مدیران شرکتها و سهامداران عمده، مخالفین اصلی تجدید ارزیابی
بورس نیوز:
مهرناز سلطانی کارشناس بازار سرمایه در گفتگو با بورس نیوز، در خصوص نتایج افزایش سرمایه شرکتها که اکنون به دنبال کاهش فاصله زمانی قانونی معافیت‌های مالیاتی هستند این چنین گفت: افزایش سرمایه از محل تجدید ارزیابی دارایی‌ها در اقتصاد‌های تورمی از الزامات است. زیرا در صورتی که این اتفاق رخ ندهد دارایی شرکتها و در نتیجه حقوق مالکانه به روز نیست و قیمت سهام و نسبت p/b اعداد بسیار اشتباه و دور از منطق را نمایش می‌دهد. همچنین در فرایند استهلاک گیری شرکتها نیز مشکل ایجاد میشود.
شرکتها دارایی‌های خود را در یک مدت زمان چندساله مستهلک می‌کنند تا در زمان پایان استهلاک گیری توان جایگزینی آن دارایی را با یک دارایی نو داشته باشند. در اقتصاد تورمی در صورت عدم تجدید ارزیابی دارایی مستهلک شده توان جایگزینی با یک دارایی نو را ندارد؛ زیرا با قیمت ارزان سال‌های گذشته استهلاک گیری انجام شده است؛ بنابراین شرکتها باید به این سمت حرکت کنند که در اقتصاد تورمی ما فرآیند استهلاک گیری را با فواصل زمانی کم انجام دهند.
ورشکستگی شرکتها و واکنش آن‌ها با اقدامات منحرف‌کننده
این کارشناس در خصوص این موضوع که ورشکستگی شرکتها با اقدامات مقطعی و منحرف کننده‌ای نظیر تجدید ارزیابی دارایی ها، پاک خواهد شد عنوان کرد: در صورت تجدید ارزیابی عدد استهلاک زیاد شده و در نتیجه سود و زیان شرکتها واقعی میشود و دیگر درآمد سال جاری با نرخ دارایی سال‌های گذشته انجام نمی‌شود. البته برخلاف سؤال شما، ما روند شدیدی در ورشکستگی شرکتها را شاهد نیستیم و به جز خودروساز‌های اصلی که زیان انباشته دارند ورشکستگی خاصی را نمی‌بینیم.
وی ادامه داد: البته طبق قانون و ماده ۱۴۱ قانون تجارت در صورتی که زیان انباشته از ۵۰ درصد سرمایه ثبتی بیشتر شود سهم باید یا به بازار پایه منتقل شود یا راهکاری را برای برون رفت از این وضعیت ارائه کند، که یکی از این راهکار‌ها افزایش سرمایه از محل تجدید ارزیابی است.
مخالفین اصلی تجدید ارزیابی شرکتها ۲ دسته هستند:
۱- مدیران شرکتها، زیرا با تجدید ارزیابی و استهلاک گیری سود آن‌ها کاهش یافته و مدیران از آنجا که می‌خواهند در مسند قبلی باقی بمانند و پاسخگو نباشند زیر بار تجدید ارزیابی نمی‌روند تا مبادا به آن‌ها در مورد کاهش سودآوری خرده گرفته شود.
۲- سهامداران عمده که اکثراً دولتی هستند، این سهامداران مانند صندوق‌های بازنشستگی و... به دنبال دریافت DPS هستند. با تجدید ارزیابی این عدد کاهش یافته و این سهامداران با فشار بر مدیران مانع تجدید ارزیابی می‌شوند.
سلطانی درباره این موضوع که آیا افزایش سرمایه‌های جدید شرکتها بر خلاف افزایش سرمایه‌های چند صد و یا چند هزار درصدی سال‌های گذشته، عاملی برای تحریک بازار هست؟ خاطر نشان کرد: تجدید ارزیابی همچنین با واقعی‌کردن هزینه شرکتها باعث میشود که شرکتها بتوانند به دنبال واقعی‌کردن قیمت محصولات خود باشند. هم اکنون شرکتها اگر به دنبال افزایش نرخ باشند، با توجه به هزینه غیرواقعی به دلیل استهلاک غیرواقعی، حاشیه سود غیرواقعی و زیاد را نمایش می‌دهند و این امر باعث میشود که شورای رقابت یا سازمان حمایت مانع افزایش قیمت شوند. با تجدید ارزیابی و واقعی شدن هزینه‌ها این مشکل مرتفع خواهد شد.
افزایش سرمایه‌ای که می‌تواند بلای جان شرکت شود
این کارشناس بازار سرمایه در پاسخ به سؤال هزینه‌های استهلاک تحمیل شده ناشی از افزایش سرمایه از محل تجدید ارزیابی دارایی تا چه اندازه به زیان سازی شرکتها کمک خواهد کرد نیز بیان کرد: در مورد هزینه استهلاک، این امر به این موضوع بستگی دارد که محل تجدید ارزیابی از دارایی‌های استهلاک‌پذیر باشد یا دارایی استهلاک ناپذیر. اگر تجدید ارزیابی از محل زمین باشد، این نوع افزایش سرمایه دچار استهلاک گیری نمی‌شود؛ ولی ممکن است افزایش سرمایه از محل ساختمان و تجهیزات باشد که مشمول استهلاک شود. البته استهلاک گیری از ساختمان و تجهیزات امر بسیار مبارکی است و به شرکتها کمک می‌کند تا در آینده بتوانند با توجه به تورم دارایی‌های مستهلک شده را جایگزین کنند.
مهرناز سلطانی در پایان به این موضوع که آیا اعضای هیات پذیرش در شرکت‌های بورس و فرابورس به همین نامه‌های چند خطی مدیران شرکتها برای فرار از ورشکستگی قناعت می‌کنند و یا شاهد انتقال بسیاری از این نماد‌ها به بازار‌های پایین‌تر خواهیم بود؟ عنوان کرد: در مورد هیئت پذیرش قضیه به این گونه نیست که با یک نامه در کدال با افزایش سرمایه موافقت کنند. البته این مطلب هم درست نیست که شرکتها برای فرار از ورشکستگی تجدید ارزیابی می‌دهند.
همان‌طور که اشاره شد تقریباً فقط خودرو و خساپا با این امر مواجه هستند که البته این ۲ سهم هم زیان ساز هستند؛ ولی ورشکسته نیستند و این دو امر تفاوت بسیاری با هم دارند. هیئت پذیرش و شرکتها در یک فرایند مکاتبه‌ای طولانی‌مدت و بازرسی ارزش‌گذاری مفصل با افزایش سرمایه موافقت می‌کنند.
در صورت تجدید ارزیابی، این امر می‌تواند راه را برای صعود بازار هموار کند. زیرا در این صورت عدد حقوق صاحبان سهام واقعی شده و نسبت p/b شاید بیش از ۷۰ درصد شرکتها به زیر عدد ۱ یا حتی ۰٫۷ برسد و این امر نشان می‌دهد به دید دارایی محور شرکتها در قیمت‌های بسیار ارزانی هستند. البته در بلندمدت باید دید شرکتها پس از استهلاک گیری جدید چه مقدار توان سودسازی دارند. بعید است تعداد زیادی از شرکتها بعد از استهلاک گیری دچار مشکل شوند.
پایان مطلب
هیچ فایده ای برای سهامداران خرد ندارد.