"آتی سکه"، شفافیت یا بازارسنتی

به گزارش بورس‌نیوز، زمزمه‌هایی از راه‌اندازی مجدد بازار آتی سکه مطرح‌شده است. 

کیارش فاضل کارشناس بازار سرمایه در گفت‌وگو با بورس نیوز در این خصوص بیان کرد: در کشور ما مرسوم است در زمان مواجهه با هر پدیده جدیدی که از آن اطلاعات کافی وجود ندارد، آن پدیده سرکوب شود. بازارهای آتی از اساس به‌منظور پوشش ریسک تولیدکنندگان و مصرف‌کنندگان ایجادشده و در مرحله بعدی، بازار آتی وارد فاز سفته‌بازی می‌شود. سفته‌بازی در بازار آتی به معنای شخصی است که ریسکی را تحمل می‌کند تا از نوسان قیمت کالایی، استفاده کند و این اتفاق عمدتاً ناشی از عدم فرهنگ‌سازی صحیح در مورد بازارها، رخ می‌دهد.

وی افزود: بازارهای آتی به علت شفافیت بیشتر نسبت به بازارهای سنتی، نقش مثبتی در کشف قیمت کالاها دارند. در نظر داشته باشید که در بازار سنتی معاملات سکه، شانتاژ صورت می‌گیرد و تفاوت قیمت‌ها در اتاق‌های معاملات سنتی سکه، رقم بااهمیتی است. حال‌آنکه در بازار آتی سکه با توجه به شفافیت قیمت‌ها و حجم عرضه و تقاضا روی تابلو معاملات و نیز تجمیع معاملات در یک بازار، این شانتاژ قیمتی بسیار کمرنگ‌تر است که این موضوع، مزیتی برای بازار آتی سکه خواهد بود. علاوه بر این، فعالان بازارهای آتی بورس کالا، در هر معامله مبلغی هم به‌عنوان مالیات می‌پردازند که این شفافیت در پرداخت مالیات هم مزیت محسوب می‌گردد. البته این مالیات، مبلغ چندان بااهمیتی نیست و روی جذابیت یا عدم جذابیت معاملات بازار آتی اثرگذار نیست. ضمن اینکه ارتباطی هم با مالیات بر عایدی سرمایه ندارد. مزیت دیگر بازار آتی، دوطرفه بودن بازار است و معامله‌کنندگان این بازار می‌توانند هم از رشد قیمت‌ها و هم از افت قیمت‌ها در این بازار، سود کنند. علاوه بر این، بازار آتی به دلیل تنوع قراردادها، هم برای سرمایه‌گذاران کوتاه‌مدت و هم سرمایه‌گذاران بلندمدت جذابیت خواهد داشت.

فاضل ضمن انتقاد از توقف معاملات بازار آتی سکه، اظهار کرد: فراموش نکنید که بازار آتی، نشان‌دهنده انتظارات تورمی است و چه‌بسا قیمت‌های بازار آتی، کمتر از قیمت‌های بازار فیزیکی باشد و اینکه بازار آتی را مقصر نوسان قیمت‌ها در بازار واقعی جلوه دهیم، کاملاً نادرست است. افزایش قیمت سکه در بازار آتی(سال گذشته و قبل از توقف این بازار)، به خاطر همین انتظارات تورمی بود. کما اینکه شاهد بودیم با توقف بازار آتی سکه هم قیمت سکه به روند صعودی خود ادامه داد و پیش‌بینی‌های خریداران و فروشندگان بازار آتی سکه از قیمت‌های آینده، صحیح بود. به‌هرحال بازار سکه و طلا این روزها به ثبات نسبی رسیده و می‌توان بازار آتی سکه را دوباره راه‌اندازی کرد؛ اما اینکه با هر نوسانی در بازار سکه، اقدام به توقف معاملات بازار آتی کنیم اصلاً منطقی نیست. بازار آتی، مسبب افزایش یا کاهش قیمت‌ها نیست و شرایط اقتصادی کشور است که موجب نوسان قیمت‌ها در بازارهای مختلف می‌شود. اقتصاد ما متکی به نفت بوده و هر نوسانی در بازار نفت، بر انتظارات تورمی اثرگذار است.

وی افزود: در بورس‌های جهانی، این‌گونه توقف بازارها مرسوم نیست و فقط در مواقعی که شوک‌های سنگین و ناگهانی به اقتصاد کشور تحمیل می‌شود و درنتیجه این شوک‌ها، قیمت‌ها در بازار نوسان شدید داشته باشد، ممکن است بازارها به‌صورت مقطعی(مثلاً چند ساعت یا ۲_۳ روز)، متوقف شوند؛ ولی توقف طولانی‌مدت بازارها اصلاً قابل‌پذیرش نیست. ضمن اینکه تجربه نشان داده بازار آتی سکه همواره نگاه منطقی به آینده دارد و مصداق بارز این ادعا را می‌توان درروند بازار آتی سکه بعد از ترور حاج قاسم سلیمانی مشاهده کرد‌. این بازار در آن مقطع دچار هیجان نشد و هیچ رشد عجیبی در پیش‌بینی‌ها رخ نداد. حال‌آنکه واکنش بازار سهام به ترور حاج قاسم سلیمانی، کاملاً هیجانی بود.

این کارشناس بازار سرمایه، وجود دامنه نوسان را چالشی برای بازار آتی سکه معرفی کرد و گفت: در شرایطی که بازار فیزیکی یک دارایی پایه، دامنه نوسانی ندارد نمی‌توان برای بازار آتی آن کالا دامنه نوسان تعریف کرد. در اقتصادهای تورمی، معمولاً قیمت‌ها در بازار آتی از بازار نقدی بالاتر است. برای مثال، قیمت سکه سررسید شهریورماه از قیمت‌های نقدی امروز بالاتر است. حالا اگر به هر دلیلی، قیمت‌ها در بازار نقدی افزایش شدید و ناگهانی داشته باشد، بازار آتی سکه به علت وجود دامنه نوسان، چند روزی در صف خرید قفل خواهد شد و درنتیجه این قفل شدن بازار در صف خرید، فروشندگان بازار "کال مارجین" شده و متحمل ضرر و زیان می‌شوند. وجود دامنه نوسان در صورت ثبات بازار، اختلالی ایجاد نمی‌کند؛ اما در صورت نوسان شدید در بازار نقدی، روند بازار آتی را دچار اختلال خواهد کرد.

• بیشتر بخوانید:

"کامیاب"، صندوق با درآمد ثابت بدون تقسیم سود دوره‌ای