مکانیزم حراج، بازارسرمایه و رشد نقدشوندگی

به گزارش بورس نیوز یکی از طرح‌هایی که اخیراً در بازار سرمایه ما به مرحله اجرا درآمده، افزایش تدریجی دامنه نوسان معاملات است. دامنه نوسان معاملات، چند روز قبل، یک درصد افزایش یافت و به مثبت و منفی ۶ رسید و قرار است تا پایان سال جاری (در صورت مساعد بودن شرایط بازار سرمایه) این دامنه به‌تدریج افزایش‌یافته و به مثبت و منفی ۱۰ برسد.

امیر سیدی کارشناس بازار سرمایه در گفت‌وگو با بورس نیوز در خصوص تأثیر افزایش دامنه نوسان بر وضعیت این بازار بیان کرد: به‌طورکلی از طرفداران مکانیزم حراج هستم و معتقدم مکانیزم حراج بهترین طرحی است که می‌تواند در بازار سرمایه ما اجرایی شود. دامنه نوسان برای زمان معاملات پیوسته است.

باوجود دامنه نوسان وقتی به‌صف خریدوفروش برسیم، سفارش‌ها انباشته می‌شود؛ حال‌آنکه در طرح اصلی نباید چنین اتفاقی می‌افتاد. در بازار سرمایه حالتی به نام مجاز_محفوظ وجود دارد و وقتی به‌صف خرید یا فروشی رسیدیم، می‌بایست معاملات برای یک یا چند دقیقه متوقف‌شده و حراج برگزارشده و کشف قیمت جدید صورت بگیرد و دوباره معاملات از سر گرفته شود.

مهم‌ترین لازمه معاملات بازار سرمایه باید حراج ابتدایی و انتهایی بازار باشد و تایمی برای حراج ابتدای معاملات و انتهای معاملات داشته باشیم.

فلسفه پیش گشایش، ثبت سفارش‌ها در ابتدای ساعت معاملات نبوده و قرار بوده در تایم پیش گشایش، سفارش‌های خریدوفروش ثبت‌شده و مثل زمان بازگشایی نماد، کشف قیمت تعادلی در آن تایم صورت بگیرد. اهمیت این حراج از افزایش دامنه نوسان به‌مراتب بیشتر است و اگر  بازار سرمایه به نقطه‌ای برسد که حداقل روزی یک‌بار کشف قیمت به‌صورت حراج داشته باشیم، شاهد معاملات متفاوتی در این بازار خواهیم بود. 

دامنه نوسان معاملات پیوسته، در درجه دوم اهمیت قرار دارد و در همه جای دنیا هم بخش عمده معاملات در تایم بازگشایی و نیم ساعت پایانی بازار صورت می‌گیرد؛ مگر روزهایی که هیجان در بازار سرمایه افزایش‌یافته باشد. هسته معاملات بازار سرمایه ما هم بر اساس روش حراج و کشف قیمت در ابتدای معاملات طراحی‌شده بوده که امیدواریم با اجرای مکانیزم حراج، نقد شوندگی بازار سرمایه افزایش یابد. 

راهکارهای پیشنهادی به‌منظور بهبود وضعیت بازار سرمایه

هر چه آزادی معاملات در بازار سرمایه افزایش‌یافته و نگرانی بابت فرازوفرود بازار، جای خود را به آزادی عمل و افزایش حجم معاملات بدهد، تعداد بازیگران این بازار افزایش‌یافته و خودبه‌خود کارایی بازار سرمایه هم بیشتر خواهد شد.

فراموش نکنید که معاملات ثانویه، اصل بازار سرمایه نیست؛ اصل بازار سرمایه، جذب نقدینگی و کمک به تأمین مالی بنگاه‌های تولیدی و اقتصادی کشور کمک شود تا باعرضه‌های اولیه، اجرای طرح‌های توسعه‌ای، شرکت پروژه و... هم بازار سرمایه توسعه پیدا کند و هم به توسعه کسب‌وکارها کمک شود.

البته معتقدم مکانیزم عرضه اولیه در کشور ما، مکانیزم درستی نیست و باید شرایطی فراهم شود که منابع جذب‌شده از عرضه اولیه به‌جای آنکه توسط یک شخص(سهامدار عمده) از بازار سرمایه خارج شود، در ترازنامه شرکت قابل‌رؤیت باشد و به سرمایه شرکت‌ها اضافه شود تا شرکت‌ها بعد از ورود به بازار سرمایه، امکان اجرای طرح‌های افزایش ظرفیت و توسعه کسب‌وکار را داشته باشند.

در حقیقت معتقدم رونق بازار ثانویه باید ابزاری برای توسعه و رونق بازار اولیه باشد و این روش و سازوکار مدیریت بازار ثانویه(محدود کردن معاملات با ابزار دامنه نوسان و حجم‌مبنا و...)، روش درستی نیست. کما اینکه در سایر بورس‌های دنیا، هرچقدر هم که بازار سرمایه دچار نوسان شود، کسی رگولاتور بازار یا سامانه معاملات و... را مسئول نمی‌داند؛ اما در بازار سرمایه ما شاهد چنین اتفاقاتی هستیم.

سازمان بورس و اوراق بهادار و ناظران بازار سرمایه باید فقط مراقب شفافیت اطلاعاتی و جلوگیری از برخی سو استفاده‌ها باشند و بعدازآن اجازه دهند‌ این بازار در سایه شفافیت اطلاعاتی، معاملاتی آزادانه را تجربه کند.

بورس‌ها پلتفرم معاملاتی هستند و برای تعیین چارچوب و محدود کردن فعالان بازار سرمایه، ذیصلاح نیستند! این سخت‌گیری‌ها موجب شده بخشی از نقدینگی به سمت بازارهایی که چنین نظارتی روی آن‌ها وجود ندارد (ازجمله بازار رمز ارزها) هدایت شود.‌ هرچه متولیان بازار سرمایه به سمت کاهش محدودیت‌ها حرکت کنند، هم مسئولیت کمتری خواهند داشت و‌ هم بازار سرمایه رونق بیشتری خواهد گرفت و از همه مهم‌تر آنکه، بخش واقعی اقتصاد از طریق بازار سرمایه تأمین مالی خواهد کرد.

پیش‌بینی نرخ ارز تا پایان سال جاری و تأثیر آن بر بازار سرمایه

معتقدم در حال حاضر مدیریت بانک مرکزی در بازار ارز خردمندانه است و اگر قرار باشد در صورت اعلام خبر توافق، نرخ ارز در کوتاه‌مدت افت کرده و مجدداً به قیمت‌های قبلی بازگردد، بانک مرکزی اجازه چنین کاری نخواهد شد. ضمن اینکه حتی در صورت توافق، به لحاظ تحلیلی افت نرخ ارز را چندان منطقی نمی‌دانم.

در حال حاضر به سبب تحریم‌ها تقاضای ارز تا حدود زیادی سرکوب‌شده و در صورت رفع تحریم‌ها، اتفاقاً تقاضای ارز افزایش خواهد داشت.

در نظر داشته باشید که در حال حاضر اگرچه توافق رسمی شکل نگرفته و تحریم‌ها رفع نشده، اما گشایش‌هایی ایجادشده است و اگر همین وضعیت تداوم داشته باشد یا در صورت توافق، گشایش بیشتری حاصل شود، بازهم به شرایط برجام قبلی برنمی‌گردیم.

بنابراین توافق احتمالی منجر به کاهش نرخ ارز نخواهد شد و فقط شیب افزایش نرخ ارز را کاهش خواهد داد؛ چراکه موتور نقدینگی به‌راحتی خاموش نخواهد شد. ضریب فزاینده به حدود ۷ الی ۷.۵ رسیده که خود موجب افزایش پایه پولی می‌شود، حال‌آنکه ضریب فزاینده به‌طور متوسط باید حدود ۳ الی ۴ باشد. 

معرفی صنایع برتر برای سرمایه‌گذاری

اگر بتوان اطمینان خاطر ایجاد کرد که اتفاقی که برای فولادی‌ها افتاده (وضع عوارض صادرات) برای صنعت پتروشیمی و پالایشی هم رخ نخواهد داد، این دو صنعت هم از منظر سود سازی و هم ارزش جایگزینی، موقعیت خوب برای سرمایه‌گذاری دارند.‌ در صنایعی هم که مشمول دریافت ارز ۴۲۰۰ تومانی هستند، پتانسیل رشد وجود دارد، چراکه درهرحال دولت توانایی ادامه این شرایط را ندارد و تخصیص ارز ۴۲۰۰ تومانی در آینده موجب کمبود کالا خواهد شد.‌

بنابراین معتقدم به این صنایع باید توجه ویژه شود.‌ ضمن اینکه دولت می‌بایست شرایطی فراهم کند که با تقویت سرمایه‌گذاری در صنایعی که مشمول دریافت ارز ۴۲۰۰ تومانی بوده‌اند، انگیزه اجرای طرح‌های توسعه و افزایش ظرفیت تقویت شود.‌

با این تفاسیر و ضمنا با در نظر گرفتن افزایش قیمت‌های جهانی، پتانسیل بالایی برای صنعت غذایی و کشاورزی متصور هستم.

همچنین آن دسته از سهم‌های گروه دارویی که مواد اولیه خود را از بازار داخل تأمین می‌کنند و یا در حوزه پخش دارویی فعال هستند نیز از حذف ارز ۴۲۰۰ تومانی منتفع می‌شوند. همچنین برخی تک سهم‌های گروه فنی و مهندسی و شیمیایی که رقیب چندانی ندارند، نیز پتانسیل رشد دارند.

علاوه بر این، صندوق‌های سرمایه‌گذاری هم که توسط مدیران حرفه‌ای بازار سرمایه اداره می‌شوند، گزینه‌های مناسبی برای سرمایه‌گذاری هستند و توصیه می‌شود اشخاصی که تجربه و فرصت کافی برای تحلیل سهم‌ها ندارند، از طریق صندوق‌های سرمایه‌گذاری اقدام به سرمایه‌گذاری در بورس کنند تا احتمال خطا به حداقل برسد.

صنایع پر ریسک هم صنایعی هستند که امسال پتانسیل سود سازی دارند، اما احتمالاً نگاه دولت متوجه سود این صنایع خواهد بود!