چشم انداز بازار سرمایه در سال ۱۴۰۰/تاثیر انتخابات ریاست جمهوری بر بورس

علی اسلامی بیدگلی: 

ثبات نرخ ارز و گشایش های اقتصادی در سال ۱۴۰۰

در سال ۱۴۰۰ انتظار داریم که قیمت ارز روند صعودی نداشته باشد.و امیدواریم که گشایش‌های اقتصادی حداقلی صورت بگیرد و بخشی از منابع کشور که بی‌دلیل در برخی از کشورها بلوکه‌شده آزادشود.در واقع ما ۳۰ میلیارد دلار منابع بلوکه‌شده در کشورهای دیگر داریم که رقم خیلی قابل‌توجه و بزرگی است.اگر این رقم را با دلار بیست هزار تومان در نظر بگیریم ۶۰۰ هزار میلیارد تومان ارزش منابع بلوکه شده ما خواهد بود.

این رقم بزرگ می‌تواند به‌عنوان یک پول پرقدرت در جامعه ایفای نقش داشته باشد.این پول هم می‌تواند باعث اثرات مخرب تورمی شود و هم میتواند بسیاری از مشکلات کشور را که در سال‌های گذشته با آن ها مواجه بودیم را برطرف بکند و وضعیت مالی دولت را بهبود ببخشد که باعث حذف برخی از ریسک ها در بازارهای مالی و افزایش نرخ سرمایه گذاری خواهد شد.

بنابراین ما می‌توانیم با یک خوش‌بینی واقع‌بینانه‌ای انتظار داشته‌باشیم که سال ۱۴۰۰ نوسانات نرخ ارز کاهش پیدا بکند و بدنبال آن نوسانات بازار سرمایه نیز کاهش پیدا کند و در نتیجه یک ریسک جدی از بازار سرمایه حذف  شود. که در این صورت شاهد توانگری مالی دولت و فعالین اقتصادی نیز خواهیم بود که مجموعاً منجر به بهبود وضعیت اقتصادی کشور می شود.

ریسک نرخ بهره و جریان نقدی ورودی

در رابطه با نرخ بهره لازم به ذکر است که انتظار کاهش نرخ بهره را در سال ۱۴۰۰ داریم.البته آزادسازی منابع هم میتواندبه کاهش نرخ بهره کمک کند ولی اساساً فارغ از این متغیر انتظار داریم که نرخ بهره کاهش پیدا کند.کاهش نرخ بهره منجر به افزایش سرمایه‌گذاری در بازارهای مالی جایگزین ازجمله بازار سرمایه خواهد شد.لذا با این شرایط،امید داریم که جریان نقدی خروجی از بازار سرمایه کم شده و به جریان نقدی ورودی به بازار سرمایه اضافه بشود.

طبق آمار در چند ماه گذشته،با وجود خروج منابع، تقریباً ۱۰۰ هزار میلیاردتومان برایند جریان نقدی ورودی از طرف سرمایه‌گذاران حقیقی مثبت بوده و امیدوار هستیم که این اتفاق با کاهش نرخ بهره در سال آینده افزایش پیداکند.

اگر نرخ بهره کاهش بکند بهای تمام شده پول و هزینه تأمین مالی در شبکه بانکی و دریافت‌کننده تسهیلات کاهش پیدا می‌کند.این میتواند منجر به افزایش نرخ سرمایه‌گذاری و قدرت سودآوری شرکت‌های پذیرفته‌شده در بورس شود و این یک اتفاق مثبتی در بازار سرمایه است.

تأثیر انتخابات ریاست جمهوری

دو اتفاق دیگر هم در کشور داریم که به لحاظ تاریخی میتوانیم انتظار داشته باشیم که کمک کننده باشند.معمولاً به‌صورت تاریخی،در سال‌هایی که انتخابات ریاست‌جمهوری داریم، وضعیت بازار سرمایه بهتر هست.چرا که در این سال شاهد یک ثبات نسبی سیاسی می‌شویم.این اتفاق به‌صورت تاریخی در سال‌های گذشته هم تکرار شده و ما شاهد ثبات نسبی و روند روبه‌رشد بازار سرمایه در این مقطع زمانی خواهیم بود.

اتفاق دیگر شروع سال جدید است.این موضوع اگر چه از لحاظ علمی ممکن است درست نباشد ولی به‌صورت تاریخی، معمولاً با شروع سال جدید،روند مثبت بازار سرمایه را تجربه می‌کنیم و این‌هم می تواند اتفاقی باشد که منجر به پیش‌بینی بهتر شدن وضعیت بازار سرمایه در سال جدید شود.

تأثیر کامودیتی ها بر بازار سرمایه در سال ۱۴۰۰

یکی از علل رشد بازار سرمایه رشد روز افزون کامودیتی ها در بازارهای جهانی بود که طبیعتاً پیش‌بینی این موضوع برای کارشناسان ما و سرمایه‌گذاران عادی غیرممکن بود و بخشی از نوسانات بازار از این‌موضوع نشئت می‌گرفت. ما امیدوار هستیم که طبق پیش بینی ها این نوسانات در سال ۱۴۰۰ کوتاه تر شود. نوسانات بازار کامودیتی ها یک ریسک برای بازار سرمایه است که انتظار کاهش آن را در سال ۱۴۰۰ داریم.

تأثیر مثبت اعلام EPS بر بازار سرمایه

از طرف دیگر بر اساس تصمیمی که در سازمان گرفته شده بود شرکت‌ها الزامی به اعلام بودجه سالانه و اعلام EPS یک دوره مالی نداشتند. اما طبق قول مسئولین سازمان بورس و اوراق بهادار قرار است این تصمیم تغییر کند و بودجه‌ها و EPS های سالانه توسط شرکت ها اعلام شود. پس با کاهش این خطای تصمیم گیری هم شاهد افزایش حجم اطلاعات در دسترس سرمایه گذاران خواهیم بود و  ریسک بازار هم کاهش خواهد یافت.

بنابراین با مجموع این اتفاقات، امیدواریم که روزهای بسیار بد بازار در سال ۱۳۹۹ در سال ۱۴۰۰ تکرار نشود.البته این بدین معنا نیست که منتظر رشد های بسیار بزرگ نیمه اول سال ۱۳۹۹ باشیم و امیدواریم که این اتفاق هم نیافتد.

اقداماتی ضروری برای توسعه بازار سرمایه

در کنار همه این موارد نیاز است تا اقداماتی در راستای توسعه بازار سرمایه انجام شود و سهم بازار سرمایه از اقتصاد کشور افزایش پیدا کند و بازار به مرزکارایی برسد. یکی از اقدامات لازم، فرهنگ سازی و افزایش سواد مالی مردم می باشد که بسیار موضوع پر اهمیتی است.برای این کار میتوان از ابزارهایی که در بازارهای مالی دنیا استفاده شده مانند راه اندازی تلویزیون بورسی مانند بلومبرگ یا امثال آن استفاده کرد.از طرفی افراد تصمیم گیر و سیاست گذار نیز باید آشنایی خود را با مباحث مالی افزایش دهند و تحصیلات مرتبطی در مباحث مدیریت، حسابداری، مالی و.. داشته باشند.

یکی از اقدامات دیگر، سامان دهی فضای مجازیست.ما نمی‌توانیم منکر وجود فضای مجازی شویم. این روزها در دنیا شاهد این هستیم که اینفلوئنسر ها در بازارهای مالی تاثیر گذارند. مثلاً یک توییت ایلان ماسک به‌عنوان مدیرعامل تسلا منجر به افزایش چند درصدی سهام برخی از شرکت‌های می شود!

یکی از اقدامات لازم دیگر این است که سازمان بورس باید صورت‌های مالی خودش را منتشر بکند و برنامه استراتژیک ده ساله اعلام شود. سازمان بورس باید اعلام کند که در هر حوزه‌ای قرار است چگونه و چه تعداد مجوز صادر شود.و روند صدور مجوزها را افزایش دهد تا مردم به ابزار های مختلف (برای سرمایه گذاری غیرمستقیم)دسترسی داشته باشند.

یکی از اقدامات ضروری دیگر،توسعه شبکه‌های نرم‌افزاری می باشد. ما در سال ۹۹ با قطعی های مکرر سیستم های نرم افزاری مواجه بودیم.البته در این موضوع تحریم ها نیز مشکل ساز هستند ولی خوشبختانه این سیستم ها درحال بومی سازی هستند و امیدواریم که کیفیت و سرعت سیستم نرم افزاری ارتقا پیدا کند.

همچنین باید تلاش شود تا ابزارهای مالی به ویژه ابزارهای مشتقه توسعه یابند.در سال ۹۹ اقدامات مفیدی در جهت توسعه ابزارهای مالی انجام‌ شد.بعنوان مثال در سال ۹۹ اولین تجربه افزایش سرمایه از محل سلب حق تقدم اتفاق افتاد که طبیعتاً خیلی اتفاق خوبی است و در این مکانیسم جذب سرمایه، وجوه با سرعت بیشتری وارد شرکت می‌شود و میتواند نرخ جذب منابع را افزایش دهد.همچنین در سال ۹۹ انتشار سهام خزانه برای شرکت‌های فولاد مبارکه و شرکت‌های تازه تاسیس اتفاق افتاد که می تواند برای برخی شرکت های دیگر هم تکرار شود.همچنین در این سال بازار گردانی به میزان قابل‌توجهی توسعه پیدا کرد هرچند که هنوز هم این قطعه سهمش کوچک هست.

بخش اول این گزارش را اینجا بخوانید.