مطالبات نیروگاه‌ها از وزارت نیرو بیش از ۲۰ هزار میلیارد تومان/ احتمال افزایش تعرفه خرید برق از نیروگاه‌ها
محمدعلی وحدتی رئیس هیئت‌مدیره سندیکای شرکت‌های تولیدکننده برق در گفت‌وگو با بورس‌نیوز در خصوص تعرفه برق نیروگاه‌ها بیان کرد: بخشی از برق تولیدی در نیروگاه‌ها طبق قرارداد خرید تضمینی توسط وزارت نیرو، از نیروگاه‌ها خریداری می‌شود و بخشی هم در بازار یا بورس انرژی عرضه می‌شود.
در قرارداد خرید تضمینی متناسب با افزایش نرخ ارز، تعرفه برق هم باید تغییر کند. البته نرخ خرید تضمینی از نرخ بازار و بورس انرژی بالاتر است؛ اما معمولاً وزارت نیرو در ابتدای فعالیت نیروگاه‌ها قرارداد خرید تضمینی ۳ تا ۵ ساله منعقد می‌کند و این‌طور نیست که تمامی نیروگاه‌ها قراردادهای فروش تضمینی داشته باشند.
وی افزود: وزارت نیرو امسال هم تعرفه برق خریداری‌شده از نیروگاه‌ها را افزایش داده؛ اما در فرمول محاسبه تعرفه برق، مبنای محاسبه دلار ۴۲۰۰ تومانی است.
وی تصریح کرد: البته نیروگاه‌ها برای تأمین تجهیزات وارداتی موردنیاز خود، به ارز دولتی دسترسی ندارند. ازاین‌رو افزایش بهای تمام‌شده نیروگاه‌ها تناسبی با میزان افزایش تعرفه برق نداشته و موجب گلایه‌مندی فعالان این صنعت شده است. قطعاً این روند تداوم نخواهد داشت و در نقطه‌ای باید نسبت به اصلاح تعرفه برقی که از نیروگاه‌ها خریداری می‌شود، اقدام گردد. از سویی دولت به مردم وعده داده برق را گران نخواهد کرد و از سوی دیگر افزایش تعرفه برق در قراردادهای تضمینی، بار هزینه‌های دولت را سنگین‌تر خواهد کرد؛ زیرا دولت به برق مصرفی مردم یارانه تخصیص می‌دهد. اما به‌هرحال انتظار می‌رود تعرفه برق نیروگاه‌ها افزایش یابد.
وی با اشاره به بجا بودن گلایه فعالان صنعت برق بیان کرد: علاوه بر آنکه وزارت نیرو برق را با نرخ نسبتاً پایینی از نیروگاه‌ها خریداری می‌کند، بدهی خود به نیروگاه‌ها را هم با تأخیر بسیار پرداخت می‌کند. مطالبات نیروگاه‌ها از وزارت نیرو به بیش از ۲۰ هزار میلیارد تومان می‌رسد. ضمناً به‌جای پول نقد، بابت خرید برق به نیروگاه‌ها اوراق می‌دهد و نیروگاه‌ها هم معمولاً به دلیل کمبود نقدینگی ناچار به تنزیل اوراق و کسر بخشی از مبلغ اوراق می‌شوند. با این وضعیت، سرمایه‌گذاری در صنعت نیروگاهی چندان جذابیت ندارد و از سویی ممکن است تأمین تجهیزات موردنیاز نیروگاه‌ها و تعمیرات با کندی صورت گیرد که قطعاً نگران‌کننده خواهد بود، و از سوی دیگر خصوصی‌سازی نیروگاه‌ها با استقبال مواجه نخواهد شد. شاید به همین دلیل باشد که مسئولان درخواست کرده‌اند فعلاً خصوصی‌سازی نیروگاه‌ها رها شود. این موضوع نشان از عدم تمایل به سرمایه‌گذاری در این صنعت است.
وی در مورد پیش‌بینی وضعیت سودآوری نیروگاه‌ها گفت: باوجود گلایه‌های برحق فعالان صنعت در مورد ارزان بودن تعرفه برق، بازهم احتمالاً نیروگاه‌ها امسال درآمد ریالی بیشتری نسبت به سال گذشته محقق خواهند کرد.
وحدتی در مورد صادرات برق گفت: تاکنون نیروگاه‌های برق امکان صادرات مستقیم برق نداشته‌اند و صادرات از طریق وزارت نیرو انجام می‌شود؛ اما قرار است به نیروگاه‌های خورشیدی مجوز صادرات مستقیم داده شود. نیروگاه‌های بورسی مانند مپنا و دماوند، از سوخت استفاده می‌کنند و امکان صادرات ندارند.
این فعال صنعت نیروگاهی در مورد وضعیت عرضه و تقاضای برق و نوسان مصرف در فصول مختلف سال اظهار داشت: مصرف برق در فصل تابستان بیشتر از سایر فصول است؛ اما برق مانند سایر کالاها قابلیت ذخیره ندارد. این در حالی است که افزایش دمای هوا، موجب کاهش راندمان نیروگاه‌ها شده و تولید برق در تابستان کاهش می‌یابد. بنابراین در فصل تابستان تمامی نیروگاه‌ها برمدار تولید هستند و کسری برق نیز با خاموشی جبران می‌شود. اما در فصل زمستان به‌منظور کاهش هزینه‌ها، نیروگاه‌های کوچک‌تر غیرفعال می‌شوند و از مدار خارج می‌شوند.
وی افزود: البته طوری برنامه‌ریزی‌شده که تعمیرات دوره‌ای نیروگاه‌ها در فصول کم‌مصرف انجام شود. یکی از راهکارها، افزایش صادرات برق در فصول کم‌مصرف است. همچنین می‌توان بااتصال شبکه برق کشورهای هم‌مرز، در ساعات پیک مصرف برق را تبادل کرد؛ چراکه مثلاً ساعت پیک مصرف پاکستان با ایران متفاوت است. در حال حاضر زیرساخت‌های انتقال برق با تمام کشورهای هم‌جوار، وجود دارد که خود مزیت مهمی است؛ ولی حجم تبادلات چندان زیاد نیست.
وی افزود: تبادل برق (صادرات) در حال حاضر حدود ۱۴۰۰ مگاوات است و حدود ۳۰۰ مگاوات هم واردات انجام می‌شود. این رقم در برابر ظرفیت تولید و میزان مصرف برق در کشور، رقم ناچیزی است. ظرفیت نصب‌شده در نیروگاه‌های کشور بیش از ۷۰ هزار مگاوات است؛ ولی به دلیل فرسودگی بخشی ا
ز صنعت و برخی مشکلات دیگر، در زمان پیک مصرف حداکثر می‌توان ۵۶ هزار مگاوات برق تولید کرد. مصرف برق امسال در پیک مصرف به ۵۸ هزار مگاوات رسیده و کسری برق با خاموشی پوشش داده‌شده است. پیش‌بینی می‌شود سال آینده ۸ هزار مگاوات به ظرفیت تولید برق کشور اضافه شود.
وحدتی با تأکید بر لزوم اجرای طرح‌های توسعه‌ای در این صنعت عنوان کرد: با توجه به فرسودگی بخشی از صنعت و کاهش راندمان تولید و نیز روند افزایشی مصرف برق در کشور، اجرای طرح‌های توسعه‌ای در صنعت ضروری است؛ اما در کنار این موضوع باید به مدیریت مصرف هم توجه بیشتری شود.
وحدتی در رابطه با فرصت‌های پیش روی این صنعت عنوان کرد: فروش تضمینی یکی از مهم‌ترین امتیازات نیروگاه‌ها است. همچنین، نیروگاه‌ها از ارزش جایگزینی بالایی برخوردار هستند و افزایش نرخ ارز هم ارزش جایگزینی نیروگاه‌های برق را افزایش داده است. ضمن اینکه عدم تمایل به سرمایه‌گذاری جدید در حوزه نیروگاهی، قدرت رقابت نیروگاه‌های فعلی را افزایش خواهد داد. اگر وزارت نیرو تعرفه خرید برق از نیروگاه‌ها را هم افزایش دهد، این صنعت پتانسیل رشد خواهد داشت.
وی در خاتمه گفت: دوره وصول مطالبات طولانی‌مدت و داشتن بدهی ارزی برخی نیروگاه‌ها مهم‌ترین چالش این صنعت است که امیدواریم هر چه زودتر مرتفع شود.
