آیا کارگزاری ها زیر چتر عرضه اولیه می روند

به گزارش بورس‌نیوز، طبق وعده‌ای که در روزهای قبل داده بودیم و به درخواست شما سهامداران در بخش « سوژه از شما، پیگیری از ما»، با توجه به مشکلاتی که سامانه‌های آنلاین کارگزاری‌ها در این چند وقت، خصوصاً در یک ماه اخیر برای کاربران ایجاد کرده‌اند، مجموعه بورس‌نیوز مصاحبه مفصلی با روح‌الله میر صانعی دبیر کل کانون کارگزاران انجام داده که بخش پایانی این مصاحبه را امروز می‌خوانید.

بخوانید// بخش اول گفتگو با دبیرکل کانون کارگزاران  

ببینید// بخش اول گفتگو با دبیرکل کانون کارگزاران 

بخوانید// بخش دوم گفتگو با دبیرکل کانون کارگزاران  

ببینید// بخش دوم گفتگو با دبیرکل کانون کارگزاران 

انتقاداتی به رانت سرخطی در کارگزاری مطرح است؛ در این زمینه چه کرده اید؟

میرصانعی: خیلی طرفدار کنترل نیستم و تصوری از اینکه در حال حاضر ایستگاه های معاملاتی می توانند به شفافیت بازار سرمایه ضربه بزنند.
یک سری رانت ها در بازار سرمایه از بین رفته است. تا چند سال قبل و دوران دانشجویی بنده، برای مشاهده قیمت سهم ها باید اقدام به خرید روزنامه می کردیم و قیمت سهم ها را از طریق روزنامه چک می کردیم؛ در حالی که همان زمان یک معامله گر، یک گام از سهامدار جلوتر بود و قیمت سهم ها را بصورت لحظه ای میدید و حتی می توانست برای خود و کدهای متصل به خود، خرید و فروش انجام دهد و این امکان، یک رانت بود. اما شرایط فعلی کاملا متفاوت است، سهامداران با استفاده ار امکان دسترسی برخط قیمت ها را لحظه ای رصد کرده و در لحظه امکان معامله دارند. در مواقعی هم که هسته معاملات دچار اختلال می شود، همان طور که سهامداران با یک وقفه زمانی امکان مشاهده داده ها را دارند، معامله گران در کارگزاری ها هم با وقفه زمانی داده ها و اطلاعات را مشاهده می کنند و تفاوت زیادی بین آنچه سهامداران می بینند با آنچه در کارگزاری ها مشاهده می شود، وجود ندارد. قبلا در کارگزاری ها امکان خرید با استفاده از "د.د.د" وجود داشت که فرصتی برای فساد بود و خوشبختانه "د.د.د" حذف شد. در گذشته در کارگزاری ها، عرضه های اولیه با روشی متفاوت به سهامداران تخصیص می یافت و این روش هم فرصت فساد بود که با پیگیری های کانون کارگزاران، این فرصت فساد هم با جایگزین شدن روش بوک بیلدینگ در عرضه های اولیه، حذف شد و در حال حاضر در فرآیند تخصیص سهام عرضه اولیه، هیچ تفاوتی بین سهامدارانی که پرتفوی بسیار کوچک دارند با سرمایه گذاران بزرگی که پرتفوی چند میلیارد تومانی دارند، وجود ندارد. در گذشته، فقط معامله گران امکان ثبت سفارشات سرخطی را داشتند و سهامداران برای ثبت سفارش های سرخطی، باید جزو مشتریان خوب کارگزاری ها بودند، ولی در حال حاضر با دسترسی برخط هر سهامداری امکان ثبت سفارشات سرخطی را دارد.
باید در مسیری حرکت کنیم که بین سهامداران تفاوتی نباشد و الان، این تفاوت ها حذف شده و معامله گران کار گزاری با سهامداران عادی و مشتری برخط، جایگاهی تقریبا برابر دارند. اگر هم فرصت کوچکی برای رانت در سرخطی ها وجود دارد، باید با اصلاح شرایط، این فرصت حذف گردد.
برخورد با رانت و سواستفاده روش مناسبی برای از بین بردن مشکلات نیست و رسانه ها هم می بایست به جای تمرکز بر این موضوع، بستر ایجاد رانت را شناسایی کرده و با تمرکز بر ضرورت حذف زمینه های رانت، به بهبود وضعیت بازار سرمایه کمک کنند. حذف "د.د.د" و تبدیل T3 به T2 ، عرضه اولیه با روش بوک بیلدینگ و... از اقداماتی بود که با تلاش و پیگیری کانون کارگزاران و تایید سازمان بورس انجام گرفت.
تجربه نشان داده باید حرف کارشناسانه زد و اگر نظری کارشناسانه است، باید بارها و بارها تکرار شود. موضوع مشکلات عرضه های اولیه با قیمت گذاری دستوری و دامنه نوسان غیرمنطقی نیز، از مواردی است که با آقای قالیباف (رئیس سازمان بورس) در میان گذاشته شده است. این روش عرضه اولیه مبتنی بر نظام توزیع رانت سوسیالیستی بوده و باید دامنه نوسان در عرضه های اولیه حذف شود. در این صورت غیر حرفه ای هایی که وارد بازار سرمایه شده اند، برای خرید سهم های عرضه اولیه در قیمت مناسب، مجبور به مشورت به حرفه ای های بازار خواهند شد. در حال حاضر و با این روش قیمت گذاری سهم های عرضه های اولیه، سهامدار اطمینان خاطر دارد که سقف قیمت عرضه های اولیه، حداقل ۱۰۰ درصد کمتر از قیمت واقعی سهم است؛ بنابراین خرید سهم های عرضه اولیه و صف نشینی در روزهای بعد از عرضه اولیه، توجیه پذیر است. این سازوکار، سازوکار صحیحی نیست. ورود غیر حرفه ای ها به بازار سرمایه و رفتارهای هیجانی این گروه، نه به نفع خودشان خواهد بود و نه منفعتی برای بازار سرمایه در بر خواهد داشت. این رفتارهای هیجانی، بازار سرمایه را دچار مشکلات اساسی می کند و باید سرمایه گذاران را به سمت سرمایه گذاری غیر مستقیم سوق داد.

بعد از تغییر مدیریتی در سازمان بورس و روی کار آمدن آقای قالیباف، کانون کارگزاران چه انتظاراتی از ریاست سازمان بورس دارد؟

میرصانعی: اولین انتظار کانون کارگزاران از سازمان بورس، اصلاح مقررات مربوط به عرضه های اولیه و دامنه نوسان و... است. به همین منظور طی درخواستی کتبی از سازمان بورس خواسته ایم در جهت افزایش دامنه نوسان معاملات، کاهش تدریجی حجم مبنا تا رسیدن به سطح صفر و حذف کامل حجم مبنا، حذف عرضه های اولیه اقدام شود و در مورد هر یک از این درخواست ها هم، دلایل کافی ذکر شده است.

در مورد سوشال تریدینگ (social trading) چه نظری دارید؟

میرصانعی: موافق سوشال تریدینگ هستیم و چندین جلسه هم پیرامون این موضوع با مدیران سازمان بورس برگزار شده و ضوابط مربوط به این مورد هم در سازمان بورس در حال تدوین است‌. هر روشی که تحت کنترل بوده و شفاف باشد، دلیلی برای مخالفت با آن وجود ندارد و سازمان بورس هم با این مورد مخالفتی ندارد.

در خصوص آموزش می توان گفت بزرگترین نهاد آموزنده در حوزه بازار سرمایه، کانون کارگزاران است. البته که به واسطه ماموریت کانون کارگزاران، بیشتر آموزش ها مختص به پرسنل شرکت های کارگزاری است. این کانون، کانون کارگزاران بوده و بابت آموزش حرفه ای و گواهینامه های کارگزاری ها دائما دوره های آموزشی برگزار می گردد‌. اما چند وقتی است که دوره های آموزشی کانون کارگزاران، جنبه عمومی هم پیدا کرده و دوره های آشنایی با بازار سرمایه یا دوره های پیشرفته تر تحلیل فامندامنتال و تکنیکال برای آموزش سرمایه گذاران در حال برگزاری است. رویه کانون، ایجاد محدودیت نیست. اگرچه برخی کانال ها و گروه های بورسی در فضای مجازی را تایید نمی کنیم و معتقدیم شاید برخی غیر حرفه ای ها در فضای مجازی، مردم را به اشتباه بیندازند؛ ولی تصور ما این است که راه کنترل فضای مجازی، آگاه سازی مردم است؛ نه بگیر و ببند. اگر نتوان فرهنگ سازی کرد که غیر حرفه ای ها به جای خرید و فروش بر اساس سیگنال های فضای مجازی، از طریق صندوق های سرمایه گذاری وارد بازار شوند، برخورد با این کانال ها فایده ای نخواهد داشت.

با ورود سهامداران عدالت، بیش از ۴۰ میلیون سهامدار وارد بازار سرمایه خواهند شد، ورود سهامداران عدالت به بازار سرمایه را ریسک این بازار قلمداد می کنید؟

میرصانعی: ورود دارندگان سهام عدالت به بازار سرمایه، اتفاقی کاملا مثبت تلقی می شود. از بین دارندگان سهام عدالت، فقط ۱۳ میلیون نفر روش مستقیم را انتخاب کرده اند و مابقی روش غیر مستقیم را برگزیده اند و سهامدار شرکت های سرمایه گذاری استانی هستند که ما امیدواریم مدیریت شرکت های سرمایه گذاری استانی به سرعت از مدیریت دولتی به مدیریت بخش خصوصی تبدیل شود‌. در غیر اینصورت اعتماد مردم به روش غیرمستقیم، بازخورد خوبی به همراه نخواهد داشت. امیدواریم مدیریت دارایی های شرکت های سرمایه گذاری استانی از منفعل به فعال تبدیل شود و خصوصی شود. آن بخش از دارندگان سهام عدالت هم که روش مستقیم را انتخاب کرده اند شاید به فروش سریع تر سهام عدالت خود با این روش خوشبین بوده اند و یا با توصیه نزدیکان خود که با بازارسرمایه آشنایی داشته اند، این روش را انتخاب کرده اند. این گروه برای ماندن در بازار سرمایه، می توانند از حرفه ای های بازار سرمایه کمک بگیرند و یا سبد سرمایه گذاری خود را به نوعی اصلاح کنند. اما در مجموع اینکه ۵۰ میلیون نفر از مردم کشور، با حداقل مفهوم بازار سرمایه آشنا می شوند ، اتفاق مبارکی است. جایگاه بازار سرمایه در سال های پیش رو، برای سیاست مداران و اقتصادیون و مردم، جایگاه کاملا متفاوتی خواهد بود. کانون کارگزاران آمادگی حضور سهامداران عدالت را داشته و انتظار می رود رسانه ها هم، تلاش کنند هم نقطه نظرات سهامداران و هم کارگزاران را منعکس کنند.

 سخن پایانی:

میرصانعی: امیدواریم شاهد حرکت کارگزاری ها به سمت سهامی عام شدن باشیم تا شفافیت بیشتری حاصل شود و همچنین مردم بتوانند در درآمد کار گزاری ها سهیم باشند. ورود صنعت کارگزاری به بازار سرمایه بعنوان شرکت های سهامی عام، بسیاری از انتقادات به عملکرد کارگزاری ها را برطرف کرده و به درک بهتر شرایط و ریسک های کارگزاری ها، کمک می کند.