بورس ۱۴۰۰ در نیم‌نگاه/ هیاهوی بسیار برای هیچ

به گزارش بورس نیوز بعد از فراز و فرود سنگین بازار سرمایه در سال ۱۳۹۹، این بازار سال ۱۴۰۰ را با شاخص ۱ میلیون و ۳۰۷ هزار واحدی، آلومینیوم ۲۱۹۶ دلاری، مس ۸۹۷۳ دلاری، طلای ۱۷۳۴ دلاری، و نفت ۶۸ دلاری والبته دلار ۲۵ هزار تومانی، استارت زد.

سالی که طبق فرموده مقام معظم رهبری، سال تولید، پشتیبانی و مانع زدایی ها نام گذاری شده بود و به خاطر در پیش بودن انتخابات، سال حساس و مهمی برای تولید محسوب می‌شد.

تفاهم نامه همکاری ایران و چین و همچنین اظهارنظرهای برجامی، جزو رویدادهای مهم آن روز های بازار سرمایه بود. رئیس مجلس در ابتدای سال وعده تصویب طرح جهش تولید مسکن را داد.‌ محمدعلی دهقان دهنوی رئیس وقت سازمان بورس و اوراق بهادار هم در پیام نوروزی خود وعده تسریع فرایند صدور مجوز ها را داد، وعده‌ای که تا حدودی محقق شد و هفته پایانی اردیبهشت ماه موافقت اصولی ۵ نهاد مالی صادر شد.

ارزش سهام عدالت ۵۳۲ هزار تومانی نیز در آن مقطع حدود ۱۲ میلیون و ۱۰۰ هزار تومان بود.

فروردین بازار سرمایه با اصلاح دستورالعمل گره معاملاتی و دامنه نوسان منفی ۳ مثبت ۶، (به جای منفی ۲ مثبت ۶) به پایان رسید.

سوم اردیبهشت ماه بود که بیش از ۱۰۰ نفر از مدیران و کارشناسان بازار سرمایه در نامه‌ای به سران قوا، راهکارهایی برای بهبود وضعیت بازار و خروج از بحران ارائه کردند.‌
بازار سرمایه اما، آن روزها حال و روز خوبی نداشت و چهارم اردیبهشت ماه شاخص کل بورس کانال ۱ میلیون و ۲۰۰ هزار واحدی را از دست داد.

دامنه نوسان نامتقارن، قیمت‌گذاری دستوری، ابهام برجام، گسترش کرونا و وضعیت نامطلوب واکسیناسیون از مهمترین دلایل منفی های آن روزهای بازار سرمایه بود.
۱۹ اردیبهشت ماه سرانجام دامنه نوسان نامتقارن برداشته شده و دامنه مثبت/منفی ۵ به تصویب هیئت مدیره سازمان بورس رسید.

یکی از پیشنهادات آن ۱۰۰ نفر، تزریق منابع از سوی صندوق توسعه ملی به‌ بازار سرمایه بود که اواخر اردیبهشت ماه ۱۰۰۰ میلیارد تومان هزینه نقدینگی به بازار سرمایه تزریق شد اما از منفی های این بازار نکاست! ضمن اینکه تا پایان سال ۱۴۰۰ کل مبلغی که وعده تزریق آن به بازار سرمایه را داده بودند، پرداخت نشد. شاخص کل بورس در کانال ۱ میلیون و ۱۳۰ هزار واحدی اردیبهشت را به پایان رساند.

کریپتوکارنسی ها هم در اردیبهشت حال و روز خوشی نداشتند. بیت کوین، پایان اردیبهشت ماه سقوط کرد و به کانال ۳۸ هزار دلاری رسید.

بورس و انتخابات

۲۱ اردیبهشت ماه ثبت نام انتخابات ریاست جمهوری آغاز شد و کمی بعد با اعلام اسامی کاندیداها و شروع برنامه های تبلیغاتی، حمایت از بازار سرمایه به مهمترین شعار انتخاباتی کاندیداها تبدیل شد.

سری به وعده های انتخاباتی که با شعار حمایت از بورس آغاز شد، بزنیم.

 رئیسی: نمی‌پسندم که دست دولت در جیب مردم باشد و کسری بودجه‌اش را از بورس جبران کند. در موضوع بورس اعتماد را به مردم بازمی گردانم و سوء مدیریت ها را جبران خواهم کرد. دولت ساز و کاری طراحی کند که از سهام داران خرد محافظت کند.

 همتی: به طور کامل پشتیبان بازار سرمایه هستم. زیان ها در بورس جبران می شود. حتما" اقدامات حمایتی ما درباره بورس به واکنش مثبت این بازار می انجامد. مطمئن باشید که در جلسات دولت پیگیر مطالبات بازار سرمایه خواهم بود.

 جلیلی: بورس باید محل جذب سرمایه برای افزایش تولید باشد نه کوره سوزاندن سرمایه مردم. افرادی مثل فلان رئیس دفتر چرا می‎گویند شاخص باید فلان‎قدر باشد. اختلاف وزرا به بازار پالس منفی می‎دهد و آن را به هم می‎ریزد. نباید کاری کرد که در این بازار مردم یک‎شبه پولدار شوند یا یک‎شبه ضرر جدی کنند.

مهرعلیزاده: دست صاحبان سهام‌های عمده را از بازار ‎بورس قطع خواهم کرد!

قاضی زاده هاشمی: مشکل بازار سرمایه ۳ روزه حل خواهد شد و پول‌های خارج شده را ۳ روزه به بورس برمیگرداند! سفره انقلاب باید تکانده شود. بزرگترین درد مردم بند پ است، پول و پارتی داشته باش و مشکلاتت را حل کن ولی ما بند غ غیرت را جایگزین می‌کنیم. اگر غیرت بود در بورس جیب مردم زده نمی‌شد. دولت برای همه مردم باید آرامش بیاورد.مردم امروز در مسئولان غیرت نمی‌بینند.

محسن رضایی: دولت با تبلیغات گسترده، باعث اقبال مردم به بورس و تامین جبران کسری بودجه خود شد. "روز سقوط بورس"  19 مرداد 99 را روز سیاه می دانم. ۳۰ درصد سهام شرکت نفت را به مردم می‌دهم. من زمانی برنامه داشتم که برنامه داشتن مُد نبود. به مردم مسکن‌های ارزان قیمت‌ می‌دهیم‌. اختیارات اجرایی را از مرکز می‌گیرم و به استان‌ها می‌دهم. باید همه ایران، را ایران بدانیم و فقط به تهران توجه نکنیم.

خرداد ماه هم قرمزی بازار سرمایه ادامه داشت و سوم خرداد شاخص به ۱ میلیون و ۱۰۰ هزار واحدی رسید. دلار در بازار آزاد در آن مقطع در کانال ۲۲ هزار تومانی معامله می‌شد و خیلی‌ها انتظار دلار ۱۵ هزار تومانی را می کشیدند!

جدول قیمت جهانی فلزات اساسی و نفت ۱۰ خردادماه

۱۹ خردادماه، انتشار صورت‌های مالی سازمان بورس برای اولین بار انجام شد.

صورت های مالی سازمان بورس

یکی از راهکارهای حمایت از بازار سرمایه هم انتشار اوراق تبعی بود که در اردیبهشت ماه و خرداد ماه شاهد انتشار اوراق توسط برخی شرکت های بزرگ بازار بودیم؛ اما انتشار اوراق هم تغییری در روند بازار سرمایه ایجاد نکرد.

ورود سیمان به بورس کالا شاید جذاب ترین اتفاق بازار سرمایه در خرداد ماه بود.

سرانجام ۲۸ خردادماه انتخابات برگزار شد و آقای رئیسی سکان هدایت دولت را به دست گرفت. 

۳ وعده مهم رئیس جمهور بعد از پیروزی در انتخابات بازگرداندن اعتماد مردم به بازار سرمایه، عدم جبران کسری بودجه دولت از بورس و به کارگیری سازوکار نظارتی در بازار سرمایه بود.

با مشخص شدن نتیجه انتخابات، دلار کمی افت کرد و در کانال ۲۲ هزار تومانی جای گرفت؛ ولی این افت‌قیمت ادامه نداشت و چند روز بعد دلار به کانال ۲۴ هزار تومانی برگشت.

تابستان سبز بورس

تیرماه فصل پیک کرونا، قطعی های مکرر برق و اختلال در روند تولید برخی صنایع بورسی بود. البته در ۴ ماه نخست سال، مجامع بسیاری از شرکت ها هم برگزار شد و شرکت هایی که سود تقسیمی مناسبی داشتند، خصوصاً سهم های گروه پتروشیمی، رشد قابل قبولی را تجربه کردند. ۱۲ مرداد ماه، رئیس جمهور جدید تنفیذ شد! شاخص کل بورس در زمان تنفیذ آقای رئیسی، ۱ میلیون و ۳۷۵ هزار واحد؛ دلار ۲۵۷۰۰ تومان؛ سکه ۱۱ میلیون و ۳۰۰هزار تومان؛ نقدینگی ۳۷۰۰ همت؛ میانگین مسکن تهران ۳۰ میلیون؛ کسری بودجه ۴۵۰ همت؛ بنزین ۳۰۰۰ تومان؛ نفت ۷۰ دلار بود!

نمای پایانی بازار ۱۹ مرداد ۱۴۰۰

تسریع روند واکسیناسیون، رشد ملایم قیمت‌های جهانی، خوش‌بینی به افزایش ثبات در سیاستگذاری‌ها به سبب تعیین تکلیف انتخابات و... باعث شد بازار سرمایه تیرماه نسبتاً سبزی داشته باشد. البته طرح تخصیص بخشی از منابع صندوق ها به خرید سهام هم در افزایش تقاضای سهام بی اثر نبود. این سبزی تقریباً تا ۷ شهریور ماه ادامه داشت و شاخص کل هفته اول شهریور ماه کانال ۱ میلیون و ۵۰۰ هزار واحدی را هم از آن خود کرد. هفتم شهریور ماه اما، شاخص کل در یک حرکت سینوسی منفی شد و دیگر تا پایان سال، روز خوش به خود ندید.‌ هر چند رکورد ارزش معاملات خرد سال ۱۴۰۰ با ۱۷۳۴۶ میلیارد تومان در همان روز شکسته شد! آن زمان دلار در کانال ۲۷ هزار تومانی معامله می‌شد.

نمای پایانی بازار ۸ شهریورماه ۱۴۰۰

اوایل مهر ماه بود که شایعه کشف ۸۲ دستگاه ماینر در شرکت بورس، مطرح شد. شایعه ای که خیلی زود رنگ واقعیت به خود گرفت و باعث تغییر مدیریت در شرکت بورس شد. چند روز بعد، علی صحرایی برکنار شد و محمود گودرزی به عنوان مدیرعامل شرکت بورس انتخاب شد.

۲۰ مهرماه، روز سیاه بازار سرمایه بود و شاخص کل ۳۸ هزار واحد افت کرد تا نشان دهد با یک عطسه دلار، رو به قبله می شود!

اثباب کشی در تخت طاووس 

۲۱ مهرماه، محمد علی دهقان دهنوی سکان هدایت بازار سرمایه را به مجید عشقی واگذار کرد. خدابخش، ناصرپور، فرج زاده و مسعودی‌فر هم هیئت مدیره سازمان بورس و اوراق بهادار شدند. محمدعلی دهقان دهنوی که از ۷ بهمن ماه ۱۳۹۹ مهر ریاست سازمان بورس بر حکمش زده شد تا پایان حضورش در این سازمان، برای فروکش کردن بازار آشفته و بی‌جان سرمایه، لیست عریض و طویلی نوشت و ۶۳ فرمان بر آن صادر کرد. هر چند برخی از این فرمان‌ها اجرایی شد، برخی دیگر اما بر روی کاغذ ماند و از همان ابتدا ساز مخالفان را کوک کرد. مهم ترین وعده ای که محقق نشد، تشکیل کانون سهامداران حقیقی بود!

عشقی، بازار سرمایه را با شاخص ۱ میلیون و ۳۹۷ هزار واحدی تحویل گرفت. وی بعد از جلوس بر صندلی ریاست سازمان بورس و اوراق بهادار گفت: رونق بازار سرمایه می تواند به دولت در تامین کسری بودجه کمک کند نقدینگی به اندازه کافی در اختیار سرمایه داران وجود دارد. حجم بازار بدهی در مقابل بازار سرمایه زیر ۵ درصد است. با بزرگ شدن نهادهای مالی و شرکت های تامین سرمایه و ایجاد شرکت های تامین سرمایه جدید، می توان به تامین کسری بودجه دولت کمک کرد.

واکنش بازار سرمایه به تغییر ریاست سازمان بورس، رشد ۴۰ هزار واحدی بود. اما این سبزی فقط یک روز دوام داشت. حال بازار سرمایه با تغییر رئیس هم خوب نشد و روند نزولی این بازار ادامه داشت. بازارگردان هایی هم که قرار بود حامی سهم ها شوند، به نوسان گیری پرداختند و منفی های بازار سرمایه را تشدید کردند. انتشار اوراق دولتی و چند فقره پذیره نویسی، بلای جان بازار سرمایه در آن مقطع بود. فقط در شهریور ماه و مهرماه (طبق آمارهای سازمان بورس) ۹۶ همت اوراق در بازار سرمایه منتشر شد!

آذر ماه، آغاز اعتراضات و تجمعات سهامداران بود.

به دنبال اعتراضات فعالان بازار سرمایه، بانک مرکزی پانزدهم آبان ماه اعلام کرد حراج اوراق بدهی طبق درخواست وزارت اقتصاد لغو شده است.

سیزدهم آذرماه بازار سرمایه باز رنگ خون به خود گرفت و شاخص کل در محدوده ۱ میلیون و ۳۳۴ هزار واحدی قرار گرفت.
رمز ارزها در آن مقطع، سقوط سنگینی را تجربه کردند و دلار هم در کانال ۳۰ هزار تومانی قرار داشت.

همان روزها بود که فرابورس نیز یک تغییر مدیریتی به خود دید و میثم فدایی، جای هامونی را در فرابورس گرفت.

همزمان رئیس قوه قضاییه، آیت الله محسنی اژه ای اعلام کرد شواهد و قرائن نشان می‌دهد روال بورس عادی نیست.

ضربه بودجه بر پیکر بازار سرمایه

۲۱ آذر ماه بودجه ۱۴۰۱ منتشر شد و بورس را خونین کرد. شاخص کل به ۱ میلیون و ۳۰۰ هزار واحد رسید و استارت اعتراضات سهامداری خورد.

چند روز بعد بسته ۱۰ بندی برای بازار سرمایه تصویب شد. سقف نرخ سوخت گازی صنایع، ۲ هزار تومان و سقف نرخ خوراک گاز پتروشیمی ها، ۵ هزار تومان تعیین شد. تعیین سقف، علاوه بر آنکه تحلیل پذیری صنایع را امکان پذیر تر کرد؛ فایده مهم دیگری هم برای بازار سرمایه داشت. با توجه به وابستگی فرمول گاز صنایع به نرخ گاز هاب اروپا، جنگ روسیه و اوکراین در اسفندماه نرخ گاز را به شدت افزایش داد، اما با تعیین سقف برای نرخ گاز صنایع، دغدغه کمتری برای بازار سرمایه ایجاد شد. این اتفاق برای بازار سرمایه خبر خوبی بود و شاخص کل بورس بعد از چند روز سبز، هفته اول دی ماه کانال ۱ میلیون و ۴۰۰ هزار واحدی را دوباره پس گرفت.

جزئیات ۱۰ تصمیم دولت برای بازار سرمایه:

۱. سقف گاز خوراک معادل قیمت گاز صادراتی حداکثر ۵۰۰۰ تومان و سقف سوخت صنایع فولادی معادل ۴۰% خوراک پتروشیمی و حداکثر ۲۰۰۰ تومان
۲. کاهش ۵ درصدی مالیات بنگاه‌های تولیدی
۳. عدم تغییر فرمول بهره مالکانه معادن
۴. سرمایه‌گذاری مالیات نقل و انتقال سهام در صندوق تثبیت
۵. اختصاص ۳۰ هزار میلیارد برای افزایش سرمایه صندوق تثبیت
۶. اختصاص ۱۰ درصد از وجوه حاصل از عرضه اولیه شرکت‌های دولتی برای بازارگردانی
۷. انتشار اوراق دولتی در بازار منوط به کنترل جریان ورودی نقدینگی به بازار سرمایه شده است
۸. بانک مرکزی نرخ تسعیر بانک ها را معادل ۹۰% نرخ نیما در ۶ ماهه گذشته اعلام می‌کند
۹. رئیس سازمان بورس برای جلسات ستاد اقتصادی و تصمیم گیری اقتصادی دعوت می شود
۱۰. بانک مرکزی موظف شد در بازار بین بانکی و بازار ثانویه مداخله کرده و سقف نرخ سود را در ۲۰% نگه دارد

همان روزها بود که پیش نویس طرح اصلاح قانون بازار اوراق بهادار منتشر شد و فعالان بازار را دچار شوک کرد. همزمان دلار بازار آزاد هم شیب نزولی به خود گرفت، اما نقطه مثبت بازار ارز، کاهش فاصله نرخ ارز نیمایی با بازار آزاد بود و دلار نیمایی کم کم تا محدوده ۲۴ هزار تومانی بالا آمد.

به هرحال بودجه ۱۴۰۱، بزرگترین ضربه را به بازار سرمایه زد. اخذ عوارض صادراتی از محصولاتی همچون متانول، اوره و... به مذاق بورسی‌ها خوش نیامد. نرخ بهره بین بانکی هم عارضه دیگری برای بازار سرمایه بود. هرچند گاهی نرخ بهره بین بانکی افت اندکی میکرد، ولی نرخ بهره های بین بانکی کماکان در محدوده ۲۰ درصدی بود که برای بازار سرمایه جذاب نبود‌. نرخ بهره بین‌بانکی سال ۱۴۰۰ را در عدد ۲۰.۲۸‌ درصد به پایان رساند.

نقدینگی هم امسال رشد قابل توجهی داشت و در پایان دی‌ماه نقدینگی از ۴۵۰۰ همت عبور کرد. البته زمزمه های توافق و احتمال رفع تحریم ها هم در منفی ماه های پایانی سال بازار سرمایه بی‌تأثیر نبود.

پایان سال پر خبر

اسفند ماه هم، ماه پر خبری برای بازار سرمایه بود. از طرفی خبر عرضه دو تیم استقلال و پرسپولیس در بازار سرمایه حاشیه هایی به همراه داشت و از طرف دیگر، حمله روسیه به اوکراین و فضای جنگ، بازارهای جهانی را متاثر کرد و شاهد جهش قیمت‌های جهانی بودیم.

مالیات ۲۵ درصدی به سود سپرده های اشخاص حقوقی و همچنین وضع عوارض و مالیات به صادرات مواد خام هم در اسفند ماه به تصویب مجلس رسید.

اخبار مذاکرات در روزهای پایانی اسفندماه حسابی داغ بود.‌بازار سرمایه روزهای پایانی سال را با پذیره نویسی سرخابی‌ها، بهره برداری از سامانه هشدار نظارتی "بیدار"؛ پذیرش شاهین در بورس کالا؛ نرخ تسعیر ارز ۲۰ هزار تومانی بانک‌ها، آزادسازی ۵۳۰ میلیون دلار منابع بلوکه شده ایران در انگلیس، رشد ۲.۵ برابری درآمدهای نفتی و رشد ۴ برابری درآمدهای گازی نسبت به سال ۹۹ به پایان رساند.

در آخرین روز معاملاتی سال ۱۴۰۰، شاخص بورس ۱ میلیون و ۳۶۷ هزار و ۲۴۶ واحد؛ شاخص هم وزن ۳۴۸۲۶۹؛ ارزش بازار(بورس+فرابورس) ۶۴۷۰ همت؛ ارزش سهام عدالت ۵۳۲ هزار تومانی ۱۲ میلیون و ۹۲۸ هزار تومان؛ دلار صرافی ملی ۲۴ هزار و ۹۹۵ تومان؛ دلار آزاد ۲۶ هزار و ۳۰۰ تومان؛ دلار نیمایی ۲۴ هزار و ۵۰ تومان؛ نقدینگی کل کشور حدودا ۴۸۰۰ همت؛ نفت برنت ۱۰۸ دلار؛ مس ۱۰۴۰۰ دلار؛ روی ۳۹۰۰ دلار؛ اونس طلا ۱۹۲۰ دلار؛ و بیت کوین ۴۱۷۰۰ بود.