عرضه اولیه با روش ترکیبی به یک شرط

به گزارش بورس نیوز، عرضه اولیه با روش ترکیبی، انتقاد سهامداران خرد را به دنبال داشته است.

مهدی افنانی عضو هیات مدیره کارگزاری اردیبهشت ایرانیان در گفت‌وگو با بورس نیوز در این خصوص بیان کرد: به‌هرحال عرضه اولیه با روش بوک بیلدینگ اشکالاتی دارد. از جمله احتمال اختلال سیستم معاملات به سبب فشار تقاضا، افزایش قیمت سهام بعد از عرضه و صف خرید و... به همین دلیل هم در سال‌های اخیر سهامداران عمده متعهد می‌شدند بعد از عرضه اولیه، حجم بیشتری عرضه داشته باشند تا سهم متعادل شود. معتقدم این روش، جای اصلاح داشت.

وی ادامه داد: مثلاً می‌شد به صندوق‌های سرمایه‌گذاری هم امکان مشارکت داد، بی‌آنکه دسترسی ویژه‌ای برای آن‌ها فراهم کرد و اصول رقابت آزاد را زیر سؤال برد یا رانتی ایجاد کرد. در نظر گرفتن تسهیلات ویژه برای صندوق‌ها (که در روش ترکیبی هم این‌طور هست) نشان می‌دهد کماکان تفکرات رانتی وجود دارد. با افزایش عرضه‌ها به‌راحتی‌ می‌شد مشکلات عرضه اولیه با روش بوک بیلدینگ را مرتفع کرد.

این کارشناس بازارسرمایه افزود: از سوی دیگر، روش ترکیبی هم ایراداتی دارد، اما ظاهراً این روش هم در مرحله تست و امتحان است و اشکالات این روش به تدریج برطرف شده یا کلا تغییر می‌کند. به نظر می‌رسد سازمان بورس و اوراق بهادار به‌شدت در تلاش است تا جذابیت صندوق‌های سرمایه‌گذاری را برای سهامداران خرد افزایش دهد و بازار سرمایه کم‌کم‌ از رفتارهای جمعی به رفتارهای عقلایی حرکت کند.

افنانی تصریح کرد: این هدف، به‌خودی‌خود هدف مطلوبی است، ولی باید هم تعداد عرضه‌های اولیه را افزایش داد و هم‌حجم عرضه‌های اولیه در انتخاب روش عرضه اولیه لحاظ گردد.

این کارشناس بازار سرمایه ضمن تأکید بر اینکه تا زمان افزایش دامنه نوسان معاملات، می‌توان از روش عرضه اولیه ترکیبی به‌شرط بهبود مستمر بهره برد، اظهار کرد: با ایجاد محدودیت و رانت مخالف هستم، ولی با توجه به شرایط بازار سرمایه، اندازه عرضه‌های اولیه و میزان نقدینگی موردنیاز و... می‌توان از روش ترکیبی هم استفاده کرد تا جذابیت صندوق‌های سرمایه‌گذاری برای سهامداران خرد افزایش یابد. موافق تفکیک سهم‌های بورس و فرابورس نیستم و معتقدم روش ترکیبی را باید در سهم‌های بزرگی که نقدینگی بیشتری جذب می‌کنند، استفاده کرد.

وی در رابطه با راهکارهای افزایش جذابیت عرضه اولیه و جذب سرمایه‌گذاران جدید به این بازار اظهار کرد: در نظر داشته باشید که عرضه‌های اولیه بزرگ همچون "شستا" سرمایه‌گذاران جدیدی را به سمت بازار سرمایه کشاند و نقدینگی زیادی هم جذب کرد. اما بعد از ورود این شرکت به بازار، نوسان قیمت "شستا" تاثیر با اهمیتی بر نوسان شاخص کل بورس داشته و روند بازار سرمایه را تحت تاثیر قرار داده است‌. عرضه اولیه شرکت‌هایی با این حجم از طریق روش ترکیبی اتفاقاً هم برای سرمایه‌گذاران خرد منفعت بیشتری دارد و می‌تواند آن‌ها را به سمت سرمایه‌گذاری غیرمستقیم هدایت کند و هم‌روند بازار سرمایه را دستخوش رفتارهای هیجانی تازه سهامداران خرد‌ نخواهد کرد.

افنانی در خاتمه اظهارکرد: در مقابل می‌توان عرضه اولیه شرکت‌های کوچک‌تر را با روش بوک بیلدینگ انجام داد و با افزایش تعهد سهامدار عمده، از بروز مشکلات بعدی جلوگیری کرد. در شرایط فعلی، می‌توان از دو روش برای عرضه اولیه استفاده کرد و به تدریج این دو روش را بهبود بخشید و به هم نزدیک کرد.