شاه کلیدی برای تحلیلی شدن بازار

به گزارش بورس نیوز، بورس تهران در چند ماه گذشته ریزش سنگینی داشته و بسیاری از سهامداران زیان‌دیده، دیگر امیدی به این بازار ندارند و از ترس ریزش بیشتر و از دست دادن کانال یک‌میلیون واحدی در روزهای آینده، مترصد فرصتی برای خروج هستند.

حمید مرتضی کوشکی کارشناس بازار سرمایه در گفت‌وگو با بورس‌نیوز در این خصوص بیان کرد: اولین اصل در سرمایه‌گذاری، این است که سهامداران بیاموزند شاخص کل مبنای صحیحی برای سرمایه‌گذاری نیست. این شاخص معیار درستی برای نشان دادن وضعیت بازار نیست و در روزهای منفی، مثبت‌های چند نماد خاص این شاخص را مثبت خواهد کرد. شاخص کل بورس در شرایطی از محدوده یک میلیون و ۶۰۰ هزار واحدی تا بالاتر از ۲ میلیون واحدی رشد کرد که بسیاری از نمادهای کوچک و متوسط بازار، منفی بودند!

وی افزود: اگرچه بعضی سهامداران به مفهوم نسبت P بر E اعتقادی ندارند؛ اما در بسیاری از کتب مالی برای تحلیل و تفسیر بازار سرمایه از این نسبت استفاده‌شده و ازنظر فاندامنتال، این نسبت نشان دهنده آن است که بابت سودی که محقق شده یا انتظار می‌رود در آینده محقق شود، چه میزان پرداختی خواهد داشت.

کوشکی در رابطه با وضعیت بازارسرمایه از منظر تحلیلی و با اشاره به نسبت P بر E سهم‌ها گفت: از سال ۱۳۹۴ تا سال ۱۳۹۸ نسبت P بر E بازار سرمایه حدود ۶ الی ۷ بوده است. ولی در سال ۱۳۹۹ بازار سرمایه نسبت‌های بسیار بالاتری به خود دید و این اتفاق به‌نوعی، جادوی بازار بود. درحالی‌که تغییر خاصی در اقتصاد کشور ایجاد نشده بود که نسبت P بر E بازار به اعداد بسیار بالاتر گرایش پیدا کند. هرچند بازار سرمایه از نرخ ارز و قیمت‌های جهانی تأثیر می‌پذیرد و با افزایش نرخ ارز یا قیمت‌های جهانی، نسبت P بر E کل بازار یا گروهی خاص امکان رشد دارد؛ ولی نسبت‌های غیرمنطقی قابل‌پذیرش نیست.

وی اضافه کرد: نسبت P بر E فعلی بازار سرمایه باوجود افت شدید قیمت‌ها، هنوز با میانگین سال‌های قبل فاصله دارد و در حدود ۱۰ واحد است. بنابراین از منظر تحلیلی انتظار می‌رود این نسبت ۳ واحد دیگر کاهش یابد. این کاهش هم می‌تواند از مسیر اصلاح قیمت سهام ایجاد شود و هم می‌تواند از مسیر افزایش مخرج کسر (افزایش سود شرکت‌ها) محقق شود. در نظر داشته باشید که هنوز چند شرکت بزرگ بازار سرمایه که حدود ۸ درصد از ارزش بازار سرمایه را به خود اختصاص داده‌اند، گزارش‌های خود را منتشر نکرده‌اند.

کوشکی اظهارکرد: بنابراین با انتشار گزارش‌های چند نماد بزرگ ازجمله "جم" و "نوری" و "فخوز" و.... احتمالاً مخرج کسر افزایش داشته و نسبت P بر E بازار کاهش خواهد یافت. با این شرایط محدوده ۱ میلیون واحدی از نگاه تحلیلی، جایی برای نگرانی و افت ندارد و شرکت‌های بزرگ بازار به نسبت‌های منطقی رسیده‌اند و بازار باید در این محدوده به ثبات و آرامش برسد. اما نکته اینجاست که این بازار یک‌روند اصلاحی را از مردادماه آغاز کرد و سرمایه‌گذاران با تعدیل انتظارات خود از نرخ ارز، به سمت بازاری باثبات‌تر حرکت می‌کردند. ولی برخی اشخاص و رسانه‌ها که عمدتاً هم سیاسی بودند، به دلایل خاصی تئوری توطئه و دست‌کاری در بازار سرمایه را مطرح کردند و طرح این بحث، رفتارهای هیجانی را هم در سهامداران و هم در متولیان بازار سرمایه تشدید کرد.

وی اضافه کرد:‌ به همین دلیل بود که در این چند ماه مرتباً شاهد تصمیم‌گیری‌های غیرکارشناسی سازمان بورس تحت‌فشار سهامداران بودیم. حال‌آنکه معتقدم اصلاح بازار سرمایه می‌توانست در مدت‌زمان کوتاه‌تری صورت بگیرد و بازار سرمایه به تعادل برسد. گواه این ادعا (عدم دست‌کاری در بازار سرمایه)، بررسی بازار سرمایه با نگاه تحلیلی و توجه به نسبت P بر E است.

این کارشناس بازارسرمایه افزود:‌ بسیاری از سهم‌های بزرگ بازار، بیش ازآنچه انتظار می‌رفت، ریزش داشتند و همین ریزش باعث طرح شایعه دست‌کاری درروند بازار شد. این شایعه موجب ترس سهامداران شد؛ درحالی‌که معتقدم ریزش بازار سرمایه تا این محدوده با نگاه تحلیلی قابل توجیه است. البته که تخلف در هر بازاری ازجمله بازار سرمایه ما وجود دارد و در تمام بورس‌های جهانی هم کمیته نظارت بر تخلفات وجود دارد. ولی نمی‌توان ریزش بازار سرمایه تا محدوده ۱ میلیون واحدی را ناشی از تخلف‌ها دانست. تئوری دست‌کاری در بازار سرمایه درجایی قابل‌قبول است که نسبت P بر E بازار به کمتر از میانگین سنوات قبل برسد که این اتفاق هم بعید است که رخ دهد.

وی خاطرنشان کرد:‌ اتفاقاً با نگاه تحلیلی، رشد غیرمنطقی بازار سرمایه بدون تغییر خاصی در سودآوری شرکت‌ها، فقط فرصت فروش خواهد بود! مشکل اینجاست که بازار سرمایه ما مشکلات ساختاری در تحلیل‌پذیری دارد. اصرار بر رشد قیمت سهم‌ها به دلیل افزایش قیمت خودرو و... اصلاً منطقی نیست. ریسک بازار سرمایه با بازارهای خودرو و مسکن قابل قیاس نیست. درمجموع معتقدم وزن تخلفات در بازار سرمایه در حدی نبوده که علت ریزش بازار بوده باشد. اصلاح روند بازار سرمایه کاملاً منطقی بوده است؛ اما هنوز سهام بسیاری از شرکت‌های کوچک با نگاه تحلیلی و نسبت P بر E، گران هستند.

این کارشناس بازار سرمایه تصریح کرد: انتظارات سرمایه‌گذاران از عوامل اثرگذار مثل نرخ ارز و قیمت‌های جهانی و... بر تحلیل و ارزش‌گذاری سهم‌ها مؤثر است. بنابراین اصلاً عجیب نیست که تحلیلی که امروز از بازار سرمایه ارائه می‌شود، با تحلیل چند ماه آینده(یا حتی چند هفته) متفاوت باشد. چه‌بسا با شروع مناظرات، کاندیداها اظهارنظرهایی داشته باشند که انتظارات سرمایه‌گذاران از نرخ ارز را کلاً تغییر دهد و در آن صورت، حتماً بازار سرمایه هم چشم‌انداز متفاوتی خواهد داشت.

کوشکی در خاتمه اظهار کرد: اگرچه تحلیل در مقطعی، محلی از اعراب نداشت؛ اما بازار سرمایه به‌تدریج به سمت تحلیل محور شدن حرکت می‌کند و بعد از متعادل شدن نمادهای بزرگ و ارزنده‌تر بازار، سهم‌های کوچک هم متعادل خواهند شد. البته معتقدم شاه‌کلید تحلیلی شدن بازار سرمایه، حذف دامنه نوسان است.

• بیشتر بخوانید:

یک سوزن به سازمان بورس...