فرصتی طلایی "نفتی" پیش روی بازار‌سرمایه

به گزارش بورس نیوز، چند روزی است که وعده گشایش اقتصادی داده شده و به نظر می رسد این طرح مربوط به عرضه اوراق سلف نفتی در بورس باشد. به این صورت که دولت برای جبران کسری بودجه، نفت خام بشکه ای را در بازار سرمایه عرضه کند و عموم مردم امکان معامله روی این اوراق را داشته باشند. در نهایت هم این اوراق در سررسید معین (احتمالا توسط صندوق توسعه ملی) بازخرید گردد.

سید مهدی حسینی کارشناس و تحلیلگر حوزه نفت در گفتگو با بورس نیوز در این خصوص بیان کرد: قاعدتا اگر طرح گشایش اقتصادی همراه با عرضه اوراق سلف نفتی باشد، به این معنا است که نفت سال های آینده، پیش فروش خواهد شد تا برای پروژه های در دست اجرا، تامین مالی انجام شود و از محل درآمدهای آتی، بازپرداخت اوراق صورت بگیرد؛ ولی تا زمانی که جزئیات این طرح اعلام نشده نمی توان در مورد سازوکار آن اظهار نظر کرد.

این تحلیلگر بازار نفت ضمن تاکید بر اینکه معاملات آتی نفت و فرآورده های نفتی در بورس های جهانی هم رواج دارد، گفت: در بازارهای جهانی معمولا حجم معاملات آتی و کاغذی نفت خام، بیش از حجم معاملات فیزیکی است و کافی است حجم معاملات آتی نفت و فرآورده های نفتی در بورس نیویورک یا بورس لندن و توکیو و... را بررسی کنید و این حجم را با حجم معاملات فیزیکی مقایسه کنید تا درک بهتری از این موضوع داشته باشید. برای مثال در بورس نیویورک در مقطعی، حجم معاملات آتی نفت خام، از حجم معاملات فیزیکی نفت در کل دنیا بیشتر بود‌. عرضه اوراق مبتنی بر نفت یا معاملات آتی نفت خام و فرآورده های نفتی، سالیان سال است که در دنیا اجرایی شده است.

حسینی افزود: معتقدم با طراحی و اجرای صحیح این ایده، می توان هم به تامین مالی پروژه های نیمه تمام صنعت نفت و صنایع پایین دست نفت کمک کرد و هم فرصت خوبی پیش روی بازارسرمایه ما قرار خواهد گرفت تا رونق بگیرد و توسعه پیدا کند.

وی در پاسخ به برخی نگرانی ها بابت احتمال رانت و فساد در نتیجه اجرای این طرح اظهار کرد: هر فکر و ایده خوبی، اگر به درستی طراحی و اجرا نگردد، می تواند مفسده زا باشد؛ اما در مورد طرح احتمالی، دغدغه کمتری بابت رانت و فساد دارم؛ چرا که در صورت اجرای این طرح در بستر بازار سرمایه، همه چیز کاملا شفاف خواهد بود. ضمن اینکه عرضه اوراق مبتنی بر نفت، در دنیا سازوکار و ابزار شناخته شده ای است و با تکیه بر تجربیات جهانی می توان از مشکلات احتمالی جلوگیری کرد. اصولا رانت زمانی ایجاد می شود که فرصت خرید یا انجام کاری، محدود به جماعتی خاص می شود؛ ولی وقتی امکان معامله اوراق برای عموم فراهم باشد، و معاملات در بستر بورس انجام شود، احتمال رانت و فساد هم ضعیف است. مگر آنکه سازوکار اجرای این طرح به درستی پیاده سازی نشود. امیدوارم اگر طرح عرضه اوراق سلف نفتی برای گشایش اقتصادی، اجرایی شد؛ آنقدر روی نحوه اجرا و ایفای تعهدات و... نظارت باشد که هیچ مشکل و مفسده ای به دنبال نداشته باشد.

وی اضافه کرد: قبل از هر چیز معتقدم در بخش اوراق، سیستم های مالی و بانک ها و موسسات اعتباری و... در کشور ما به سبب عملکرد نه چندان مطلوب سال های قبل، اعتبار زیادی ندارند و مردم اعتماد زیادی به سیستم پولی کشور ندارند. به همین دلیل هم بخش عمده سرمایه های مردم راهی بازار ارز و طلا و مسکن و‌... می شود. اگر قرار باشد اعتماد مردم را نسبت به سیستم مالی کشور دوباره جلب کنیم، باید تضمین کننده اوراق، یک نهاد قابل اتکا مانند شرکت نفت باشد. بنابراین در صورتی که دولت بخواهد از طریق عرضه اوراق مبتنی بر نفت، تامین مالی کند، باید این اوراق تضمین کننده قابل اعتمادی داشته باشد تا مردم هم با تردید کمتری در این حوزه سرمایه گذاری کنند. ضمن اینکه انتظار می رود سازوکار و جزئیات طرح به طور شفاف اعلام شود. همچنین باید کف قیمتی، تضمین شود و خریداران اوراق مطمئن باشند که مثلا باخرید هر بشکه نفت خام در قیمت ۴۰ دلار تضمین شده و اگر قیمت نفت در بازارهای جهانی افزایش یابد و نفت به عنوان مثال به قیمت ۵۰ دلار برسد، خریداران اوراق در سود حاصل از افزایش قیمت نفت خام، سهیم خواهند بود. علاوه بر این، بهتر است معافیت های مالیاتی هم برای خریداران اوراق در نظر گرفته شود تا جذابیت ایجاد کند. چنانچه این موارد رعایت شود و سازوکار درستی اجرایی گردد، طرح عرضه اوراق مبتنی بر نفت، طرح جذابی برای سرمایه گذاری خواهد بود‌. زیرا نفت خام در حال حاضر قیمت نسبتا پایینی دارد و چشم انداز قیمت نفت خام در بازارهای جهانی برای یکی _ دو سال آینده، صعودی است.