس نیوز نگاهی به صورت های مالی شرکت‌های خودروسازی که در عرصه تولید خودروهای سنگین فعالیت می کنند، همچون "ایران خودرو دیزل" و "سایپا دیزل"، نشان می‌دهد این صنعت با رکود سنگین تقاضا و کوهی از مشکلات ناشی از کمبود نقدینگی دست و پنجه نرم می‌کند.
در حالی که تقاضای کشوری با این حجم وسعت و جمعیت باید روند صعودی داشته باشد. از سوی دیگر به گفته وزیر کشور ۷۹ درصد از ناوگان اتوبوسرانی کشور فرسوده است. خودروهای سنگین باری هم وضعیت بهتری ندارد. نوسازی خودروهای سنگین فرسوده در کشور قطعا به رونق صنعت خودروسازی سنگین کمک خواهد کرد و ضمنا مشکل آلودگی هوا را هم کمرنگ تر خواهد کرد.
امیرحسن کاکایی در گفتگو با بورس نیوز در این خصوص بیان کرد: مشکلات امروز ریشه در عملکرد ۲۰ سال گذشته دارد. از دو دهه قبل اختلافاتی بر سر تامین هزینه نوسازی خودروهای حمل و نقل عمومی بین شهرداری ها و دولت بوجود آمد و در نتیجه، تعداد اتوبوس‌های فرسوده روز به روز بیشتر شد. متاسفانه در این سال‌ها، حتی در دوره‌هایی که وضعیت درآمد دولت مناسب بوده هم تدبیری برای نوسازی اتوبوس‌های فرسوده اندیشیده نشده است. به همین دلیل به تدریج تولید اتوبوس در کارخانجات خودروسازی داخلی کاهش یافت و کاهش تیراژ تولید، قیمت تمام شده خودروسازان را افزایش داد.
وی افزود: حدود ۳ سال پیش طرح نوسازی خودروهای سنگین فرسوده توسط دولت استارت خورد و قرار شد در مجموع ۲۰۰ هزار خودرو فرسوده نوسازی شود که بودجه آن تامین نشد. از این رو به نقطه ای رسیده ایم که به مشکلات اشراف داریم، ولی منابع مالی برای رفع مشکلات وجود ندارد. علاوه بر این هزینه خرید یک خودروی سنگین اعم از اتوبوس و کامیون و ماشین آلات راه سازی و... مبلغ بسیار بالایی داشته که معمولا برای خریداران شخصی (رانندگان) توجیه اقتصادی ندارد. در دنیا بخش عمده خودروهای سنگین غیر شهری در تملک شرکت های لجستیک است؛ ولی ساختار مالکیت خودروهای سنگین خصوصا خودروهای سنگین برای حمل بار در کشور ما عمدتا مالکیت شخصی است. لذا فشار برای اجرای طرح نوسازی و تعویض خودروهای سنگین باری می تواند منجر به بحران اجتماعی شود.
این کارشناس صنعت خودرو، علت بعدی مشکلات حوزه خودروهای سنگین را مشکلات بخش ترانزیت کالا دانست و اظهار کرد: اقتصاد حمل و نقل عمومی و خودروهای باری و ماشین آلات راه سازی و... بیمار است. هرگاه بحث آلودگی هوا مطرح می‌شود بر مشکلات خودروهای سواری تمرکز می شود، در حالی که سهم خودروهای سنگین فرسوده در آلودگی هوا بیشتر است.
به گفته وی راهکار رفع این مشکل در کوتاه مدت تمرکز دولت ها بر حمل و نقل عمومی است تا هم معضل نوسازی خودروهای سنگین فرسوده برطرف شود و هم در صنعت خودروسازی رونق ایجاد شود.
کاکایی در پاسخ به این سوال که آیا صنعت خودروسازی ما پتانسیل صادرات خودروهای سنگین را دارد، گفت: از دهه ۴۰ قبل از آنکه صنعت خودروسازی سبک در کشور ما وجود داشته باشد، در ایران خودروی سنگین تولید می شد و حتی موتور و گیربکس خودروی سنگین تحت لیسانس بنز و ZF آلمان صادر می شد. ولی متاسفانه با سیاست های نادرست ۴ دهه اخیر، خودروسازی سبک تقویت شد و خودروسازی سنگین رو به نابودی رفت. شرکت هپکو مصداق بارز بی توجهی به این صنعت و از دست دادن ظرفیت های صنعت بوده است. بنابراین با شرایط فعلی از پتانسیل کیفی برای صادرات برخوردار هستیم، ولی با شرایط تحریم، امکان صادرات فراهم نیست.
وی در خاتمه گفت: مشکل اصلی، عدم توجه کافی به حمل و نقل عمومی است و دولت باید در راستای راه اندازی و گسترش یک سیستم حمل و نقل عمومی ارزان (هم به لحاظ پولی و هم زمانی) و قابل اعتماد اقدام کند. یکی از پیشنهادهای مطرح شده، بازسازی خودروهای سنگین خصوصا اتوبوس های شهری است. در این صورت با صرف تقریبا ۲۰ درصد هزینه خرید یک اتوبوس جدید، می توان بخشی از اتوبوس های شهری کارکرده را بازسازی کرد. این کار به رونق شرکت های خودروساز هم کمک خواهد کرد. اگر تقاضای خرید و نقدینگی کافی در اختیار صنعت باشد، این صنعت ظرف یک بازه زمانی ۳ ساله توان تولید محصولات با کیفیت برای نوسازی خودروهای سنگین فرسوده در کشور را خواهد داشت.
