قد علم کردن غول های استارت آپی در برابر کرونا

به گزارش بورس نیوز، شیوع کرونا روند فعالیت بسیاری از بنگاه های اقتصادی را دچار مشکل کرده و استارت آپ ها و کسب و کارهای اینترنتی هم از این قضیه مستثنی نیستند؛ اما هستند کسب و کارهایی که نه تنها با شیوع کرونا خم به ابرو نیاورده اند، بلکه کاسبی شان رونق گرفته و حتی هر روز مخاطبان و مشتریان جدیدی هم جذب می کنند. این در حالی است که از مدت ها قبل غول های استارت آپی مثل دیجی کالا و اسنپ، در تدارک ورود به بازار سرمایه هستند ولی متولیان بازار سرمایه گویا به این شرکت ها، حتی به اندازه بسیاری شرکت های زیان ده حاضر در این بازار هم، اعتماد ندارند و مرتبا بر سر راه ورود کسب و کارهای اینترنتی، سنگ اندازی می کنند.

رامین افشار کارشناس حوزه کسب و کارهای اینترنتی در گفتگو با بورس نیوز در خصوص نحوه مواجهه استارت آپ ها با کرونا بیان کرد: بطور کلی کسب و کارهای اینترنتی، به ۳ گروه تقسیم می شوند. گروه اول، کسب و کارهایی است که از در کنار فعالیت اصلی، از IT هم برای بهبود شرایط کاری کمک میگیرند؛ مثلا شرکت های بازرگانی که سایتی هم برای خود دارند. گروه دوم، کسب و کار هایی هستند که با تکیه بر IT، در کسب و کار سنتی تغییر ایجاد می کنند؛ مثل استارت های چنگال یا اسنپ فود و...؛ این استارت آپ ها، کسب و کار جدیدی ارائه نمی کنند، بلکه خدمات جدیدی به کسب و کارهای سنتی اضافه می کنند. حیات و ممات این گروه از استارت آپ ها وابسته به کسب و کار سنتی است و در نتیجه، با توجه به اینکه بسیاری از این کسب و کارهای سنتی به خاطر کرونا تعطیل شده، فعالیت این استارت آپ ها نیز مختل شده است.

وی افزود: این استارت آپ ها که، بر پایه IT و یک محصول فیزیکی هستند، اصطلاحا Brick-and-Mortar یا half e-commerce (کسب و کارهای نصفه و نیمه) نامیده می شوند. گروه بعدی، استارت آپ هایی هستند که هیچ محصول فیزیکی در آنها وجود ندارد و فقط مبتنی بر اینترنت هستند. این گروه از استارت آپ ها، کمترین آسیب را از کرونا دیده اند و اتفاقا تحت تاثیر شرایط کرونا، بعضی از آنها در حال رشد هستند. استارت آپ هایی مثل آپارات و فیلیمو و بسیاری از کسب و کارهای مبتنی بر اینترنت که در این ایام بیشتر مورد اقبال قرار گرفته اند، از جمله استارت آپ های فعال در حوزه معاملات و تحلیل های بورس و کریپتوکارنسی ها و... نمونه هایی از استارت آپ های full ecommerce محسوب می شوند. استارت آپ های گروه سوم، از مزایایی مثل امکان فعالیت با حداقل نیروی انسانی، عدم وابستگی به زمان و مکان، امکان دورکاری، و... برخوردار هستند.

افشار در رابطه با راهکارهای به حداقل رساندن آسیب کرونا بر کسب و کارهایی که به خاطر کرونا در معرض ریسک شکست قرار گرفته اند، گفت: در فضای کسب و کار، به هیچ استارت آپی توصیه نمی شود به دلیل یک بحران ۲_۳ ماهه، تعطیل کند. به هر حال دولت ها برای تداوم بقای خود، فعالیت های اقتصادی را از سر خواهند گرفت و ضمنا نباید فراموش کرد راه اندازی یک کسب و کار، پرهزینه تر از سرپا نگه داشتن یک استارت آپ در یک دوره بحرانی ۲_۳ ماهه خواهد بود. در این شرایط، می توان اقداماتی همچون تعدیل نیرو برای کاهش هزینه ها انجام داد. این دوران، گذرا خواهد بود؛ ولی باید پذیرفت که برخی استارت آپ ها هم به صورت پیش فرض، محکوم به فنا هستند و حتی اگر کرونا، بحران ساز نمی شد، دیر یا زود به شکست و تعطیلی می رسیدند و فقط شاید کرونا، مشکلات این گروه از استارت آپ ها را پررنگ تر کرد.

وی اضافه کرد: استارت آپ های مشکل دار، که توسط بازار پذیرفته، شاید بهتر باشد که مدل کسب و کار خود را تغییر دهند و یا با استارت آپ های دیگر، ادغام شوند. چنانچه هیچ یک از این دو راهکار، کارساز نباشد، احتمالا توقف کامل و تعطیلی، منطقی ترین گزینه خواهد بود.

این کارشناس حوزه تجارت الکترونیک، در ادامه با اشاره به رونق برخی کسب و کارهای اینترنتی در بحران کرونا، در خصوص راهکارهای حفظ مشتریان جدید این شرکت ها در دوران پساکرونا اظهار کرد: فعالیت برخی کسب و کارهای اینترنتی همچون فروشگاه های اینترنتی، در ایام شیوع کرونا رونق گرفته است. در نظر داشته باشید که یکی از چالش های اساسی استارت آپ های اینترنتی، رقابت با کسب و کارهای آفلاین بود؛ مثلا با وجود توسعه فروشگاه های اینترنتی، خرید حضوری از مراکز خرید همچنان جذاب تر بود. ولی با اتفاقات اخیر، فروشگاه های اینترنتی معتبر، مشتریان جدیدی جذب کرده اند و تجربه نشان داده هر مشتری بعد از یکبار خرید اینترنتی، رغبت به خرید های بیشتر به روش آنلاین خواهد داشت و از این رو باید گفت کرونا، فرصت کوتاه مدت برای این گروه از کسب و کارهای اینترنتی نبوده و مشتریان جذب شده، بعد از کرونا هم کماکان تمایل به خرید اینترنتی خواهند داشت. جذب مشتری برای اولین بار، مهم تر و پرهزینه تر از حفظ مشتری خواهد بود و فروشگاه های اینترنتی که در این ایام رونق گرفته اند، باید در اولین گام، روی این بخش تمرکز کنند. ضمن اینکه سازوکارهای حفظ مشتریان هم باید بررسی شود و قطعا ابزارهایی برای تعامل بیشتر با مشتریان در خرید های آتی، وجود دارد.

وی در پاسخ به این سوال که "آیا الگوبرداری از استارت آپ های موفق، برای راه اندازی یک کسب و کار جدید، اقدام مناسبی است؟" گفت: یکی از اقتصاددانان جهانی در مقاله ای، ۶ فاکتور اثرگذار بر کسب و کارهای نوپا را بررسی کرده و به نظر ایشان اثرگذارترین فاکتور بر موفقیت کسب و کارهای نوپا، زمان است. بر اساس نظر ایشان، زمان مناسب برای ورود به بسیاری از کسب و کارهای اینترنتی (مثل اسنپ و اسنپ فود و دیجی کالا در کشور ما) گذشته و شاید ده ها استارت آپ مشابه راه اندازی شده که به شکست ختم شده است. بنابراین اگر ایده ای موفق بود، به این معنا نیست که هر کس اقدام به اجرای این ایده کند، به موفقیت خواهد رسید. هدف از راه اندازی استارت آپ ها، مونوپل کردن و انحصاری کردن بازار است و استارت آپ هایی که رشد کرده و به نوعی در حوزه کاری خود، غول شده اند به راحتی اجازه فعالیت و رشد به استارت آپ های کوچکتر نخواهند داد و شاید بهتر باشد سرمایه گذاران به جای الگوبرداری از استارت آپ های موفق، به فکر اجرای یک ایده جدید باشند. البته این، بدان معنا نیست که کسب و کارهای اینترنتی موفق مانند اسنپ و دیجی کالا و... ، دیگر با ریسک ظهور رقیب جدید و از دست دادن مشتریان خود مواجه نیستند. این نگرانی همیشه وجود دارد و گاهی برخی کسب و کارها آنقدر سودآور هستند که با ظهور رقبای جدید و قدرتمند در معرض ریسک قرار بگیرند. همواره کسب و کارهای موفق ممکن است یا به دلیل عقب ماندن از تکنولوژی یا به علت کمبود منابع مالی، تمام یا بخشی از بازار خود را به رقبای جدید دهند و این تهدید برای تمامی استارت آپ ها وجود دارد. برای مثال مشابه این اتفاق با توسعه تپسی، برای اسنپ رخ داد.

فرصت طلایی برای ورود استارت آپ ها به بازار سرمایه 

افشار در خاتمه ضمن تاکید بر پتانسیل های استارت آپ های موفق برای ورود به بازار سرمایه تصریح کرد: به خاطر داشته باشید که ورود شرکت "همکاران سیستم" بعنوان اولین شرکت حوزه IT به بازار سرمایه، با چالش ها و مقاومت های زیادی روبرو بود و علت این مقاومت ها، عدم شناخت از بازار فعالیت چنین شرکت هایی بود. در حال حاضر هم شناخت کمتری از کسب و کارهای اینترنتی وجود دارد؛ ولی در تمام دنیا، هدف از راه اندازی یک استارت آپ، جذب سرمایه گذار و ورود به بورس در ادامه مسیر فعالیت است و معمولا شرکت های بزرگ، روی استارت آپ های کم ریسک سرمایه گذاری می کنند، (مشابه اتفاقی که برای تپسی افتاد) به این امید که این استارت آپ ها رشد کرده و وارد بازار سرمایه شوند و بدین ترتیب، از سرمایه گذاری شان منتفع شوند. حالا چنانچه از ورود استارت آپ ها به بازار سرمایه جلوگیری شود، انگیزه برای سرمایه گذاری روی استارت آپ ها کاهش خواهد یافت. امیدواریم با فراهم شدن زمینه ورود استارت آپ ها به بازار سرمایه، سرمایه گذاری روی کسب و کارهای اینترنتی هم جذاب تر شود.